RUSSIA Zelensky "toạ sơn quan hổ đấu" cả Wagner lẫn quân Putin tan tành trong chảo lửa Bakhmut

[Gibbs]

Trước đây giới phân tích quân sự đặt câu hỏi, tại sao Zelensky bảo thủ quyết tâm giữ thành phố Bakhmut dù nó không có vị trí chiến lược quan trọng.
Sau cuộc bạo loạn của Wagner ở Nga câu trả lời đã có lời giải.
Zelensky đã có thông tin tình báo về sự rạn nứt trong mối quan hệ giữa Prigozhin ông trùm của Wagner với Bộ trưởng quốc phòng Nga Shoigu.
Shoigu bị Prigozhin tố cáo tham nhũng, bất tài nên quyết tâm trừ khử Prigozhin, dùng “mưu hèn kế bẩn” đẩy Wagner đến chiến trường Bakhmut.
Zelensky biết tính cách của Prigozhin rất gian hùng, Prigozhin sẽ lấy Bakhmut làm cái cớ để bóc trần âm mưu của Shoigu.
Zelensky “tương kế tựu kế” cũng lấy Bakhmut làm chiến trường để đưa Prigozhin và Shoigu vào rọ, khoét sâu mâu thuẫn nội bộ Nga.
Zelensky cho triển khai một thế trận phòng ngự ở Bakhmut tiêu hao sinh lực của Wagner, chấp nhận quân Ukraine có thể cũng bị tổn thất để thực hiện thành công “mưu sâu kế hiểm”.
Mọi việc diễn ra đúng như mưu tính, Wagner chiếm được Bakhmut với cái giá quá đắt, nhưng Prigozhin trở thành công thần, người anh hùng trong cuộc chiến ở Ukraine.
Trong thời gian trận chiến Bakhmut diễn ra Shoigu đã báo cáo sai lệch thông tin cho Putin, để Putin tin rằng, Bakhmut rất quan trọng và chiến thắng ở đây có tầm chiến lược để giam Wagner ở Bakhmut càng lâu càng tốt. Mục đích của Shoigu là mượn tay quân Ukraine để trừ khử Wagner và Prigozhin.
Prigozhin lấy được Bakhmut đúng là sứt đầu mẻ trán, nhưng mục đích chứng minh cho Putin và giới chính trị Nga mình là kẻ anh hùng đã thành công.
Prigozhin bắt đầu to tiếng, phản công chống lại Shoigu, mục đích để gây sức ép lên Putin và chính giới Nga phải hạ bệ Shoigu. Prigozhin bắt cả sĩ quan trong quân đội chính quy Nga ra xử và hạ sát vì những lý do tấn công Wagner để gây thanh thế.
Đỉnh điểm là việc Prigozhin tố cáo Shoigu tấn công tên lửa vào doanh trại của Wagner khiến hàng chục chiến binh thiệt mạng, lấy cớ kéo quân về chiếm Rostov On Đon, tiến về Matxcova ra tối hậu thư cho Putin phải trừ khử Shoigu.
(Rất có thể Ukraine mới chính là thủ phạm của cuộc tấn công)
Lúc này Putin mới ngã ngửa người, không ngờ mâu thuẫn giữa Prigozhin và Shoigu xảy ra nghiêm trọng dẫn đến một hậu quả khủng khiếp như vậy, chính vì sự dối trá của Shoigu đã bịt mắt được Putin.
Câu chuyện tiếp theo như thế nào mọi người đã biết, và cũng là câu trả lời tại sao Ukraine rất to mồm về chiến dịch phản công, nhưng không ào ạt trong thực tế.
Hoá ra Zelensky đang ngồi xem Shoigu và Prigozhin chém giết lẫn nhau, đợi cuộc chiến xảy ra ngay trong lòng nước Nga giữa những tay chân thân cận của Putin.
Kết quả Wagner và Prigozhin những kẻ thù rất nguy hiểm của Ukraina trên chiến trường đã tan rã, khả năng Shoigu cánh tay phải của Putin cũng bị “phăng teo”. Putin đánh rơi uy tín của mình vì chẳng nắm được gì nội tình trong bộ máy…. càng ngày càng xa lầy trong chính sách, sách lược.

Nước Nga vừa trải qua một cơn biến động lịch sử mà diễn biến của nó nhanh chóng đến không ngờ, chỉ 36 tiếng đồng hồ khi đội quân đánh thuê Wagner do Prigozhin cầm đầu đã tiến hành một cuộc hành quân. Từ chiến trường Ukraine, nơi đội quân này có nhiệm vụ tấn công xâm lược, Prigozhin đã dẫn đoàn quân này cấp tốc trở ngược về Moscow để hỏi tội, để đòi trả thù Bộ Quốc phòng Nga. Tiếng la hét của Prigozhin trên đường hành quân, thề sẽ trả thù cho những binh lính của mình mà theo Prigozhin là do Bộ Quốc Phòng Nga đã giết hại bằng cách bắn vào doanh trại của Wagner, làm cả thế giới sửng sốt và chú ý.
Truyền thông quốc tế nóng lên bất ngờ, khi đội quân Wagner đã ngay lập tức bị cơ quan An ninh Liên bang Nga mở cuộc điều tra, kêu gọi binh lính Wagner bất tuân lệnh và tìm cách bắt giữ Prigozhin đem nộp cho chính phủ. Đồng thời Putin, Tổng thống Nga đã lên truyền hình với những lời đe dọa khốc liệt rằng đó là sự phản bội, là bởi lợi ích cá nhân, là đâm vào lưng Tổ Quốc và “Đó là một nhát dao sau lưng đất nước và nhân dân chúng ta,”… đủ cả những lời lẽ kết án và tuyên bố sẽ trừng trị những kẻ phản trắc cũng như những người đi theo chúng.
Người ta ngạc nhiên, bởi dù biết rằng giữa Prigozhin và Bộ Quốc phòng Nga do Shoigu đứng đầu bấy lâu nay vốn cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt là mấy. Nhưng chẳng ai ngờ rằng chỉ vậy mà Prigozhin cất quân trả thù cả Bộ Quốc Phòng Nga - một quân đội được tự mệnh danh là đứng đầu hoặc thứ 2 thế giới, quân đội của một “Cường quốc quân sự” thế giới xưa nay.
Càng chẳng ai ngờ là Prigozhin đã dẫn quân về thủ đô Nga, nơi mà Putin - ông bạn chí cốt, là thầy, là người đã đúc nên một Prigozhin từ một tù nhân, là anh chàng đầu bếp trở thành trùm tài phiệt Nga, thủ lĩnh nhóm lính đánh thuê khét tiếng tàn bạo. Và nay anh chàng này đem đội quân gồm các tù nhân, các tội phạm khét tiếng trở về hỏi tội tay chân thân tín, tùy tùng của Putin.
