Putin củng cố quyền lực sau vụ binh biến Wagner

[vuitoichat]

Theo như uy quyền của Tổng thống Nga Vladimir Putin không bị suy yếu sau vụ binh biến lính đánh thuê Wagner như nhiều người lầm tưởng, mà ngược lại, được củng cố thêm quyền lực, khi Yevegeny Prigozhin vội về Saint-Peterburg và đến Matxcơva để nhận lại tài sản và vũ khí bị lực lượng an ninh thu giữ trong vụ khám xét nhà riêng.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (G) nói chuyện với Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov (T) và bộ trưởng Quốc Phòng Nga Sergei Shoigu tại Matxcơva, Nga, ngày 21/12/2022. AP - Mikhail Klimentyev

Đang tị nạn ở Minsk, Yevegeny Prigozhin vội về Saint-Peterburg và đến Matxcơva để nhận lại tài sản và vũ khí bị lực lượng an ninh thu giữ trong vụ khám xét nhà riêng, theo báo Washington Post ngày 07/07/2023. Nếu không được Kremlin bật đèn xanh, “kẻ phản bội” khó có thể trở về. Vụ này một lần nữa cho thấy tổng thống Putin vẫn nắm “quyền sinh sát”. Uy quyền của ông không bị suy yếu sau vụ binh biến như nhiều người lầm tưởng, mà ngược lại, được củng cố thêm.

Vụ khám xét biệt thự của Yevegeny Prigozhin tại Saint-Peterburg được đưa tin rầm rộ, phơi bày sự giầu sang, xa hoa cũng như mặt tối của ông trùm lính đánh thuê. Số phận của Prigozhin vẫn chưa ngã ngũ nhưng chính quyền Nga đã “tạo cơ hội” cho người dân tự đánh giá về “kẻ phản bội” đã “đâm sau lưng”. Nhìn từ một góc độ khác, vụ này còn cho thấy quyền lực tối cao của tổng tống Putin khi “nới tay” để cho kẻ “bị truy tố” lấy lại một phần tài sản. Theo nhận định của một nhà ngoại giao Pháp, được nhật báo Le Figaro trích dẫn ngày 07/07, ngoại lệ đó cũng có thể được diễn giải là tổng thống Putin không cắt đứt hoàn toàn với Prigozhin, “có thể sẽ có ích sau này” trong trường hợp có biến.

Xử lý êm xuôi vụ binh biến của Wagner, buộc Prigozhin rời khỏi Nga mà không gây đổ máu, ông chủ điện Kremlin ngầm khẳng định chỉ có ông mới có thể ngăn được “tên khùng” lộng hành và tránh cho Nga một kẻ hung ác có thể chiếm quyền. Đối với tầng lớp tinh hoa Nga, nhà đối lập Nga Illia Ponomarev, cựu dân biểu Nga duy nhất bỏ phiếu phản đối sáp nhập Crimée và hiện sống ở Ukraina, cho rằng “Vladimir Putin cũng gửi một thông điệp rõ ràng đến tầng lớp tinh hoa Nga : một mặt, không có ông, tình hình đã có thể thành thảm họa, mặt khác, ông cho thấy là người nắm quyền lực”.

Hiện tại quyền lực của ông Putin không suy yếu như nhiều người ngộ nhận, vẫn theo nhận định của ông Illia Ponomarev. Không một ai trong giới tinh hoa thân cận với ông chủ điện Kremlin thắc mắc về lòng trung thành của họ với tổng thống Nga sau vụ binh biến. Hai nhân vật hàng đầu của cơ quan tình báo, Alexander Bortnikov đứng đầu Cơ quan An ninh FSB và Nikolai Patrushev, đứng đầu Hội đồng An ninh Quốc gia, vẫn trung thành với ông Putin. Quan điểm này được giám đốc chương trình Nga của viện Carnergie Eugene Rumer chia sẻ trong bài xã luận trên trang Politico. Ông không thấy bất kỳ bằng chứng nào về việc Nhà nước Nga đang gặp mối nguy chia rẽ : “Đất nước lao vào tuyên truyền về Ukraina từ một năm rưỡi qua. Tại sao giờ lại phải thay đổi?”

"Putin mạnh hơn bao giờ hết"

Quyền lực ở Nga tồn tại dựa trên nguyên tắc “đôi bên cùng có lợi”, bảo đảm quyền lợi, lợi ích của nhau. Nhật báo Pháp nhắc lại bạo lực trong chính giới Nga là chuyện bình thường, việc thanh toán giữa các băng đảng mafia trong chính quyền vẫn là “chuyện cơm bữa”. Các vụ dàn xếp cũng vậy, như hiện giờ là vụ Prigozhin tự do đi lại giữa các sân bay quân sự ở Minsk và Saint-Peterburg, cũng như việc ông dễ dàng lấy lại nhiều tài sản từng bị chính quyền tịch thu trước đó.

Về phía Pháp, vốn bị Wagner và Nga cạnh tranh ảnh hưởng trực tiếp ở châu Phi, Paris cũng không thấy dấu hiệu “cơ cấu chính quyền Nga mất thăng bằng”. Cách xử lý êm xuôi nhưng quyết liệt vụ binh biến Wagner giúp ông Putin loại bỏ mọi âm mưu nổi loạn mới. Cựu dân biểu Nga Illia Ponomarenko, hiện là thông tín viên quốc phòng của Kiev Post, cho rằng “từ giờ, Putin mạnh hơn bao giờ hết. Và tuyệt đối không ai ở Nga nghĩ đến việc tổ chức một cú đảo chính mới, vì ông Putin đã thành công hô biến mọi việc như chưa từng tồn tại”. Mọi chuyện đang diễn ra như kiểu các mảnh ghép của trò chơi đã trở lại vị trí ban đầu.

Tuy nhiên, ông Ponomarev cho rằng về lâu về dài, cuộc chiến ở Ukraina như gặm nhấm Kremlin từ bên trong. “Nước Nga ốm yếu trì trệ. Dần dần, những sục sôi nổi lên trên, như trường hợp của Progozhin và sẽ ngày càng có nhiều. Đó là một nội chiến từ từ”.