|
Từ tháng 4, Nhật Bản đă phải ban hành luật coi "sự cô đơn và cô lập" là vấn đề xă hội, nhưng ngày càng nhiều người trẻ che giấu vấn đề của ḿnh v́ lo sợ quy tắc ngầm của xă hội.
Năm 14 tuổi, Aya bỏ trốn khỏi cha mẹ bạo hành và t́m kiếm một tương lai mới ở Tokyo. Nhưng phải chuyển từ nhà xă hội này đến nhà xă hội khác đến khi tṛn 18 tuổi, cô thấy thật cô đơn.
Khi bước ra đời, cô bị nghiện cảm giác ấm áp và sự quan tâm từ những người đàn ông ăn mặc hào nhoáng, giỏi ăn nói trong các câu lạc bộ tiếp viên ở Tokyo. "Khi ấy tôi nghĩ ḿnh không cô độc, rằng những người đàn ông đó đă nh́n nhận tôi dù chỉ trong một khoảnh khắc, và tôi không phải kẻ vô h́nh", cô nói.
Sự quan tâm đó hóa ra phải đổi bằng một cái giá quá đắt: Ra vào các câu lạc bộ thường xuyên cuối cùng khiến Aya kiệt quệ tiền bạc, phải gánh khoản nợ 5 triệu yen (hơn 34.300 USD). Và cô vẫn khao khát một mối quan hệ thực sự.
Cách đó khoảng 130 km tại Naka, một thành phố có khoảng 50.000 cư dân, Nacchan (24 tuổi) cũng cảm thấy bị cô lập. Sau khi học xong đại học, cô trở về quê hương để nghiên cứu và hỗ trợ ṭa thị chính trong việc quy hoạch đô thị. Chỉ có 1-2 tiếng rảnh rỗi mỗi ngày, cô khó ḷng duy tŕ được t́nh bạn thân thiết với ai.
Cảm giác cô đơn suưt giết chết Aya. "Có một vài ṭa nhà ở trung tâm thành phố mà các cô gái làm nghề mại dâm thường nhảy xuống, và mỗi lần đi ngang qua, tôi cứ nghĩ ḿnh muốn leo lên đó và chết", cô nhớ lại.
Aya và Nacchan có vẻ như hai thế giới khác nhau, nhưng cả hai đều là những "con sói đơn độc trong một bầy sói cô đơn" đang ngày càng lớn lên tại xứ sở hoa anh đào. Chương tŕnh Insight của CNA t́m hiểu tại sao lại có xu hướng này và những rủi ro mà "đại dịch cô đơn" gây ra cho Nhật Bản.
Đại dịch cô đơn
Một cuộc khảo sát toàn quốc được tiến hành vào năm 2022 cho thấy 40,3% trong số 20.000 người được hỏi "cảm thấy cô đơn" - tăng 3,9% so với năm 2021, khi các biện pháp giăn cách xă hội của Nhật Bản vẫn được áp dụng.
Sự cô đơn đă nhiều lần khiến Aya nghĩ đến cái chết.
Mặc dù sự cô đơn không phải là chuyện bất ngờ ở một đất nước nổi tiếng với nền văn hóa xă hội biệt lập như Nhật Bản, điều đáng chú ư là những người ở độ tuổi 20 và 30 lại có mức độ cô đơn cao nhất, với số lượng ngày càng tăng lựa chọn cô lập chính ḿnh.
Một lối sống đă bùng nổ ở Nhật là "solo katsu" - thuật ngữ mô tả việc một ḿnh thực hiện các hoạt động vốn được coi là mang tính xă hội như đi ăn uống, xem phim, du lịch...
Trải nghiệm một ḿnh phản ánh cuộc sống được miêu tả trong bài luận nổi tiếng "Solo Katsu Joshi no Susume" (tạm dịch: Lời khuyên của một cô gái độc thân) của Mayumi Asai, tác phẩm đă truyền cảm hứng cho bộ phim truyền h́nh cùng tên.
Bộ phim làm nổi bật cuộc sống của một nhân viên văn pḥng thích làm mọi thứ một ḿnh, như đi ăn một ḿnh, tổ chức tiệc riêng và ở nhà nghỉ t́nh yêu. Phim đă nhận được sự hâm mộ cuồng nhiệt ở Nhật Bản trong 4 năm phát sóng (2021-2024).
Rất có thể solo katsu đă bùng nổ trong thời kỳ đại dịch, vô t́nh khuyến khích mọi người thử trải nghiệm các hoạt động một ḿnh. Và khi họ làm vậy, họ có thể "thấy nó thú vị một cách đáng ngạc nhiên", Asai nói.
Nền kinh tế cũng góp phần vào xu hướng này với nhiều sản phẩm và dịch vụ thân thiện với người độc thân hơn trong các lĩnh vực du lịch, nhà ở và tài chính. "Do đó, sống một ḿnh chưa bao giờ dễ dàng đến thế", Ai Sakata, cố vấn tại Viện nghiên cứu Nomura, nhận xét.