Điều người ta ngạc nhiên hơn nữa, là trong quá trình hành quân về Thủ đô với quãng đường hơn 800 km trong một ngày, lực lượng Wagner đã đi như vào chốn không người. Không phải là quân đội Nga ưu ái người nhà mà không tấn công, ngược lại trong cuộc hành quân này, lính Wagner đã kịp bắn rụng 6 trực thăng và một máy bay chiến đấu, kéo theo hơn vài chục mạng phi công và binh lính Nga. Thế nhưng, cuộc hành quân 800km đó, quân Prigozhin đã không hề tốn mất một giọt máu – theo lời tuyên bố của Prigozhin – nghĩa là quân đội Nga, đội quân “mạnh nhất thế giới” đã thúc thủ trước đám hỗn quân hỗn quan này. Điều này được chứng minh bằng thực tế, rằng đội quân Wagner này đã dễ dàng chiếm các cơ sở quân sự trọng yếu của Nga tại Rostov – nơi đóng đại bản doanh chỉ huy của lực lượng Quốc phòng Nga, chỉ đạo cuộc chiến tại Ukraine - và Voronhez mà không hề gặp bất cứ khó khăn hoặc tốn một viên đạn.
Điều đó, làm cho cả thế giới ngỡ ngàng về khả năng của quân đội Nga. Bởi ai cũng biết rằng Rostov, Voronhez là những thành phố nằm gần biên giới Ukraine, nơi mà trận chiến khốc liệt đã kéo dài đến gần năm rưỡi qua với những trận tấn công không khoan nhượng, nhất là giai đoạn hiện nay, khi mà Ukraine đang hứa hẹn những trận phản công quyết liệt giành lại lãnh thổ.
Vậy thì có ngạc nhiên không, khi mà đội quân Wagner phản chủ đã vào đây như chỗ không người, chiếm các cơ sở quân sự trọng yếu, dễ như trở bàn tay.
Cũng những giờ phút đó, mạng truyền thông thế giới đỏ rực và nóng bỏng với những thông tin về chuyến hành quân của đội quân này thì ít, mà người ta chú ý đến sự hoảng loạn của nước Nga từ cơ quan đầu não trung ương cho đến người dân Nga.
Thông tin, hình ảnh liên tục được đưa ra, rằng thì Moscow và một số thành phố của Nga đã ra lệnh chống khủng bố, trên những con đường từ phía Nam đến Moscow, những biện pháp vội vàng được triển khai nhưng các đoàn xe tải làm chướng ngại vật, đào đường, cắt phà, quân cảnh với trang bị áo giáp và súng ống được triển khai, xe còi hụ chạy liên tục… Thống đốc yêu cầu hủy bỏ mọi cuộc tụ tập đông người nơi công cộng, thi cử dừng lại, công dân được yêu cầu ở nhà không ra đường…
Có thể thấy sự hối hả, sự lúng túng và hoảng loạn của nước Nga lúc đó là tình cảnh của một trận chiến đang trước ngõ.
Và những chuyến bay từ Moscow đến các địa phương xa xôi khác đã “cháy vé”. Dòng người hối hả chạy khỏi thủ đô ngày càng đông, tỷ lệ với quãng đường mà đội quân Wagner đã đi được khi tiến về thủ đô.
Trước tình hình đó, Putin sau khi lên truyền hình đe dọa Prigozhin, thì động tác tiếp theo được tin tức loan đi, là Putin đã lên máy bay chuồn khỏi Moscow lúc 1h26’ chiều hôm đó, đến một nơi bí mật và chiếc máy bay đã tắt tín hiệu để xóa dấu vết.
Có lẽ đó là đỉnh điểm của sự hốt hoảng của chính quyền Nga, đó cũng là lúc mà bản lĩnh của Putin được thể hiện ở mức rõ nhất.
Có thể nói cuộc binh biến của Prigozhin chỉ có vỏn vẹn 36 giờ trước khi kết thúc do có thỏa thuận của Prigozhin với Tổng thống Lukashenko của Belarus. Hai bên đã thỏa thuận một số điều khoản và Prigozhin đã chấp nhận “quay xe”, mặc cho những lời hô hào thề trả thù cho binh lính bị Bộ Quốc Phòng Nga sát hại vẫn còn vang vọng đâu đó trên không trung, mặc cho những lời thề bồi vì tình yêu Tổ Quốc, vì nhân dân vẫn tiếp tục văng ra trên môi miệng của tên sát nhân máu lạnh Prigozhin, khi mà lợi ích cá nhân của hắn được hứa hẹn. Nhưng dư âm cuộc binh biến đó, hẳn sẽ còn rất lâu, người Nga và cả thế giới khó có thể quên được.
Không chỉ ở khả năng quân sự của đội quân mạnh nhất thế giới, của một cường quốc quân sự thường được hệ thống tuyên truyền ca tụng về khả năng vô địch với những vũ khí, con người mà sức mạnh không ai ngăn cản nổi họ chiến thắng.
Không chỉ ở sự rạn nứt, lục đục trong nước Nga mà qua vụ việc này càng phơi bày ra trước thế giới. Như Putin đã thú nhận rằng, tất cả đều do lợi ích cá nhân mà ra.
Mà ở đó, người ta chứng kiến một Putin không như Putin đã được nghe, được đọc, được người dân Nga tin tưởng như thần thánh, biến thành thần tượng. Thậm chí ngay cả khi đã hơn một năm Putin xua quân xâm lược Ukraine, gây muôn vàn khổ đau không chỉ cho người dân Ukraine với ý đồ ngông cuồng của mình, mà Putin còn đẩy nước Nga đi ngược trở lại lịch sử khi Nga đối mặt với hàng chục ngàn lệnh trừng phạt quốc tế, hàng trăm ngàn lính nga thương vong, bỏ mạng vô nghĩa trên đất nước Ukraine… thì đám cuồng dân của Putin vẫn còn đông đúc không ít.
Từng nghe về một Putin
Có lẽ, sau Lenin, Stalin thì hình ảnh từ nước Nga về lãnh tụ tối cao được đưa lên, được thêu dệt thành huyền thoại phải kể đến Putin.
Người ta thấy một Putin cường tráng cởi trần khoe cơ bắp cưỡi ngựa, cưỡi mô tô, thậm chí là cưỡi gấu, tắm băng… được đưa lên mạng như những người hùng với cơ bắp cuồn cuộn, hừng hực sức đàn ông, đã làm mê mẩn biết bao phụ nữ không chỉ ở Nga.
