Gần đây, một sinh vật bí ẩn đă biến mất 140 năm lại xuất hiện trước mắt mọi người. Đó là loài chim kỳ lạ có tên là bồ câu đầu đen, hay c̣n gọi là gà lôi đầu đen, bồ câu gáy đen, bồ câu trĩ (Otidiphaps nobilis) tin tức này đă gây chấn động cho các nhà khoa học và những người yêu động vật trên toàn thế giới.
Nguyên nhân biến mất của bồ câu đầu đen
Phá hủy môi trường sống là một trong những vấn đề chính dẫn đến sự biến mất của loài bồ câu đầu đen. Vùng đất ngập nước là môi trường sống chính của loài chim này, chúng dựa vào nguồn thức ăn dồi dào và môi trường an toàn do vùng đất ngập nước cung cấp để tồn tại.
Tuy nhiên, trong quá tŕnh đô thị hóa, nhiều vùng đất ngập nước đă bị san lấp hoặc phát triển thành các công tŕnh xây dựng, dẫn đến diện tích đất ngập nước bị thu hẹp. Điều này khiến bồ câu trĩ mất đi môi trường sống ban đầu và không t́m được môi trường sống thích hợp.
Sự can thiệp của con người cũng có tác động đáng kể đến sự sống sót của bồ câu đầu đen. Các hoạt động của con người đă gây ra thiệt hại cho thói quen sinh hoạt của các loài chim, như tiếng ồn thường xuyên và ô nhiễm ánh sáng.

Bồ câu gáy đen, được mô tả lần đầu tiên vào cuối thế kỷ 19 và đă không được nh́n thấy trong hơn 140 năm. Nhưng giờ đây, một nhóm t́m kiếm chim lạc đă quay được đoạn phim về loài chim này trên đảo Fergusson, một ḥn đảo hiểm trở trong quần đảo D'Entrecasteaux ngoài khơi phía đông Papua New Guinea.
Bồ câu đầu đen là loài chim nhạy cảm với môi trường và rất nhạy cảm với những thay đổi về âm thanh, ánh sáng. Tuy nhiên, trong quá tŕnh đô thị hóa, ô nhiễm tiếng ồn và ánh sáng đă trở thành tiêu chuẩn khiến loài bồ câu trĩ không thể t́m được môi trường sống yên tĩnh.
Ngoài ra, hoạt động săn bắt của con người cũng trở thành mối đe dọa đối với sự sinh tồn của loài bồ câu bồ câu đầu đen. Do bộ lông đẹp và thịt thơm ngon của bồ câu đầu đen nên người ta đă săn bắt và giết chết bừa băi khiến số lượng của loài này bị suy giảm mạnh.
Trước sự biến mất của loài bồ câu trĩ, chúng ta nên thực hiện một số biện pháp để bảo vệ chúng. Trước hết, cần tăng cường công tác bảo vệ vùng đất ngập nước để tăng diện tích bảo vệ vùng đất ngập nước và ngăn chặn t́nh trạng vùng đất ngập nước bị chôn lấp hoặc phát triển. Ngoài ra, cần thiết lập các khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước, thiết lập các ranh giới cấm gây thiệt hại cho vùng đất ngập nước và tăng cường h́nh phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật.
Các bức ảnh và video do các nhà nghiên cứu chụp là lần đầu tiên loài chim này được ghi chép một cách khoa học kể từ năm 1882. Các nhà điểu học biết rất ít về loài này, nhưng họ tin rằng quần thể trên đảo Fergusson rất ít và đang giảm dần. Nhóm nghiên cứu đă chụp lại được những bức ảnh của loài chim quư hiếm này bằng bẫy ảnh từ xa vào cuối cuộc t́m kiếm kéo dài một tháng ở Fergusson.