H́nh thức sống một ḿnh cực đoan nhất được thể hiện ở một nhóm người được gọi là hikikomori (lối sống ẩn dật) - những cá nhân chỉ quanh quẩn trong nhà, tự cô lập ḿnh với xă hội.
Kyoko Hayashi bắt đầu lối sống hikikomori khi cô 16 tuổi. Từ khi nghỉ học, cô xây dựng vỏ bọc hoàn toàn và trở thành một người khép kín. Cô cho rằng sự rút lui của ḿnh là do các quy tắc khắc nghiệt của trường học và h́nh phạt mà cô phải nhận.
"Tại sao họ lại dùng đến bạo lực để đàn áp trẻ em trong một ngôi trường được cho là nuôi dưỡng chúng?", Hayashi đặt câu hỏi. Sự bất măn đó khiến cô đôi lúc tự nhốt ḿnh trong nhà cho đến cuối tuổi 30.
Năm ngoái, một cuộc khảo sát của Bộ giáo dục cho thấy gần 300.000 học sinh tiểu học và trung học cơ sở ở Nhật Bản đă từ chối đến trường trong ít nhất 30 ngày.
Tamaki Saito, giáo sư khoa tâm thần xă hội và sức khỏe tâm thần tại Đại học Tsukuba, cho biết ước tính khoảng 20% trong số những học sinh này có khả năng trở thành những kẻ ẩn dật trong thời gian dài.
"Các lớp học tiểu học và trung học cơ sở ở Nhật Bản đă trở thành không gian rất áp bức đối với học sinh", ông Saito nói, đồng thời chỉ ra rằng các quy định nghiêm ngặt về màu tóc, độ dài váy và các quy tắc liên quan đến ngoại h́nh khác có thể tạo ra một môi trường ngột ngạt.
Quy tắc ngầm
Tuy nhiên, sự tự cô lập ở giới trẻ không chỉ do những quy định cứng nhắc của nhà trường.
Theo Hideaki Matsugi, giám đốc Văn pḥng Chính sách về Cô đơn và Cô lập của Nhật Bản, một "bước ngoặt" xảy ra khi những người trẻ tốt nghiệp, tự lập và rời xa t́nh bạn ở trường.
Ngay cả khi họ có bạn bè th́ những người bạn tâm giao thân thiết cũng rất hiếm. Ví dụ, khi Misumi (26 tuổi, diễn viên và người mẫu) chia sẻ sự thất vọng của cô về sự cạnh tranh độc hại trong ngành giải trí, bạn bè cô trả lời "Tôi hiểu rồi", và cuộc tṛ chuyện nhanh chóng kết thúc. Cô nhận ra họ không thể đồng cảm với ḿnh.
Seigo Miyazaki cũng cảm thấy rằng bạn bè ông sẽ không hiểu được những khó khăn của anh, ngay cả khi anh cố gắng giải thích.
Miyazaki đă ngắt kết nối với bạn bè và thấy xấu hổ khi nói chuyện về gia đ́nh của ḿnh.
Mẹ anh mắc căn bệnh nan y, chị gái đi học đại học xa, c̣n cha bận rộn với công việc nên anh đă chăm sóc mẹ từ năm 15 tuổi. Do trách nhiệm đó, Miyazaki đă hoăn việc học lên cao, cắt đứt liên lạc với những người bạn thời thơ ấu và cả bạn gái khi đó.
"Tôi cảm thấy xấu hổ khi nói chuyện với bạn bè về chuyện gia đ́nh", người đàn ông 34 tuổi cho biết.
Điều này phản ánh một khía cạnh độc đáo của văn hóa Nhật Bản, nơi mọi người có xu hướng sống khép kín.
Mitsunori Ishida, giáo sư xă hội học tại Đại học Waseda, nhận xét rằng những người trẻ tuổi thường có xu hướng tránh giao du với người khác v́ sợ những phức tạp có thể xảy đến hoặc gánh nặng phải giải quyết những vấn đề tiềm ẩn.
"Nói chuyện hoặc cùng làm ǵ đó với người khác bị coi là rủi ro rất lớn", ông nói.
Cách giao tiếp thận trọng thậm chí được áp dụng với người thân trong gia đ́nh. Ví dụ, Misumi ḱm nén những suy nghĩ tiêu cực của ḿnh để tránh bị người nhà nh́n nhận theo hướng xấu.
Misumi tận hưởng khi làm mọi thứ một ḿnh.
Tránh làm phiền người khác là một chuẩn mực xă hội ngầm ở Nhật Bản.
Do đó, khi mọi người cảm thấy có thể gây bất tiện, họ thường rút lui khỏi các ṿng tṛn xă hội, tránh tham gia sâu hơn.
Sống ẩn dật không c̣n đơn giản trong thời đại truyền thông xă hội và kết nối trực tuyến. Tuy nhiên, các nghiên cứu đă chỉ ra rằng việc có nhiều kết nối trên mạng không chuyển thành các mối quan hệ chất lượng.
