Một nghiên cứu mới cho thấy hút thuốc lá làm giảm kích thước của năo và việc ngừng hút thuốc không thể khắc phục được tổn thương. Những phát hiện này giúp giải thích tại sao những người hút thuốc có nguy cơ suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác và bệnh Alzheimer cao hơn.
Nghiên cứu được xuất bản trên tạp chí Biological Psychiatry: Global Open Science, đă xem xét dữ liệu từ 32.094 cá nhân gốc Châu Âu hút thuốc hàng ngày. Dữ liệu được lấy từ Biobank Vương quốc Anh, một cơ sở dữ liệu y sinh được cung cấp cho công chúng chứa thông tin về di truyền, sức khỏe và hành vi của khoảng 500.000 người.
Nhóm nghiên cứu từ Trường Y Đại học Washington ở St. Louis phát hiện ra rằng tổng khối lượng năo, bao gồm cả chất xám và chất trắng, giảm khi một người hút thuốc hàng ngày. Theo phân tích, chất xám giảm nhiều hơn chất trắng.
Chất xám chứa các thân tế bào thần kinh, các đầu sợi trục và đuôi gai; phần lớn nó được t́m thấy ở tiểu năo, năo và thân năo. Nó chịu trách nhiệm hệ thống thần kinh trung ương, giúp con người kiểm soát chuyển động, trí nhớ và cảm xúc.
Chất trắng chứa đầy các bó sợi trục được phủ myelin. Nhiệm vụ của nó là gửi tín hiệu lên xuống tủy sống khi năo nhận được kích thích.
Phân tích dữ liệu Biobank của Anh cho thấy một người càng hút thuốc nhiều th́ khối lượng năo càng giảm xuống. Nhóm nghiên cứu thừa nhận rằng việc phát hiện hút thuốc ảnh hưởng đến năo không phải là thông tin hoàn toàn mới. Họ viết: “Tác động bất lợi của việc hút thuốc kéo dài đến năo và điều này được thể hiện qua mối liên hệ giữa hút thuốc và chứng mất trí nhớ”.
Nhóm nghiên cứu lưu ư rằng các khu vực như vùng hải mă, nơi chịu ảnh hưởng bởi bệnh Alzheimer, bị thói quen hút thuốc ảnh hưởng.
Nhóm nghiên cứu viết: “Phát hiện này phù hợp với các phân tích trước đó, rằng hút thuốc lá, vốn được xác định là yếu tố nguy cơ gây ra bệnh Alzheimer, đẩy nhanh sự phát triển của căn bệnh này”. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu cho rằng 14% trường hợp mắc bệnh Alzheimer trên toàn thế giới có thể là do hút thuốc.
Rượu cũng làm giảm khối lượng năo
Ngoài việc hút thuốc, nhóm nghiên cứu c̣n phát hiện ra rằng uống rượu c̣n có tác động xấu đến năo. Giống như hút thuốc, sử dụng nhiều rượu có thể làm giảm kích thước năo, đặc biệt là thể tích dưới vỏ năo. Lớp vỏ năo có liên quan đến việc giám sát cảm xúc, trí nhớ và sản xuất hormone. Cấu trúc dưới vỏ năo cũng giúp mọi người duy tŕ tư thế, dáng đi và các chuyển động khác.
Các nhà nghiên cứu lưu ư rằng nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer hoặc chứng mất trí nhớ vẫn xảy ra ngay cả khi ai đó ngừng hút thuốc hoặc uống rượu v́ tổn thương năo là vĩnh viễn.
Các nhà khoa học tin rằng bệnh Alzheimer xảy ra khi các protein tích tụ bên trong và xung quanh các tế bào năo, giống như mảng bám trên răng.
Một trong những protein này được gọi là amyloid và một protein khác được gọi là tau. Rối Tau có thể cản trở cách năo nhận tín hiệu. Các nhà nghiên cứu thừa nhận họ không chắc chắn về cơ chế khởi động quá tŕnh này nhưng biết rằng có thể mất nhiều năm. Tuy nhiên, theo thời gian, năo bắt đầu co lại, điều này có thể dẫn đến bệnh Alzheimer.
Nhóm nghiên cứu của Đại học Washington lưu ư rằng một số người có khuynh hướng di truyền khiến họ hút thuốc. Nói cách khác, một bộ phận dân số sinh ra có nguy cơ h́nh thành thói quen này cao hơn. Do đó, những người này có nguy cơ bị giảm thể tích năo và mắc chứng mất trí nhớ hoặc bệnh Alzheimer cao hơn.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2020, 22,3% dân số thế giới sử dụng thuốc lá. Việc sử dụng thuốc lá giết chết hơn 8 triệu người mỗi năm, trong đó có 1,3 triệu người không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc thụ động.
|