Người ta thấy một Putin cưỡi ngựa với các nữ cảnh sát xinh đẹp và hàng loạt những hình ảnh, bài viết ca ngợi cá nhân Putin như một lãnh tụ thiên tài, được sùng kính và tôn trọng như một thần thánh của nước Nga. Những cuộc thăm dò từ trước và sau cuộc chiến xâm lược Ukraine số người ủng hộ Putin vẫn không suy giảm nhiều. Điều đó đã cho thấy rằng não trạng người dân Nga chẳng mở mang ra được là mấy. Hầu như họ đã không mấy nhận thức được hậu quả của thói tôn sùng cá nhân, là biểu hiện của sự thiếu trưởng thành, thiếu tự tin và kém tiến bộ của một dân tộc.
Họ đã không hiểu được một điều, với những người cộng sản kể cả quá khứ và hiện tại, miệng leo lẻo chống chủ nghĩa cá nhân, nhưng bản thân họ là những kẻ tôn sùng cá nhân bậc nhất, họ tôn sùng ngay cả chính bản thân họ. Điều này không khó chứng minh, cứ nhìn các tấm gương cộng sản từ Stalin, Hồ Chí Minh, Mao Trạch Đông cho đến Nguyễn Phú Trọng, Kim Jong Un ngày nay thì sẽ rõ.
Và Putin cũng không là ngoại lệ ở nước Nga, nơi có mô hình của một nền dân chủ què quặt và tội nghiệp việc ca ngợi cá nhân Putin, đôn lên thành anh hùng, thần thánh là chuyện không có gì lạ.
Nếu như báo chí Việt Nam ca ngợi Hồ Chí Minh biết đến 29 ngoại ngữ, là “danh nhân văn hóa thế giới”, thì ở Nga, Putin được coi là mẫu mực của nhiều thời đại của người Nga khi am hiểu không chỉ là việc trị quốc mà mọi môn thể thao đều thông thạo, chẳng khác mấy ở Bắc Hàn có Kim Jong Un mới 3 tuổi đã biết lái xe và 9 tuổi biết đua du thuyền giành chiến thắng…
Nếu như ngày xưa, ở Việt Nam có “Hồ Chí Minh người Việt Nam đẹp nhất” thì ngày nay, ở Nga có Putin được đánh giá là “người đàn ông quyến rũ nhất nước Nga” và 18% nam giới và 17% nữ giới tham gia khảo sát cho rằng Tổng thống Vladimir Putin là người đẹp trai nhất” (sic).
Người ta thấy báo chí Nga và sau đó là báo chí các nước cộng sản hoặc độc tài khác là đàn em của Nga, đua nhau đưa những hình ảnh, những video, bài viết về cá nhân Putin như những hiện tượng độc đáo và hiếm hoi. Những bài báo về cái gọi là thiên tài Putin, về những tính chất cao đẹp với đủ loại mỹ từ dành cho Putin trên báo chí Việt Nam, cho người ta thấy Putin đã công phu gây dựng hình ảnh cá nhân như thế nào.
Thậm chí, không chỉ có những người dân Nga vốn mang tư duy bị trị và chỉ biết tôn sùng thành máu thịt, thành phản xạ có điều kiện, mà ngay cả cựu TT Hoa Kỳ Donald Trump, chỉ hai ngày trước khi Putin xua quân xâm lược Ukraine, ngày 22/2/2022, sau khi Putin giở trò “Công nhận độc lập hai nước Cộng hòa Donesk và Luhansk”, ông Trump nói: “Hôm qua tôi đã xem thông tin trên truyền hình và tôi nói rằng: ‘Đây là một thiên tài’. Tổng thống Putin tuyên bố một phần lớn lãnh thổ Ukraine, của Ukraine là độc lập. Điều đó thật tuyệt vời”.
Với một hệ thống tuyên truyền đến mức đó, thì chẳng ai trách gì nhiều những người như Lê Văn Cương, Thiếu tướng, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Bộ Công an đã từng hùng hổ rằng: “Zelenky là một thằng oắt con. Một thằng hề mới 43 tuổi, làm sao so sánh được với Cụ Putin, một sĩ quan KGB đã 70 tuổi”.
Đâu rồi Putin?
Khi cuộc chiến xâm lược Ukraine nổ ra, Putin tự tin rằng sẽ “phi quân sự hóa Ukraine, diệt tân phát xít và buộc Ukraine không được gia nhập NATO”… và người ta thấy một Putin ngạo nghễ và tự tin khi xua 200.000 quân sang Ukraine kèm theo đội hình quân nhạc, lễ tiết để chuẩn bị cho cuộc duyệt binh mừng chiến thắng trên đường phố Kyiv một tuần sau đó.
Thế nhưng, thay cho cuộc chiến 3 ngày, đến nay, cuộc chiến đã 500 ngày trôi qua, Putin ngày càng lún sâu vào vũng bùn mà chính anh ta tự đào chôn chân mình vào đó. Đội quân 200.000 lính Nga ban đầu đã tiêu hết, Putin đã phải động viên thêm hơn 318.000 quân lính mới, không những thế, Putin còn cho thằng bạn Prigozhin tuyển mộ hàng chục ngàn tù nhân, những tội phạm dù cướp của, giết người… đều được tuyển để đưa đến Ukraine mà vẫn không đủ.
Thay vì hình ảnh một anh hùng, lãnh tụ một cường quốc số 2 thế giới, giờ đây, Putin là một tội nhân bị truy nã quốc tế và bất cứ lúc nào cũng có thể bị lôi ra trước Tòa án Hình sự Quốc tế.
Người ta cũng thấy những hình ảnh hàng ngày, cái “thằng hề” Zelensky lăn lội ra tận chiến trường để khen thưởng và động viên tướng sĩ, thì ngược lại Putin ngồi đầu một chiếc bàn dài mấy chục thước để đằng kia đống quan chức lố nhố ngồi lóp ngóp cuối chân tường.
Và hài hước thay, cái “thằng hề Zelensky 43 tuổi, không biết chi lẽ đời” (Lê Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược Bộ Công an VN) khi nguy ngập tứ bề, tính mạng không chỉ cá nhân mà cả đất nước như ngàn cân treo trên sợi tóc, được các quốc gia khuyên nhủ ra đi, đã khẳng khái trả lời: “Tôi cần súng đạn để chiến đấu, chứ không cần một chuyến xe đi nhờ”. Và cái “thằng hề” ấy, đã kiên cường bám trụ, lãnh đạo nhân dân Ukraine chống quân xâm lược, đẩy Nga vào tình trạng sống dở, chết dở hôm nay.
