Lạm dụng thuốc corticoid giảm đau khiến suy tuyến thượng thận

[troopy]

Ông Tuấn, 60 tuổi, 6 năm nay đau chân, uống thuốc corticoid để giảm đau, gần đây chân phải nhiễm trùng, bác sĩ phát hiện mắc hội chứng Cushing, suy tuyến thượng thận cấp.

Lần này ông Tuấn được bác sĩ ở các cơ sở y tế tại TP HCM xử lý các mô hoại tử, điều trị nhiễm trùng, ghép da. Xuất viện được ba ngày, vết thương bốc mùi hôi, có mủ, ông Tuấn đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM khám.

Ngày 18/2, thạc sĩ, bác sĩ Hoàng Thị Hồng Linh, khoa Nội tiết - Đái tháo đường, cho biết vết thương hoại tử khiến ông Tuấn sốt, mệt li bì, nôn ói nhiều, ăn uống kém, suy kiệt. Hai chân của ông bị teo cơ; vùng bụng, mặt và gáy tích nhiều mỡ; da khô mỏng; nhiều vết xuất huyết dưới da.

Kết quả xét nghiệm máu cho thấy người bệnh bị hội chứng Cushing (bệnh nội tiết), suy tuyến thượng thận, thiếu máu mức độ nặng. Ông còn bị sỏi kẹt ở niệu quản trái gây thận ứ nước, tổn thương thận cấp, gout.

Theo bác sĩ Linh, ông Tuấn bị hội chứng Cushing do uống thuốc giảm đau có chứa corticoid trong thời gian dài, làm ức chế tuyến thượng thận. Ông ngừng thuốc đột ngột dẫn đến suy tuyến thượng thận cấp với chỉ số hormone cortisol thấp.

"Người bệnh có nguy cơ nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng dẫn đến suy đa tạng, hạ huyết áp, tử vong nếu không được điều trị kịp thời" bác sĩ Linh nói, thêm rằng tổn thương thận cấp có thể chuyển sang suy thận mạn và phải chạy thận nhân tạo.

Hội chứng cushing là bệnh nội tiết ít gặp, triệu chứng gồm tăng cân nhanh, mặt tròn, tích tụ mỡ ở bụng.

Ông Tuấn cho biết 6 năm trước bị viêm xương khớp, đau nhức đầu gối và mắt cá chân. Đi khám ba lần nhưng bệnh không khỏi hẳn, ông mua thuốc giảm đau của một người trong xóm, tự tăng liều mỗi khi đau nhiều hơn.

Ông được bù nước, điện giải và dinh dưỡng, kháng sinh, giải quyết tắc nghẽn đường tiểu dưới, truyền máu, cắt lọc mô hoại tử và chăm sóc vết thương hàng ngày. Khi nhiễm trùng ở hệ tiết niệu giảm, bác sĩ nội soi tán sỏi niệu quản cho ông.

Sau hai tuần, vùng da ở vết thương lành, ông hết nôn ói và nhiễm trùng, được xuất viện.


Vết thương của ông Tuấn kéo dài từ bắp chân xuống bàn chân. Ảnh: Đinh Tiên

Bác sĩ Hồng Linh cho biết thành phần chính của thuốc giảm đau là corticoid, có tác dụng giảm viêm mạnh, giúp giảm đau nhanh chóng nên được nhiều người sử dụng. Tuy nhiên, uống thuốc có chứa corticoid trong thời gian dài dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

Hormone cortisol tiết ra từ tuyến thượng thận giúp kích thích thoái giáng (phân cắt) các chất dự trữ năng lượng của cơ thể như mỡ, protein, carbohydrate, giảm chức năng gây viêm và chức năng miễn dịch, tăng sản xuất glucose làm tăng đường trong máu. Corticoid có trong thuốc kháng viêm cũng có tác dụng tương tự. Người uống quá nhiều thuốc này làm tăng corticoid trong máu dẫn đến hội chứng Cushing.

Triệu chứng hội chứng Cushing gồm tăng cân nhanh; tụ mỡ ở mặt, gáy, bụng, ngực; da mỏng; giãn mạch dưới da; vết rạn da màu đỏ tím... Trường hợp nặng có thể rạn da toàn thân, vết thương chậm lành dễ nhiễm trùng, tăng huyết áp, loãng xương.

Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp các biến chứng loãng xương, gãy xương, tiểu đường type 2, hệ miễn dịch suy giảm, yếu cơ, tăng huyết áp... Khi ngừng uống thuốc đột ngột, cơ thể thiếu hụt hormone cortisol gây suy tuyến thượng thận cấp, đe dọa đến tính mạng.

Bác sĩ Linh khuyên người bệnh có các triệu chứng bất thường cần đi khám và điều trị sớm, không tự mua thuốc uống hay điều trị tại nhà dưới mọi hình thức. Khi bác sĩ kê đơn thuốc, người bệnh cần uống đúng và đủ liều, tránh tự mua thêm, tự tăng liều hay bỏ thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ.

VietBF@sưu tập