Đối tác quan trọng của Mỹ ‘xoay trục’ sang Nga

[Romano]

Một đối tác quan trọng của Mỹ ở vùng tây bắc châu Phi đang chuyển hướng sang hợp tác với Nga, khiến Washington cực kỳ lo lắng về sự hiện diện ngày càng lớn của Mátxcơva ở toàn bộ vùng Sahel của châu Phi.Ngày 16/3, Niger thông báo sẽ chấm dứt thỏa thuận cho phép binh lính và nhân viên dân sự Mỹ hoạt động ở quốc gia này từ năm 2014.

Niger là đối tác đóng vai trò quan trọng đối với các hoạt động chống khủng bố của Mỹ ở khu vực trong gần 1 thập kỷ qua.

Thông báo được đưa ra vài ngày sau cuộc họp căng thẳng giữa chính quyền quân sự Niger với các quan chức ngoại giao và quân sự Mỹ. Chính quyền quân sự Niger lên nắm quyền từ sau cuộc đảo chính tháng 7/2023.

Tại cuộc họp đó, phái đoàn Mỹ bày tỏ quan ngại về sự hiện diện quân sự ngày càng mở rộng của Nga ở Niger, về tương lai của căn cứ không quân 101 tại thủ đô của Niger và khả năng sân bay này sẽ được chuyển cho Nga, CNN dẫn lời các quan chức cho biết.

Những phát biểu đó khiến lãnh đạo quân sự Niger bực tức, cảm thấy rằng họ đang bị lên lớp, dù Mỹ đã cắt hầu hết viện trợ quân sự và tài chính cho Niger từ cuối năm ngoái, sau khi cuộc đảo chính diễn ra.

“Khi lựa chọn các đối tác ngoại giao, quân sự và chiến lược, Chính phủ Niger lấy làm tiếc khi phái đoàn Mỹ từ chối quyền chủ quyền của người dân Niger về việc được chọn đối tác và kiểu quan hệ đối tác thực sự giúp chúng tôi chống khủng bố, cho dù Mỹ đã đơn phương quyết định dừng mọi hợp tác giữa hai nước”, Đại tá Amadou Abdramane - Phát ngôn viên quân đội Niger, tuyên bố ngày 16/3.

Đại tá Abdramane nói thêm rằng phái đoàn Mỹ có “thái độ trịch thượng” với người Niger.

Hợp tác quân sự gần gũi hơn giữa Nga và Niger là nguyên nhân lớn nhất gây mâu thuẫn giữa Mỹ với chính quyền quân sự Niger. Tháng 1 vừa qua, Nga và Niger đồng ý tăng cường hợp tác quân sự, Bộ Quốc phòng Nga cho biết vào thời điểm đó.Các hoạt động chống khủng bố và huấn luyện của Mỹ với quân đội Niger dừng lại sau cuộc đảo chính, nhưng chính quyền quân sự Niger không yêu cầu Mỹ rời đi, dù đã yêu cầu Pháp rút quân về nước và cắt đứt quan hệ với Liên minh châu Âu từ cuối năm 2023.

Một số người trong chính quyền quân sự Niger từng hợp tác và được Mỹ đào tạo trong khuôn khổ hợp tác an ninh chung trong nhiều năm qua. Lầu Năm Góc cũng muốn duy trì hiện diện quân sự ở đây, tin rằng điều này đóng vai trò quan trọng đối với nỗ lực chống khủng bố ở khu vực và việc đó vẫn khả thi kể cả trong bối cảnh bất ổn chính trị.

Giới chức Mỹ lo ngại với sự hiện diện ngày càng tăng ở Niger, Nga đã thiết lập một chỗ đứng nữa ở khu vực Sahel và phương Tây đang mất dần ảnh hưởng, CNN dẫn nguồn tin quân sự am hiểu tình hình cho biết.

Tướng Michael Langley - Tư lệnh Bộ Chỉ huy Mỹ ở châu Phi (AFRICOM), phát biểu trước các nghị sĩ Mỹ trong tháng này, rằng Mỹ “bị nhấn chìm” bởi “thông tin sai lệch của Nga” trên khắp châu Phi trong những năm trước đây. Vị tướng này cho rằng cả Nga và Trung Quốc đều muốn mở rộng ảnh hưởng ở đó.