Ngược lại, người anh hùng của nước Nga, người đẹp trai nhất, quyến rũ nhất, tài ba nhất nước Nga là “Cụ Putin, cựu KGB 70 tuổi” chỉ mới nghe tin thằng bạn thân đem quân về Thủ đô, đã ba chân bốn cẳng chạy trốn mất dép.
Người ta nghe “thằng hề” Zelensky trả lời rằng: “Nếu kẻ thù tới, chúng chỉ thấy mặt chúng tôi mà không thể thấy lưng của chúng tôi” để khẳng định sẽ chiến đấu đến cùng. Thì ngược lại, sau màn lên truyền hình dọa dẫm to mồm đòi trừng trị Prigozhin, thì là một cuộc “lặn không sủi tăm” của người hùng nước Nga Putin, và sau đó là màn “không truy tố Prigozhin” và đám Wagner như đã mạnh mồm đe dọa.
Và đến đó, Putin đã hiện nguyên hình.
Và liệu Putin có vẫn là thần tượng của người Nga?

Prigojine, thủ lĩnh của Wagner, kẻ hăm doạ đưa quân về Moscow nhưng nửa chừng rút lui để tránh “đổ máu giữa người Nga” vẫn đang bị điều tra bởi Kremlin, dẫu Putin đã hứa “tha lỗi” cho hắn ta!
Nói dối đã trở thành thói quen, nằm trong DNA của Putin từ khi chỉ là một nhân viên xoàng của KGB. Nếu không xảo quyệt và mưu mô cũng như tàn bạo, thì Putin khó lòng nắm quyền và củng cố quyền lực tối cao trong gần một phần tư thế kỷ!
Ra tay đàn áp, khủng bố và lạnh lùng ám sát, đầu độc bất cứ ai dám đối đầu với ông ta. Từ nhà báo, chính trị gia đối lập, đến cả những nhà tài phiệt giàu có nhưng không tuân phục Putin, tất cả đều có một mẫu số chung: Bị tù với những bản án cực nặng hay đơn giản, bị thủ tiêu, nguỵ trang bởi những “tại nạn” khó hiểu!
Bối cảnh nước Nga hậu cộng sản, kể từ khi Vladimir Putin lên nắm quyền vào tháng 12 năm 1999, cần phải có một sự can đảm nhất định mới dám bày tỏ công khai sự bất đồng của mình với chính phủ dân chủ-độc tài theo mô hình của Putin.
Trong khi nền kinh tế Nga đã phục hồi kể từ khi Liên bang Xô Viết sụp đổ, thì tình hình nhân quyền ngày càng xấu đi trong mười lăm năm. Tổ chức Ân xá Quốc tế tin rằng, những hạn chế đối với quyền tự do ngôn luận, lập hội và hội họp đã trở nên tồi tệ hơn kể từ năm 2010.
Sự khủng bố, đàn áp, đối với những người bất đồng chính kiến ​​dẫn đến sự sách nhiễu của nền tư pháp vốn không khác mấy thời kỳ cộng sản. Chính phủ Nga bỏ tù và đày ải tùy tiện, không toà án công tâm. Đỉnh điểm là các vụ ám sát những khuôn mặt bất đồng chính kiến. Trong hầu hết các trường hợp, các cuộc điều tra của nền tư pháp Nga không thể chỉ định những kẻ cầm đầu thực sự cho những vụ giết người tàn bạo này.
Phóng viên báo chí: những cái chết dằn mặt
Theo Tổ chức Phóng viên Không Biên giới, kể từ khi Putin được bầu làm tổng thống, ít nhất 40 nhà báo đã bị sát hại ở Nga. Một con số kinh khủng, chứng tỏ thái độ độc tài và bản tính tàn ác của một thứ sản phẩm tội ác của thời cộng sản. Những ai dám lên tiếng chỉ trích hay điều tra Putin qua báo chí đều bị sát hại.
Nạn nhân “nổi tiếng nhất” là Anna Politkovskaya. Bà là nhà báo điều tra và nhà hoạt động nhân quyền. Bà bị bắn chết vào ngày 7 tháng 10 năm 2006, tại sảnh tòa nhà của bà ở Moscow. Trên tờ Novaya Gazeta, nhà báo 48 tuổi này đã tố cáo chế độ độc tài của Vladimir Putin và những vi phạm nhân quyền ở Chechnya. Năm nghi phạm, trong đó có 4 người Chechnya, đã bị xét xử và kết án về tội giết người vào năm 2014, nhưng kẻ chủ mưu đằng sau vụ ám sát vẫn đang lẩn trốn và tên của hắn chưa bao giờ được nhắc đến công khai.
Anna Politkovskaïa từng viết trong cuốn “Nước Nga của Putin” rằng: “Putin không thích con người. Ông ấy chỉ coi chúng tôi đơn giản như một phương tiện”. Anna Politkovskaïa trở thành biểu tượng của sự can đảm, khí phách, không chùn bước trước bạo quyền mà Putin là kẻ hiện thân hoàn hảo nhất.
Sáu nhà báo hoặc cộng tác viên khác của báo Novaya Gazeta đã bị giết từ năm 2000 đến 2009, trong đó có Natalia Estemirova, 50 tuổi, người đã thay thế Anna Politkovskaya trong tờ báo.
Cũng là một nhà hoạt động nhân quyền và đại diện tại Chechnya của Tổ chức phi chính phủ Memorial, Natalia Estemirova bị bắt cóc vào ngày 15 tháng 7 năm 2009 tại Grozny và được tìm thấy thi thể vài giờ sau đó tại Ingushetia, một nước cộng hòa láng giềng của Caucasus thuộc Nga. “Tội” của bà là đã dám tố cáo sự lạm quyền của chính quyền địa phương.
Nhà báo Natalia Estemirova. Nguồn: Guardian
Nữ nhà báo người Ukraina làm việc tại Nga cho tờ Novaya Gazeta, Anastassia Baburova, 25 tuổi, bị bắn chết ngay giữa đường phố ở Moscow vào ngày 19/1/2009 khi cô đang bước ra khỏi cuộc họp báo với Stanislas Markelov, 34 tuổi. Stanislas Makelov, luật sư chuyên bào chữa cho các nạn nhân bị lạm dụng ở Chechnya cũng bị giết vào ngày hôm đó.
Stanislav Markelov đã công khai lên án việc trả tự do sớm, một tuần trước đó, cho đại tá quân đội Nga Yuri Budanov. Viên chức này bị kết án 10 năm tù vào năm 2003 vì tội cưỡng hiếp và sau đó bóp cổ một cô gái Chechnya 18 tuổi, ba năm trước đó.
