'Chính các anh là người không tôn trọng đạo đức quân sự trước tiên', Bộ trưởng Quốc pḥng Nga Shoigu đă phát biểu sau khi Nga sử dụng bom chùm tại chiến trường, khiến quân đội Ukraine choáng váng ngay lập tức.
Cuộc tấn công của Nga gần đây đă trở nên dữ dội hơn đáng kể. Nhiều người cho rằng, đây là việc Nga lợi dụng Mỹ và phương Tây tập trung sự chú ư vào cuộc xung đột Hamas-Israel, viện trợ quân sự cho Ukraine đă giảm sút và t́nh h́nh khó khăn của Ukraine, để hoàn thành “chiến dịch quân sự đặc biệt”.
Hiệu quả chiến đấu của quân đội Nga vẫn được công nhận là mạnh. Và Nga có một số loại vũ khí, khi sử dụng khiến dư luận quốc tế phản đối, nhất là bom, đạn chùm.
Tuy nhiên Mỹ đă mở hộp “Pandora”, khi cung cấp đạn chùm cho Ukraine vào tháng 7 vừa qua, bất chấp sự cảnh báo gay gắt của Nga. Điều này có vi phạm đạo đức khi luật pháp Mỹ gọi bom, đạn chùm là vũ khí cấm, nhưng lại cung cấp cho Ukraine; với mục đích rơ ràng là sẽ có thêm nhiều người ở Nga thiệt mạng.
Khi có đạn chùm, Quân đội Ukraine “luôn và ngay” sử dụng rộng răi trên chiến trường; ngay vào cuối tháng 7, đạn chùm mà Ukraine sử dụng, đă giết chết và làm bị thương 4 nhà báo Nga. Khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Zakharova chỉ ra rằng, Ukraine sẽ bị trừng phạt và Mỹ sẽ không thể trốn tránh trách nhiệm.
Nhưng không ai coi trọng điều đó, v́ những lời đe dọa và cảnh báo của Zakharova quá nhiều và chúng đă trở nên “phổ biến” ở NATO. Nhưng ngay sau đó, Bộ trưởng Quốc pḥng Nga Sergei Shoigu cho biết, Nga có thể sẽ thay đổi quyết định, khi phải sử dụng bom chùm.
Tuy nhiên phải 4 tháng sau khi Ukraine sử dụng đạn chùm mà Mỹ viện trợ, người Nga mới sử dụng loại vũ khí có tính sát thương cao này, nhưng không phải là đạn chùm, mà là bom chùm, loại vũ khí có tính sát thương cao hơn đạn chùm rất nhiều.
Theo phân tích của một số nhà quan sát độc lập, việc Nga chậm đưa bom chùm vào sử dụng, có thể là do họ chưa hoàn thiện công nghệ dẫn đường chính xác của bom, do mô-đun dẫn đường UMPC khi đó chưa hoàn chỉnh. Nga phải ưu tiên cho các loại bom phá như FAB-500, FAB-250, để đáp ứng hỏa lực hạng nặng của chiến trường.
Trong khi đó, bom chùm có trong kho của Nga đều là bom thường, do hỏa lực pḥng không Ukraine rất mạnh, nên máy bay chiến đấu Nga không thể bay trên đầu mục tiêu để thả bom, giống như ở chiến trường Syria.
Nhưng cuối cùng ngày đó cũng đến, theo video do National Defense Times công bố ngày 20/11, Nga lần đầu tiên sử dụng bom chùm RBK-500, tấn công các vị trí quân đội Ukraine trên diện rộng. Phạm vi của nó rộng đến mức như mưa xa xuống đất và không thể vừa trên một màn h́nh duy nhất, bao phủ gần như toàn bộ khu vực nằm ngang.
Kênh “Báo cáo và phân tích của Bộ Quốc pḥng” trên TG, cũng chiếu đoạn phim về không quân Nga thực hiện thả bom RBK-500, giữa bóng tối bao trùm, những quầng sáng lóe lên liên hồi, sau đó các cụm khói bốc lên ở khu vực trận địa pḥng ngự của Quân đội Ukraine.
