Trước khi thực hiện chiến dịch phản công nhằm vào Gaza để trả đũa vụ đột kích ngày 7/10 của bọn Hồi giáo cực đoan Hamas, Israel đă kêu gọi người dân ở đây phải rời bỏ nơi ở ngay lập tức. Tuy nhiên, đi đâu bây giờ? Chỉ có thể băng qua biên giới với Ai Cập
"nhưng Cairo kiên quyết không chứa chấp", Tổng thống Abdel Fattah el-Abdel Fattah el-Sisi khẳng định vào ngày 12/10/2023, bất chấp lời kêu gọi của Hoa Kỳ cũng như nhiều tổ chức nhân đạo quốc tế khác.
Người Ai Cập từ lâu đă lo ngại bất cứ cuộc khủng hoảng nào ở Gaza cũng có nguy cơ trở thành vấn đề nan giải của họ về nhiều mặt. Hiện thời, chính phủ Cairo cho biết họ sẽ tạo điều kiện mở ra một
"hành lang nhân đạo để đưa hàng viện trợ khẩn cấp vào Gaza", nơi mà Israel đă cắt nguồn cung cấp thực phẩm, nhiên liệu và nước, trong khuôn khổ một
"cuộc bao vây toàn diện" như cách nói của Bộ trưởng Bộ Quốc Pḥng Israel. Trong khi đó, Washington muốn phía Ai Cập cho phép các thường dân rời bỏ Dải Gaza qua cửa khẩu Rafa, giữa Ai Cập và Gaza. Tại cuộc họp báo ở Israel ngày 12/10, Ngoại trưởng Antony J. Blinken cho biết ông đă thảo luận vấn đề này với các giới chức Israel.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ờ Tel Aviv ngày 12/10/2023 (Ảnh: GPO/Handout/Anadolu via Getty Images)
Theo Liên Hiệp Quốc, gần 340,000 người ở Gaza đă phải rời bỏ nhà cửa kể từ khi cuộc xung đột mới bắt đầu, trong đó có 180,000 người được dồn vào các nơi trú ẩn do LHQ điều hành. Về phía Israel, họ nói sẽ không có viện trợ nhân đạo nào được phép vào Gaza cho đến khi Hamas chịu thả 150 con tin, trong đó có trẻ em và người già, bị bắt giữ trong cuộc đột kích đẩm máu, tàn bạo ngày 7/10 vừa qua.
"Viện trợ nhân đạo cho Gaza? Sẽ không có công tắc điện nào được bật, ṿi nước sẽ không được mở và xe chở nhiên liệu sẽ không được vào, cho đến khi những người Israel bị bắt cóc được trở về nhà", Bộ trưởng Bộ Năng Lượng Israel, ông Israel Katz, viết trên mạng xă hội ngày 12/10.
Ai Cập từ lâu nhấn mạnh rằng, Israel phải giải quyết vấn đề Palestine trong phạm vi biên giới của họ. Mustapha Kamel al-Sayyid, chuyên gia về khoa học chính trị tại Đại học ở Cairo, nói rằng, việc cho phép một số lượng lớn người Gaza vượt qua biên giới vào nước họ, ngay cả với tư cách là người tỵ nạn, sẽ
"làm sống lại ư tưởng rằng bán đảo Sinai trở thành địa điểm cát cứ mới của người Palestine".
Dải Gaza vốn luôn là vấn đề đau đầu đối với Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi, trong khi đó, chính sách ngoại giao gần gũi của ông với Israel và Hoa Kỳ lại gây khó chịu cho người dân Ai Cập, vốn đa số ủng hộ Palestine. Một cuộc thăm ḍ dư luận do Trung tâm Nghiên cứu Ư kiến Công chúng Ai Cập công bố vài ngày sau cuộc tấn công của Hamas (7/10/2023) cho thấy 82% số người được hỏi, tin rằng người Palestine có quyền đáp trả bằng bạo lực trước các cuộc tấn công của Israel.