Một khuôn mặt nổi tiếng trong giới báo chí ở Ukraina, Pavel Sheremet, người Nga gốc Belarus, đã bị chết trong một vụ nổ bom đặt dưới gầm ô tô của ông, ở trung tâm Kiev, vào ngày 20/7/2016. Ông từng làm việc lâu năm ở Nga, tham gia hoạt động chính trị tự do và điều đáng chú ý là Pavel Sheremet là bạn của lãnh đạo phe đối lập Boris Nemtsov, người đã bị ám sát vào tháng 2/2015.
Không chỉ những nhà báo, luật sư hay nhà hoạt động dân sự người Nga hoặc thuộc Liên Xô cũ bị ám sát, thậm chí các phóng viên phương Tây cũng chịu chung số phận khi dám điều tra những gì xảy ra dưới bàn tay thép của Putin. Nhà báo người Mỹ gốc Nga, Paul Klebnikov đã bị bắn chết vào ngày 9/7/2004. Tổng biên tập ấn bản tiếng Nga của tạp chí Forbes của Mỹ, ông đang rời văn phòng ở Moscow thì bị những người đàn ông trên ô tô nổ súng về phía ông. Bị trúng đạn bốn lần, ông ta chết trong bệnh viện.
Ông Klebnikov là nhà báo nước ngoài đầu tiên bị sát hại ở nước Nga thời hậu Xô Viết. Sau khi quy kết vụ giết người cho một phần tử ly khai Chechnya, chính quyền Nga cuối cùng đã mở lại cuộc điều tra tư pháp vào năm 2009, nhưng đến nay sự thật về vụ án này vẫn chưa được phơi bày ra ánh sáng!
Bất đồng chính kiến: Đàn áp sự đối lập chính trị
Những nhà bất đồng chính kiến, chống đối Putin cũng bị cầm tù hoặc lưu đày. Nổi bật trong số đó là Alexei Navalny.
Đối thủ quyền lực số một của Vladimir Putin, Alexei Navalny đã bị bắt vào tháng 3/2017 khi tuần hành chống tham nhũng với gần một ngàn người biểu tình. Là một blogger chống tham nhũng, Navalny có ý định đối đầu với Putin trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2018. Nhưng ông chủ Điện Kremlin và bộ máy Tư pháp của Nga đã ngăn cản nhà đối lập ra tranh cử khi kết án hình sự Navalny. Một bản án mà Navalny cũng như giới đối lập cho là do Putin dàn dựng. "Phán quyết này là một bức điện tín được gởi từ Điện Kremlin", Alexei Navalny tố cáo Putin vào tháng 2/2017.
Nhà vô địch cờ vua thế giới từ 1985 đến 2000, Garry Kasparov tham gia chính trị vào năm 2005 để chống lại quyền lực độc tài của Putin. Ông đã bị bắt nhiều lần vì tham gia biểu tình. Năm 2008, ông đồng sáng lập đảng Đoàn Kết, tập hợp các lực lượng cánh hữu.
Biết rằng luôn bị đe dọa, Kasparov luôn được bảo vệ bởi 5 vệ sĩ và không bao giờ di chuyển với công ty quốc gia hàng không Nga Aeroflot. Năm 2013, Kasparov chọn sống lưu vong ở Thụy Sĩ, sau đó ở Hoa Kỳ, vì sợ các thủ tục pháp lý. Ông từng mỉa mai tuyên bố “KGB đang điều hành đất nước. Putin là cựu quan chức KGB và chúng tôi đã quay lại điểm xuất phát, như thể sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản chưa từng xảy ra”.
Sergueï Ouldatsov, gương mặt lãnh đạo trẻ tuổi của Mặt trận Cánh tả đã bị kết án 4 năm rưỡi tù giam trong trại quân sự vào năm 2014, chính thức vì tội “âm mưu đảo chính". Chính quyền chỉ trích anh ta đóng vai trò là kẻ kích động trong các cuộc biểu tình năm 2012. Tổ chức Ân xá Quốc tế gọi Ouldatsov là tù nhân chính trị. Từng là đảng viên Đảng Cộng sản, giờ đây anh ủng hộ “sự phát triển dân chủ-xã hội của nước Nga”.
Trong danh sách những nạn nhân của Putin, không thể không nhắc đến những nhà tài phiệt, tỷ phú, làm giàu thời hậu Xô Viết. Điển hình là Mikhail Khodorkovsky, cựu CEO của tập đoàn dầu mỏ Yukos và là đại gia đầu tiên của Nga vào đầu những năm 2000, đã bị bỏ tù 10 năm, từ 2003 đến 2013. Bị buộc tội biển thủ tài chính, ông lọt vào tầm ngắm của Putin. Ông chủ nước Nga nghi ngờ Khodorkovsky mang nhiều tham vọng chính trị và lo ngại ảnh hưởng của ông này đối với thế giới kinh doanh. Khodorkovsky được Putin ân xá vào tháng 12/2013, đổi lại ông đã phải thừa nhận lỗi lầm của mình và cam kết không tham gia hoạt động chính trị.
Ra tay sát hại các đối thủ chính trị:
Vào ngày 27/2/2015, Boris Nemstov, 55 tuổi, bị bắn 4 phát vào lưng khi đang đi bộ gần điện Kremlin. Theo thông tin chính thức, vụ giết người này được quy cho một đội biệt kích người Chechnya. Từng đảm nhiệm chức Bộ trưởng Năng lượng và Phó Thủ tướng dưới thời Boris Yeltsin (1999), Boris Nemtsov trở thành một nhân vật quan trọng, cái gai trong những cuộc biểu tình chống Putin. Vài ngày trước khi qua đời, ông đã kêu gọi một cuộc tuần hành lớn chống lại các hoạt động quân sự của Nga ở Ukraina. Luôn bị theo dõi, nghe lén và bị đe dọa tính mạnh, Nemstov đã từng bày tỏ trên báo chí nỗi lo sợ bị ám sát.
Cựu điệp viên, nhân vật phản kháng Putin, Alexander Litvinenko, đã chết vào ngày 23/11/2006 tại London. Ba tuần trước khi qua đời, ông được các doanh nhân và cựu điệp viên KGB mời dùng trà. Litvinenko bị đầu độc khi nước uống có chứa chất phóng xạ cao, polonium 10. Cái chết của Litvinenko, được Scotland Yard mô tả là vụ giết người, rõ ràng đã được Điện Kremlin “phê chuẩn”, theo lời của thẩm phán Robert Owen cho biết vào năm 2016. Cần nhắc lại, vào năm 2000, Litvinenko từng có liên hệ với nhà tài phiệt Boris Berezovski, được tìm thấy đã chết tại nhà riêng vào năm 2013!
