Điều gì xảy ra với cơ thể khi bạn quá căng thẳng?

[sunshine1104]

Căng thẳng quá mức gây ảnh hưởng đến tim mạch, hô hấp, làm lo lắng, thay đổi khẩu vị, dễ gây nguy cơ lạm dụng chất kích thích...

Một báo cáo từ Hiệp hội Tâm lý Mỹ cho biết rằng vào năm 2023, khoảng một phần ba số người từ 18 đến 44 tuổi đánh giá mức độ căng thẳng của họ là 8-10 trên thang điểm từ 1 đến 10,1.

"Căng thẳng là một phản ứng tự nhiên trước những đòi hỏi và áp lực cuộc sống", Edmond Hakimi, bác sĩ nội khoa và giám đốc y tế tại Wellbridge, Mỹ, cho biết. "Nó có thể được kích hoạt bởi nhiều yếu tố, bao gồm trách nhiệm công việc, vấn đề tài chính, vấn đề về mối quan hệ và những thay đổi lớn trong cuộc sống".

Dưới đây là các tác động của căng thẳng với thể chất, tinh thần và hành vi.


Căng thẳng lâu dài ảnh hưởng đến cả thể chất, tinh thần và hành vi. Ảnh: iowaclinic

Tác động của căng thẳng lên thể chất

Với hệ tim mạch

Marcus Smith, cố vấn chuyên môn lâm sàng và giám đốc điều hành tại Alpas Wellness, cho biết: "Hệ thống tim mạch đặc biệt dễ bị tổn thương vì căng thẳng làm tăng nhịp tim và huyết áp, có thể dẫn đến các vấn đề về tim lâu dài".

Sự hiện diện của các hormone gây căng thẳng như cortisol và epinephrine dẫn đến stress oxy hóa và viêm nhiễm, làm tăng nguy cơ tim mạch. "Căng thẳng cũng có thể gây co thắt các mạch máu động mạch vành, có thể dẫn đến thiếu máu cục bộ cơ tim", Andrew Sherwood, tiến sĩ, giáo sư về tâm thần học và khoa học hành vi tại Trường Y Đại học Duke, cho biết. Ông nói thêm rằng trong những trường hợp cực đoan, điều này có thể dẫn đến đau tim.

Với hệ hô hấp

Khi căng thẳng cao, hơi thở có thể trở nên nông và nhanh. Nguy cơ mắc bệnh về đường hô hấp hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng hô hấp hiện tại có thể cao hơn do căng thẳng ảnh hưởng xấu đến phản ứng miễn dịch của cơ thể. Thêm vào đó, các cytokine gây viêm được giải phóng, làm tăng sản xuất chất nhầy và gây co thắt đường thở. Đây là lý do tại sao các bài tập thở sâu thường có thể giúp giảm căng thẳng.

Với hệ miễn dịch

Khi cơ thể gặp căng thẳng liên tục, hệ thống miễn dịch có thể bị suy yếu. Smith cho biết: "Hệ thống nội tiết phản ứng bằng cách giải phóng các hormone gây căng thẳng như cortisol, khi tăng cao trong thời gian dài, có thể phá vỡ các chức năng trao đổi chất và làm suy yếu hệ thống miễn dịch".

Sherwood cho biết, điều này có thể làm tăng khả năng nhiễm trùng và làm trầm trọng thêm các bệnh viêm mãn tính.

Với hệ thống tiêu hóa

Khi gặp căng thẳng, các hormone thần kinh gọi là catecholamine sẽ được giải phóng, điều này tác động đáng kể đến hệ tiêu hóa. Cuối cùng, lưu lượng máu đến ruột bị giảm, gây ra tiêu chảy hoặc táo bón, tùy thuộc vào từng người. Các nghiên cứu cũng đã phát hiện ra rằng căng thẳng có liên quan chặt chẽ đến hội chứng ruột kích thích (IBS).

Ngoài IBS, Sherwood cho biết căng thẳng cũng có thể làm tăng chứng trào ngược axit.

Với hệ thống cơ xương

Sherwood lưu ý, việc kích hoạt hệ thống thần kinh giao cảm do căng thẳng có thể dẫn đến căng cơ, đau đầu và đau nửa đầu.

Với hệ thống sinh sản

Căng thẳng cao có thể cản trở ham muốn tình dục và chức năng sinh sản. Nó ngăn chặn sự giải phóng các hormone sinh sản quan trọng có vai trò trong việc sản xuất testosterone và chức năng buồng trứng. Kết quả là, căng thẳng mãn tính có thể gây ra chu kỳ kinh nguyệt không đều, giảm chất lượng tinh trùng và thậm chí vô sinh.