Theo Matsugi, cơ hội giao lưu trực tiếp bên ngoài cũng giảm đi khi giới trẻ Nhật Bản bước vào lực lượng lao động ngày nay.
Nhật Bản nổi tiếng với giờ làm việc dài, với thời gian tăng ca liên tục. Những người trẻ tuổi phải thích nghi với môi trường làm việc hậu đại dịch, khi làm việc từ xa và không tụ tập xă hội đă được chấp nhận.
Hôn nhân càng không phải là phương thuốc cho sự cô đơn, đặc biệt là đối với phụ nữ. Nhiều phụ nữ Nhật Bản vẫn được kỳ vọng sẽ trở thành bà nội trợ sau khi kết hôn, hạn chế các tương tác xă hội bên ngoài, Saito cho biết.
Đi t́m "thuốc giải" cho sự cô đơn
Điều đáng báo động là cảm giác cô đơn có thể phát triển thành các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng - các chuyên gia sức khỏe tâm thần phân biệt giữa cảm giác cô đơn tạm thời và cô đơn mạn tính, một t́nh trạng biểu hiện bằng cảm giác cô lập dai dẳng và cảm giác không được thuộc về.
"Nó sẽ làm mất đi ḷng tự trọng của một người. Và đó là nỗi cô đơn sẽ giết chết họ", Roseline Yong, phó giáo sư về sức khỏe cộng đồng tại Đại học Akita, cảnh báo.
Một nghiên cứu năm 2021 cho thấy so với khó khăn kinh tế hoặc sự cô lập xă hội liên quan đến đại dịch, sự cô đơn có tác động mạnh hơn đến ư định tự tử.
Sự cô đơn cũng có thể tự duy tŕ và dẫn đến những hành vi hoặc suy nghĩ thúc đẩy cô lập hơn nữa, một chu kỳ mà các nhà tâm lư học gọi là "ṿng lặp cô đơn".
Bên cạnh đó, c̣n có sự kỳ thị đối với việc t́m kiếm sự giúp đỡ các vấn đề tâm thần ở Nhật Bản.
Hai thập kỷ trước, khi Hayashi là một hikikomori, đường dây nóng hỗ trợ không tồn tại và dường như không ai hiểu vấn đề mà cô đang mắc phải. "V́ vậy, tôi không bao giờ nghĩ đến việc t́m kiếm sự giúp đỡ", cô kể.
Naoki Harabe đă chuyển gia đ́nh về quê để thoát khỏi sự cô đơn.
Sau khi Hayashi đi khắp các pḥng khám sức khỏe tâm thần ở độ tuổi 20, t́nh trạng thể chất và tinh thần của cô cuối cùng đă được cải thiện. Cô cũng phát hiện ra các cuộc gặp gỡ được tổ chức cho những người sống ẩn dật và tham gia.
"Cuối cùng tôi cũng gặp được nhiều người có cùng trải nghiệm như ḿnh. Tôi cảm thấy ḿnh không đơn độc", người phụ nữ 57 tuổi nói.
Con đường phục hồi của những hikikomori ở Nhật Bản rất khó khăn, nhưng mọi thứ đang thay đổi. Hayashi là một phần của sự thay đổi này khi giúp lănh đạo Hikikomori UX Kaigi, một nhóm hỗ trợ nơi họ có thể kết nối và chia sẻ câu chuyện của ḿnh.
Tương tự như vậy, Miyazaki đứng đầu Hiệp hội Người chăm sóc người trẻ, nơi ông ủng hộ người khác bằng cách chia sẻ kinh nghiệm của riêng ḿnh. Các tổ chức phi lợi nhuận này phù hợp với mục tiêu đă nêu của chính phủ là tạo ra một xă hội nơi sự hỗ trợ và cộng đồng dễ dàng tiếp cận.
Vào ngày 1/4, Nhật Bản đă ban hành luật coi "sự cô đơn và cô lập" là vấn đề xă hội, yêu cầu chính quyền địa phương phải thành lập các nhóm hỗ trợ cho những người có nhu cầu.
Một số người thấy cô đơn ở thành phố đă chuyển về quê để t́m thấy sự thân thuộc và tương tác xă hội. Điều này đúng với Naoki Harabe (29 tuổi), người đă chuyển gia đ́nh 4 người của ḿnh trở về quê nhà Yasato sau 6 năm sống ở Tokyo.
Dân thành phố có vẻ kín đáo với anh, khiến anh khó nhờ giúp đỡ. Ngược lại, hàng xóm ở thị trấn nông thôn th́ thông cảm hơn, đặc biệt là khi nói đến tiếng ồn mà hai đứa con nhỏ của anh có thể gây ra.
Đối với những người ở lại khu vực đô thị như Aya, cuộc sống có thể dần tươi sáng hơn nhờ sự kiên nhẫn và thái độ tích cực. Cô đă trả hết nợ và t́m thấy cảm giác được thuộc về một tổ chức phi lợi nhuận.
|
|
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