Nhà tài phiệt Boris Berezovski từng ẩn náu ở Vương quốc Anh, được phát hiện đã chết vào tháng 3 năm 2013 trong cơ ngơi sang trọng của mình ở Ascot (tây nam London). Ông ta nằm trong phòng tắm với một mảnh vải quanh cổ. Các nhà điều tra tin rằng, Berezovski có thể chết bằng cách treo cổ. Từng là bạn thân của Boris Yeltsin, ông ta có liên quan đến các nhóm tội phạm có tổ chức và giới tài phiệt. Gần gũi với Putin khi Putin lên nắm quyền vào năm 2000, tuy nhiên sau đó Berezovski không còn được ưu ái và được xem như một biểu tượng của "những kẻ cướp bóc nước Nga" thời hậu Xô Viết.
Trong số những cái chết bí ẩn, được cho là dàn dựng một cách khéo léo bởi mật vụ Nga, theo lệnh của Putin, có vụ án liên quan đến Sergueï Magnitski. Là một luật sư thuế trẻ tuổi, Magnitski bị bắt trong một vụ án trốn thuế. Gần gũi với Putin trong mười năm, nhưng sau đó Magnitski đã tố cáo những lạm dụng và tham nhũng của giới thân cận Putin. Magnitsky chết trong một nhà tù ở Moscow vào tháng 11/2009 do không có thuốc điều trị cho căn bệnh tuyến tụy của mình. Cái chết của ông ta đã gây ra một cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa Nga và Hoa Kỳ, vốn đã áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với 11 người Nga "chịu trách nhiệm về những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng".
Điểm lại vài vụ án nổi bật trong suốt thời gian cầm quyền của Putin để thấy được sự tàn bạo đến mức lạnh lùng và vô cảm của ông ta. Bằng mọi giá, để duy trì quyền lực tối cao, Putin sẵn sàng chà đạp tất cả, từ các giá trị đạo đức đến quyền con người, để ra tay đàn áp, ám sát những ai dám đương đầu, thách thức và chống đối ông ta.
Cho nên một tên như Prigozhin, là một sản phẩm của chính Putin, từng bị kết tội “phản bội”, khó lòng thoát thân khỏi sự trả thù của Putin.
Dẫu chạy đằng trời, e cũng không thoát nỗi bàn tay của điệp vụ của Putin.
Putin đã không đưa nước Nga qua khỏi những lạc hậu của thời hậu Xô Viết. Ông ta lại đưa Nga quay về thời kỳ đen tối của chủ nghĩa cộng sản độc tài toàn trị, thậm chí sa lầy trong những cuộc chiến phi nhân và sát hại những nhà bất đồng chính kiến một cách man rợ nhất.
Như những gì Joseph Staline đã ra tay với Léon Trotski vào ngày 21/8/1940 tận Mexico xa xôi!

FT: Vladimir Putin đang phải nhận hậu quả từ những đánh giá sai lầm của chính mình
Tóm tắt: Tổng thống Nga đứng vững trong một cuộc binh biến kỳ quặc, nhưng quyền lực của ông có vẻ đã suy yếu hơn.
Vladimir Putin đã thoát khỏi mối đe dọa quyền lực nghiêm trọng nhất của mình trong hai thập kỷ với tư cách là nhà lãnh đạo tối cao của Nga. Tuy nhiên, cuộc nổi dậy do Yevgeny Prigozhin và lực lượng bán quân sự Wagner do ông ta lãnh đạo đã phơi bày sự điên rồ hoàn toàn của cuộc chiến mà Putin đã phát động chống lại quốc gia hàng xóm của mình.
Điện Kremlin bị sa lầy trong một cuộc xung đột mà họ không thể thắng, và gây ra hậu quả nghiêm trọng cho tương lai của nền kinh tế, biến Nga thành kẻ gây hấn đối với các nước phương Tây và đẩy quân nổi dậy có vũ trang tiến đến cách Matxcơva trong vòng vài giờ lái xe. Nguồn gốc của cuộc binh biến hôm thứ Bảy và “thỏa thuận” sau đó dường như đã xoa dịu và che đi các mâu thuẫn. Nhưng có thể kết luận rằng, quyền lực Putin đang bị suy yếu.
Cuộc chiến chống lại Ukraine ngay từ đầu đã là một tính toán sai lầm và ngạo mạn. Show diễn hoành tráng kiểu chủ nghĩa đế quốc mới của Putin đã khiến ông đánh giá quá cao khả năng của quân đội Nga, đánh giá thấp quyết tâm của quân đội Kyiv ra sức bảo vệ quê hương bằng xương máu của họ và của các nền dân chủ quốc tế trong việc trừng phạt Nga về kinh tế, cùng với việc cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine.
Nhà lãnh đạo Nga đã mắc sai lầm bằng cách giao một phần cuộc chiến cho một đội quân tư nhân, do một cựu tù nhân lãnh đạo. Một khi căng thẳng bùng nổ giữa vị thủ lĩnh hung hãn của Wagner với quân đội nhà nước Nga và sự lãnh đạo bất cẩn của nó, điều này đã gây tác động trở lại cá nhân Putin.
Một thuyết âm mưu ở Nga cho rằng, các sự kiện diễn ra vào cuối tuần có thể là một màn kịch rất khôn khéo nhằm cho phép Putin thể hiện quyền lực và dụ dỗ các đối thủ tiềm năng khác chui ra khỏi vỏ bọc. Điều này có vẻ còn xa mới thành sự thật. Tổng thống Nga dường như đã công khai đối đầu với một đồng minh cũ.
Trong một bài phát biểu khó khăn trên truyền hình, Putin coi cuộc nổi dậy như là một cú đâm sau lưng và so sánh những điểm giống nhau nổi bật giữa thực tại với sự sụp đổ của đế quốc Nga vào năm 1917. Prigozhin bị thuyết phục rời Nga đến Belarus, có lẽ là do bị đe dọa hoặc mua chuộc. Tuy nhiên, điều này cần sự can thiệp của Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko, người mà Putin trong quá khứ thường xuyên thể hiện sự khinh miệt của mình.
Cuộc binh biến của Prigozhin đã phá vỡ điều cấm kỵ khi ông thách thức nhà lãnh đạo kiểu mafia của Nga, và xuyên thủng bức màn bất khả xâm phạm của Putin. Lãnh đạo dựa trên sự sợ hãi và tiêu diệt tất cả các đối thủ tiềm năng trong giới tinh hoa của Matxcơva, Putin là thủ lĩnh với tư cách là trọng tài cuối cùng giữa các phe phái - người có thể giữ mọi phe chịu làm việc với nhau, trong khi vẫn giữ được sự ủng hộ của người dân Nga.