Tác động của căng thẳng lên tinh thần

Gây lo lắng và trầm cảm

"Căng thẳng kéo dài hoặc không được kiểm soát có thể gây ra các tình trạng sức khỏe tâm thần. Khi có một cuộc sống thực sự căng thẳng (hoặc không kiểm soát tốt căng thẳng), chúng ta có nhiều khả năng bị trầm cảm, lo lắng, OCD, rối loạn sử dụng chất gây nghiện, rối loạn ăn uống...", Monica Amorosi, cố vấn sức khỏe tâm thần ở bang New York, nói.

Đây được gọi là "giai đoạn kiệt sức" của phản ứng căng thẳng, xảy ra khi căng thẳng trở thành mãn tính. Các triệu chứng khác của giai đoạn này bao gồm kiệt sức, mệt mỏi và giảm khả năng chịu đựng căng thẳng.

Gây suy giảm nhận thức

Không phải tất cả căng thẳng đều xấu, và một lợi ích tiềm tàng của căng thẳng ngắn hạn là chức năng nhận thức được nâng cao. Tuy nhiên, Hakimi cho biết: "Khi căng thẳng trở nên quá mức, nó có thể làm suy giảm các chức năng nhận thức như khả năng tập trung và ra quyết định, khiến những việc hàng ngày trở nên khó khăn".

Kéo theo suy nghĩ không phù hợp

Theo Monica Amorosi, căng thẳng có thể gây ra suy nghĩ đua đòi, xâm phạm, ám ảnh, tiêu cực, nghi ngờ và gợi nhắc ký ức không tốt đẹp.

Tác động của căng thẳng lên hành vi

Làm thay đổi khẩu vị

"Khi mức độ căng thẳng quá cao, chúng ta có thể ngừng nhận được tín hiệu đói (hoặc tín hiệu bên trong để bắt đầu ăn) và chúng ta có thể ngừng nhận được tín hiệu no (hoặc thông điệp bên trong để ngừng ăn)", Amorosi nói.

Cuối cùng, căng thẳng có thể làm giảm khả năng ăn uống lành mạnh hoặc trực quan của bạn, gây buồn nôn hoặc các rối loạn tiêu hóa khác, dẫn đến ác cảm với thức ăn hoặc tăng nguy cơ ăn uống vô độ, theo Amorosi.

Làm rối loạn giấc ngủ

Căng thẳng và giấc ngủ là con đường hai chiều. Căng thẳng cao có thể dẫn đến ngủ kém và ngủ kém có thể làm tăng căng thẳng.

Theo Hiệp hội Tâm lý Mỹ, những người trưởng thành ít căng thẳng hơn cho biết họ ngủ nhiều hơn, chất lượng hơn so với những người có mức độ căng thẳng cao. Căng thẳng thường làm tăng sự lo lắng và tỉnh táo, có thể gây ra chứng mất ngủ.

Trong những trường hợp khác, giấc ngủ có thể được sử dụng như một phương tiện để thoát khỏi căng thẳng mà không giải quyết được gốc rễ của vấn đề. Amorosi nói: "Ví dụ, nếu tôi ngủ quên khi tôi lo lắng vì nó giúp tôi tránh được các tác nhân gây căng thẳng, tôi có thể làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ, khiến tâm trạng trở nên tồi tệ hơn".

Dễ gây nguy cơ lạm dụng chất kích thích

Khi căng thẳng lên cao, một số người có thể tìm đến rượu hoặc ma túy để giải tỏa. Sherwood cho biết: "Căng thẳng có thể dẫn đến các cơ chế đối phó không thích hợp như lạm dụng chất gây nghiện hoặc uống quá nhiều rượu, điều này làm giảm thêm khả năng đối phó và dẫn đến xung đột giữa các cá nhân hoặc sự cô lập xã hội".

Các chiến lược để quản lý và giảm căng thẳng

Vì căng thẳng có thể khiến sức khỏe trở nên tồi tệ nên bạn cần tìm cách kiểm soát nó. Nếu có thể, hãy kết hợp những điều này vào thói quen mỗi ngày thay vì đợi đến khi chìm trong căng thẳng mới hành động. Để kiểm soát căng thẳng, Amorsi khuyến nghị kết hợp:

- Thư giãn thông qua các thực hành nhẹ nhàng, êm dịu và chánh niệm

- Duy trì thói quen chăm sóc bản thân và không bỏ bê các nhu cầu cơ bản

- Duy trì kết nối với những người khỏe mạnh và luôn hỗ trợ để bạn không cảm thấy cô đơn

- Sử dụng kỹ năng giải quyết vấn đề hợp lý để tìm giải pháp giải tỏa căng thẳng

- Học cách chấp nhận vì cuộc sống đầy thử thách và không hoàn hảo

- Tự nói chuyện tích cực và duy trì lòng tự trọng tốt ngay cả khi gặp thử thách

Theo Hakimi, một số hoạt động có thể giúp ích bao gồm hoạt động thể chất, các bài tập thở sâu, thiền, yoga, và ăn uống đều đặn, đủ bữa.