V́ những hoạt động sử dụng bom chùm của Nga diễn ra về đêm, nên người xem có thể thấy cách thức hoạt động của chúng diễn ra. Các cuộc tấn công của bom con giống như một trận mưa sao băng và vô số vụ nổ nhỏ được được tạo ra trên mặt đất.
Sự xuất hiện bất ngờ của cơn mưa bom hủy diệt này, khiến lực lượng Ukraine phải sửng sốt. Vị trí chính xác của cuộc tấn công này vẫn chưa được tiết lộ, nhưng đây video thứ hai được xác nhận về việc Nga sử dụng bom chùm. Trong đó video đầu tiên là các hầm hào của Ukraine gần Staromayorsky.
Kênh “Máy bay ném bom” của TG chuyển tiếp thông tin cho biết, các máy bay chiến đấu của Nga hiện được trang bị loại bom chùm RBK-500 SHOB-0.5, được Liên Xô đưa vào sử dụng năm 1987. Nhưng hiện Nga cải tiến, lắp thêm cánh lượn và mô-đun hiệu chỉnh, giúp phi công thả bom từ cách xa mục tiêu, với mức chính xác rất cao.
Trong bom chùm RBK-500 SHOB-0.5, chứa các quả bom con; trong quả bom con, vật gây sát thương là những viên bi có đường kính 5,5mm. Một khi quả bom con như vậy đến điểm phát nổ, các viên bi kim loại sẽ văng ra khắp địa h́nh như một chiếc quạt; tạo ra một “tấm chăn hủy diệt” khổng lồ, trải dài trên khu vực bị bắn phá.
Theo các chuyên gia quân sự phương Tây, điều đáng lo ngại nhất là việc Nga cải tiến bom RBK-500 sử dụng mô-đun dẫn đường UMPC với giá rẻ. Việc này giúp Nga tăng cường sử dụng bom chùm hơn nữa trên chiến trường Ukraine, do không lo bị pḥng không Ukraine chế áp.
Theo phân tích của tờ Interia.pl từ Ba Lan, rất có thể trong thời gian tới, Quân đội Nga có khả năng mở rộng đáng kể việc sử dụng bom chùm với tỷ lệ có thể lên tới 2-5% tổng số vụ tấn công trên không (hiện nay Không quân Nga thực hiện từ 75 đến 130 vụ ném bom mỗi ngày).
C̣n các chuyên gia Nga th́ cho rằng, việc Quân đội Nga sử dụng bom chùm trên chiến trường Ukraine là việc “có đi, có lại”, nhằm đáp trả việc Ukraine sử dụng đạn chùm trước, bất chấp những “cảnh báo đỏ” của Nga.
Giới quan sát cho biết, việc sử dụng bom chùm của Nga sẽ gây khó khăn rất lớn cho việc triển khai đội h́nh tấn công của Ukraine; nhất là trong bối cảnh họ phải sử dụng chiến thuật “làn sóng người”, do thiếu hụt xe thiết giáp. Đặc biệt là loại bom chùm tác động rất lớn đến tâm lư binh lính.
Tổng thống Ukraine Zelensky đă có linh cảm về điều này; chỉ hai ngày trước khi Nga sử dụng bom chùm, ông Zelensky trong bài phát biểu buổi tối nói rằng, khi mùa đông đến và Kiev kiệt sức, Nga có thể sẽ tiến hành một cuộc tấn công mạnh mẽ.
Câu này là một "lời tiên tri", nhưng nó khác với những ǵ đă được tiên đoán của Tổng thống Zelensky, khi cho rằng, Nga sẽ tập trung tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine bằng tên lửa như đă làm vào mùa đông năm ngoái và được các chuyên gia phương Tây đồng t́nh.
Nhưng hành động mà Nga tiến hành là không cần phải “rắc rối” như vậy. Theo tờ Interia.pl, bom chùm có thể là “liều thuốc chữa bách bệnh” của Nga tại chiến trường Ukraine do tính hiệu quả của nó. Nếu Quân đội Ukraine không khống chế được lực lượng không quân chiến thuật Nga, th́ sẽ có nhiều vụ ném bom chùm có điều khiển chính xác xuống trận địa của Ukraine.