Hơn nữa, cho đến gần đây Prigozhin được coi là một anh hùng dân tộc chủ nghĩa, vạch trần toàn bộ câu chuyện của Điện Kremlin đằng sau cuộc chiến Ukraine trong một video đầy giận dữ hôm thứ Sáu 23/6. Prigozhin cho biết, Nga không phải đối mặt với mối đe dọa trực tiếp từ Ukraine khi Putin phát động cuộc xâm lược nước này hồi năm ngoái, và những người Nga ở miền đông Ukraine hiện đang bị quân Nga giết hoặc đuổi khỏi nhà của họ.
Kyiv nói, rằng hầu như không có gián đoạn chiến đấu nào đối với đội quân xâm lược của Matxcơva vào cuối tuần qua. Nhưng nỗ lực quân sự của Nga có thể bị hủy hoại do mất đi Wagner, với tư cách là một lực lượng chiến đấu tàn bạo - kể từ bây giờ không có Prigozhin độc tài ở đó để tập hợp họ, và các lực lượng của Wagner sẽ bị phân tán hoặc hòa nhập vào quân đội chính quy. Sự bất ổn trong nước Nga có thể làm tinh thần binh sĩ Nga bị suy yếu và tạo cơ hội cho cuộc phản công của Ukraine.
Phản ứng của Putin có thể quay lại với các chiến thuật khủng bố đã từng được các nhà lãnh đạo Liên Xô và Nga sử dụng trong nhiều thế kỷ: Đẩy mạnh việc đàn áp như dập tắt các phương tiện truyền thông độc lập và trục xuất các nhân vật đối lập nổi tiếng vào các trại cải tạo thời hiện đại. Tình trạng bất ổn hồi cuối tuần qua cũng là một lời nhắc nhở rằng, nếu Putin bị ai đó lật đổ, thì người đó có thể là một trong những người đi theo đường lối chiến tranh cứng rắn hơn, quyết tâm đi đến cùng cuộc chiến ở Ukraine theo cách còn ác độc hơn.
Tuy nhiên hiện tại, một tổng thống từng được coi là đã dẫn dắt nước Nga thoát khỏi tình trạng hỗn loạn của quá trình chuyển đổi hậu Xô Viết đang phải nhận hậu quả từ những đánh giá sai lầm tai hại của chính mình.

NYT: Binh biến Prigozhin làm dấy lên câu hỏi nhức nhối: Liệu Putin có thể mất quyền lực?
Tác giả: Anton Troianovski/ Cù Tuấn, dịch
Tóm tắt: Những người Nga có quan hệ với Điện Kremlin bày tỏ sự nhẹ nhõm khi cuộc binh biến của thủ lĩnh quân đánh thuê không châm ngòi cho một cuộc nội chiến. Nhưng họ đều đồng ý rằng, Vladimir Putin đã tỏ ra yếu đuối và sự yếu đuối này có thể tồn tại lâu dài.
Tổng thống Vladimir V. Putin từ lâu đã tự phong mình là người bảo đảm cho sự ổn định của Nga và là người bảo vệ không khoan nhượng cho địa vị nhà nước của quốc gia này.
Cuối tuần này, sự ổn định của Nga đã lung lay và ông Putin cũng vậy. Sau khi đưa ra một tuyên bố ngắn gọn vào sáng thứ Bảy, ông đã biến mất khỏi tầm mắt trong cuộc thách thức kịch tính nhất đối với chính quyền của ông trong 23 năm cầm quyền.
Khi vắng mặt, Putin khiến người Nga sửng sốt, tự hỏi làm thế nào mà trong một ngày thứ Bảy, thủ lĩnh của một nhóm bán quân sự, Yevgeny V. Prigozhin lại có thể tổ chức một cuộc binh biến vũ trang có nguy cơ lan tới tận Matxcơva. Và nó đặt ra những câu hỏi khó chịu về tương lai của tổng thống Nga: Thất bại của ông trong việc ngăn chặn cuộc nổi dậy này có ý nghĩa gì đối với an ninh của công chúng Nga — và quyền lực lâu dài của ông?
Những người Nga có quan hệ với Điện Kremlin bày tỏ sự nhẹ nhõm hôm Chủ Nhật rằng, cuộc nổi dậy của ông Prigozhin đã không châm ngòi cho một cuộc nội chiến. Nhưng đồng thời họ cũng đồng ý rằng, ông Putin đã tỏ ra yếu đuối và sự yếu đuối này có thể tồn tại lâu dài.
Konstantin Remchukov, một biên tập viên báo chí ở Matxcơva, có quan hệ với Điện Kremlin, cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, rằng điều từng dường như không thể tưởng tượng được giờ đã có thể xảy ra: Những người thân cận với ông Putin có thể tìm cách thuyết phục ông không tái tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống Nga mùa xuân sắp tới. Ông nói, tại các sự kiện hôm thứ Bảy, ông Putin chắc chắn đã đánh mất vị thế là người bảo đảm cho sự giàu có và an ninh của giới thượng lưu Nga.
Remchukov nói: Ý tưởng rằng “Putin nắm quyền và mang lại sự ổn định cũng như bảo đảm an ninh – đã thất bại thảm hại vào ngày 24. Nếu một tháng trước tôi chắc chắn rằng Putin sẽ ra tranh cử vô điều kiện vì đó là quyền của ông ấy, thì giờ đây tôi thấy rằng giới tinh hoa Nga không còn cảm thấy an toàn vô điều kiện nữa”.
“Ổn định” là điệp khúc của Điện Kremlin trong bối cảnh cuộc trưng cầu dân ý năm 2020 đã dọn đường cho ông Putin giữ chức Tổng thống thêm hai nhiệm kỳ nữa, cho đến năm 2036. Và chính sự an toàn của nhà nước Nga mà ông Putin mô tả là động cơ chỉ đạo của ông trong việc xâm lược Ukraine.
Ngay cả trong cuộc chiến kéo dài 16 tháng ở Ukraine, Điện Kremlin vẫn tập trung vào sự ổn định ở trong nước. Ông Putin đã phản đối những lời kêu gọi cứng rắn tuyên bố thiết quân luật hoặc đóng cửa biên giới Nga. Đối với giới thượng lưu, sự nhức nhối của các biện pháp trừng phạt của phương Tây được bù đắp bằng các cơ hội kinh doanh mới của nền kinh tế thời chiến của Nga và thị trường nội địa đột nhiên không còn sự cạnh tranh từ nhiều doanh nghiệp phương Tây.
Nhưng thách thức của ông Prigozhin đối với chính quyền của Điện Kremlin vào cuối tuần này đã đảo ngược tính toán đó. Thủ lĩnh của nhóm bán quân sự Wagner Prigozhin đã cho lực lượng của mình chiếm giữ một trụ sở quân sự của Nga ở phía nam, sau đó đưa một đội quân về phía bắc tới Matxcơva, thề sẽ tiến vào thủ đô. Cuộc khủng hoảng đã được xoa dịu vào cuối ngày thứ Bảy, khi ông Prigozhin đồng ý rút lực lượng của mình trong một thỏa thuận cho phép ông và quân đội của mình tránh bị truy tố.