Xác chết la liệt ở Gaza, ngày 12/10/2023 (Ảnh: Ashraf Amra/Anadolu via Getty Images)
Để cho người dân trong nước sẽ không có những phản ứng quá mạnh trước chính sách
"đu dây" của ḿnh, Tổng thống Abdel Fattah el-Sisi cố tạo dựng h́nh ảnh ông như một người đứng ra làm trung gian môi giới cho ḥa b́nh. Cùng với Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ, chính phủ của Abdel Fattah el-Sisi đă đàm phán về một số lệnh ngừng bắn giúp chấm dứt một số vụ bạo lực trước đó ở Gaza. Lâu nay, lực lượng an ninh Ai Cập và Israel thường phối hợp chặt chẽ để giám sát Dải Gaza. Ai Cập kiểm soát biên giới nghiêm ngặt để chỉ có thể cho phép một ít cư dân Gaza được phép vào quốc gia ḿnh như chủ yếu để học tập, điều trị y tế hoặc đi đến nước thứ ba. Ai Cập đă kiểm soát chặt biên giới trong bốn giai đoạn xung đột căng thẳng nhất kể từ khi Hamas giành quyền kiểm soát Gaza hồi năm 2007.
Dải Gaza đang thật sự trong t́nh trạng khủng hoảng nhân đạo rất nghiêm trọng. Sarah Chateau, người gánh trách nhiệm của văn pḥng của Tổ chức Bác sĩ Không Biên giới, có 300 nhân viên ở Gaza, cho biết:
"T́nh h́nh thực sự rất thảm khốc. Chúng tôi hầu như không thể hoạt động ở Gaza. Các vụ oanh kích của Israel gần như liên tục, không ngừng nghỉ"
NBC News có tường thuật: Bác sĩ Ghassan Abu-Sittah đến Dải Gaza chưa đầy 48 giờ nhưng ông đă làm phẫu thuật cho đứa trẻ vô danh số 6. Abu-Sittah nói với
NBC News sau khi hoàn thành ca phẫu thuật kéo dài ba giờ:
"Một nửa khuôn mặt của đứa bé đă bị mất. Chúng tôi không biết tên thằng bé. Chẳng ai biết chuyện ǵ đă xảy ra với những người c̣n lại trong gia đ́nh thằng bé. Chúng tôi không biết bất cứ một ai cả!". Khi nghe tin về cuộc tấn công khủng bố của bọn Hamas, Abu-Sittah, bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ có trụ sở tại London, đă thu dọn đồ đạc và lên đường đến Gaza, nơi gia đ́nh ông đang sinh sống.
Tang thương ở Jerusalem, Israel (Ảnh: Alexi J. Rosenfeld/Getty Images)
Abu-Sittah đến Gaza vào hôm thứ Hai 9/10. Ông chuyên trách điều trị các vết thương do chiến tranh và từng đến Dải Gaza để giúp nạn nhân chiến tranh sau hầu hết các cuộc xung đột lớn trong 15 năm qua. Đến bệnh viện Al-Shifa, ông thấy
"nó giống như một trại tỵ nạn. Họ đă hoặc sắp hết nguồn cung cấp, đặc biệt những vật dụng như gạc, thuốc sát trùng, chỉ khâu, lưỡi dao và thuốc mỡ kháng sinh, những thứ tối cần thiết người ta cần khi bị phỏng, trong khi hệ thống y tế Gaza vốn đă ở thời điểm khủng hoảng trước khi chiến tranh bắt đầu". Mảnh đất nhỏ thường xuyên đối mặt với t́nh trạng thiếu các vật tư y tế và thuốc men. Bệnh nhân ung thư phải rời Gaza để đi xạ trị, và việc ra đi cần phải có giấy phép đặc biệt và sự cho phép của giới chức Israel.
Các bệnh viện trên khắp Dải Gaza chủ yếu hoạt động bằng máy phát điện diesel và chỉ có điện từ 3 đến 4 giờ mỗi ngày. Người phát ngôn viên Bộ Năng lượng Gaza, Muhammad Thait, cho biết nhà máy điện duy nhất đă ngừng hoạt động vào ngày 11/10 sau khi đă hết nhiên liệu. Tổ chức Y tế Thế giới dự kiến nhiên liệu trên toàn Gaza sẽ cạn kiệt trong vài ngày sắp tới. Ngày 11/10, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đă gặp Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi để xin Cairo cho phép WHO đưa vật tư y tế qua cửa khẩu biên giới Ai Cập vào Gaza, dĩ nhiên có sự đồng ư của Israel. Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) cảnh cáo rằng các bệnh viện không có điện ở Gaza sẽ có nguy cơ trở thành nhà xác…