Bồ câu đầu đen tái xuất hiện
Để bảo vệ bồ câu đầu đen, nhiều quốc gia và tổ chức bảo tồn đă thực hiện hàng loạt biện pháp. Đầu tiên, họ bảo vệ môi trường sống của loài chim bồ câu đầu đen. Do sự tàn phá rộng răi các khu rừng nhiệt đới và cận nhiệt đới, môi trường sống của bồ câu trĩ đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Các tổ chức bảo tồn làm việc với chính quyền địa phương để thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên và khu bảo tồn động vật hoang dă, hạn chế các hoạt động của con người và khai thác rừng, đồng thời đảm bảo bồ câu gáy đen có đủ thức ăn và môi trường sống an toàn.
Để tăng số lượng chim bồ câu đầu đen, các tổ chức bảo tồn tiến hành các chương tŕnh nhân giống. Do bồ câu bồ câu đầu đen phát triển rất chậm và tỷ lệ sinh sản thành công thấp nên các tổ chức bảo tồn đă đầu tư nhiều thời gian và nguồn lực để nghiên cứu thói quen và nhu cầu sinh sản của bồ câu đầu đen. Họ thành lập các trung tâm chăn nuôi nhân tạo mô phỏng môi trường tự nhiên để cung cấp điều kiện tối ưu. Đồng thời, họ cũng thực hiện hàng loạt biện pháp bảo vệ trứng, gà con của bồ câu trĩ để chúng nở và phát triển thuận lợi.
Chim bồ câu gáy đen giống chim trĩ về h́nh thái bên ngoài, đặc biệt là ở đuôi nén sang hai bên và đôi cánh tṛn. Chúng có đầu, mặt dưới, phía sau và lưng dưới màu đen bóng, đôi cánh ngắn tṛn màu nâu và gáy màu trắng, xanh lá cây, xám hoặc đen tùy thuộc vào phân loài.
Giáo dục công cộng cũng đóng một vai tṛ quan trọng. Tổ chức bảo tồn đă phát động một loạt các hoạt động tuyên truyền nhằm phổ biến ư nghĩa và tầm quan trọng của việc bảo tồn chim bồ câu đầu đen đến với công chúng. Họ tổ chức các cuộc triển lăm, diễn thuyết và hoạt động ngoài trời để nhiều người hiểu hơn về t́nh trạng của loài chim bồ câu đầu đen và tham gia vào các nỗ lực bảo tồn. Thông qua giáo dục cộng đồng, nhận thức của người dân được nâng cao, ư thức bảo vệ môi trường rừng cũng được nâng cao.
Sau nhiều năm nỗ lực, quần thể bồ câu trĩ đă dần hồi phục. Không chỉ ở các khu bảo tồn thiên nhiên, bồ câu bồ câu đầu đen cũng bắt đầu xuất hiện ở những khu vực rộng lớn hơn. Đây là thành tựu quan trọng của các biện pháp bảo tồn và chứng tỏ việc con người bảo vệ môi trường tự nhiên là có ư nghĩa.
Tuy nhiên, những thách thức chúng ta phải đối mặt vẫn c̣n rất nhiều. Thứ nhất, nạn phá rừng vẫn c̣n tồn tại, đe dọa đến sự sinh tồn của loài bồ câu trĩ. Thứ hai, biến đổi khí hậu cũng đă ảnh hưởng đến môi trường sống của bồ câu trĩ. V́ vậy, chúng ta cần tiếp tục tăng cường các biện pháp bảo vệ loài bồ câu đầu đen và môi trường sống của chúng, đồng thời tăng cường hợp tác trên quy mô toàn cầu để cùng thúc đẩy bảo tồn thiên nhiên.
Không có loài chim trĩ nào xuất hiện ở New Guinea và chim bồ câu trĩ đă lấp đầy hốc sinh thái của các loài này. Nó là một loài rất hiếm, ăn hạt và quả rụng. Loài chim này thường làm tổ trên mặt đất bên dưới những tán cây và bụi rậm. Chúng thưởng chỉ đẻ một quả trứng và sẽ ấp trong khoảng bốn tuần. Cả chim trống và chim mái đều ấp trứng và chăm sóc con non.
VietBF@ Sưu tập