Mối đe dọa ngay lập tức đã được ngăn chặn. Nhưng trong quá trình này, ông Putin đã đánh mất nhiều, nhất là danh tiếng của ông trong việc mang lại sự ổn định: Việc ông Prigozhin và các binh sĩ Wagner không bị trừng phạt đã phá hoại danh tiếng của ông Putin với tư cách là một nhà lãnh đạo kiên quyết, không bao giờ dung thứ cho sự bất trung.
Ấn tượng đó càng được củng cố bởi các báo cáo từ các blogger quân sự Nga rằng quân lính của Prigozhin đã bắn hạ máy bay chiến đấu của Nga. Ông Putin cũng gọi ông Prigozhin là kẻ phản bội sau khi thủ lĩnh Wagner phát động cuộc nổi dậy của mình - và sau khi thủ lĩnh lính đánh thuê đặt câu hỏi về lý do chính đáng của ông Putin cho cuộc chiến ở Ukraine. Những vi phạm đó dường như tan biến với thỏa thuận chấm dứt cuộc khủng hoảng.
Các chuyên gia cho rằng, điều này khiến ông Putin có vẻ kiểm soát nhà nước Nga kém hơn so với trước đây. Và các đối thủ nước ngoài nhanh chóng nắm bắt chủ đề đó.
Ngoại trưởng Mỹ Antony J. Blinken hôm Chủ Nhật cho biết, cuộc nổi loạn của ông Prigozhin đã làm lộ ra những rạn nứt trong việc nắm giữ quyền hành của ông Putin. “Đó là một thách thức trực tiếp đối với quyền lực của Putin”, ông Blinken nói trên chương trình “Face the Nation” của CBS.
Một trong những khía cạnh khó hiểu hơn của cuộc khủng hoảng là tại sao ông Putin lại để cho cuộc xung đột công khai của ông Prigozhin với Bộ Quốc phòng Nga leo thang trong nhiều tháng mà không giải quyết nó. Ông Prigozhin thẳng thắn công kích và coi thường giới lãnh đạo quân đội Nga.
Hai người thân cận với Điện Kremlin, phát biểu với điều kiện giấu tên để thảo luận về các vấn đề chính trị nhạy cảm, mô tả cuộc khủng hoảng này trước hết là sản phẩm của một hệ thống quản trị rối loạn, và sắp dẫn đến hỗn loạn - được diễn tả một cách sinh động trong từ bardak của Nga.
Họ cho biết, các quyết định về cách xử lý cuộc nổi dậy của ông Prigozhin được đưa ra vào ngày thứ Bảy, sau nhiều tháng mà Tổng thống Nga và những người thân cận của ông tiếp tục cố gắng vượt qua khó khăn hơn là tìm cách đối phó với vị thủ lĩnh lính đánh thuê tối ngày chửi bới.
“Đây là một vấn đề bị bỏ quên đã lâu”, Konstantin Zatulin, một thành viên cấp cao của Quốc hội trong đảng Nước Nga Thống nhất của ông Putin, cho biết trong một cuộc phỏng vấn. Theo Zatulin, rủi ro do ông Prigozhin gây ra “đã không được chẩn đoán kịp thời - có thể với hy vọng rằng nó sẽ tự tan biến”.
Ông Zatulin lập luận rằng, ông Putin cuối cùng mang lại sự ổn định, bởi vì ông đã đồng ý với một thỏa thuận chấm dứt cuộc nổi dậy và ngăn chặn một trận chiến gay cấn bên ngoài Matxcơva. Nhưng ông Zatulin thừa nhận rằng, cuộc khủng hoảng khiến ai cũng bị mất mặt — nó “không tăng thêm quyền lực cho bất kỳ ai”.
“Đây là bằng chứng cho thấy có vấn đề”, ông Zatulin nói. “Và trong một thời điểm đang có chiến tranh mà lại cho công chúng thấy các vấn đề một cách công khai - điều đó tất nhiên là có hại”.
Đối với bản thân ông Putin, cuộc binh biến có thể châm ngòi cho một “cuộc khủng hoảng hiện sinh”, Sergei Markov, nhà phân tích chính trị và cựu cố vấn Điện Kremlin, nhận định.
Ông Markov nói: “Điều mà ông Putin luôn tự hào là sự vững chắc của nhà nước Nga và sự ổn định chính trị. Công chúng Nga thích ông ấy vì những điều đó. Và hóa ra là nó không tồn tại”.
Ông Remchukov, một biên tập viên báo chí, cho biết, những lo lắng do cuộc nổi dậy của ông Prigozhin gây ra có thể được cảm nhận theo nhiều cách lớn và nhỏ ở thủ đô nước Nga. Ông nói rằng ông biết những người Nga nổi tiếng đã trốn khỏi Matxcơva vào ngày diễn ra cuộc nổi dậy. Về phần mình, ông Remchukov cho biết, ông đã ở lại Matxcơva, nhưng ông quyết định không lái chiếc Mercedes hoặc Bentley của mình ra ngoài vào thứ Bảy vì sợ rằng quân của ông Prigozhin có thể tịch thu nó nếu họ thực sự tiến đến thành phố này.
Chắc chắn, có những cách mà hệ thống chính trị/ kinh tế của ông Putin đã chứng tỏ khả năng tự phục hồi đáng kể. Các biện pháp trừng phạt đã không làm suy giảm nền kinh tế hoặc khiến các ông trùm kinh doanh hàng đầu của Nga quay lưng lại với Điện Kremlin. Một bộ máy tuyên truyền tinh vi và sự đàn áp khốc liệt hầu như đã làm câm bặt những bất mãn của công chúng về cuộc chiến, bất chấp thiệt hại to lớn về người.
Theo lý luận đó, một số chuyên gia cho rằng, sẽ còn quá sớm để dự đoán sự sụp đổ của hệ thống.
Hanna Notte, một cộng tác viên cấp cao không thường trú tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Mỹ, cho biết: “Những gì chúng ta thấy hôm qua, với tư cách là những nhà quan sát phương Tây, là khá rối loạn và kịch tính. Nhưng trong một hệ thống như vậy thì những rối loạn cỡ đó có thể tồn tại rất lâu”.

Nguyen Khan
Trong tự nhiên, và trong điều kiện bình thường, tồn tại một số loại khí trơ, gồm những nguyên tố không màu, không mùi, không phản ứng và không cháy… Nghĩa là nó trơ trơ với các nguyên tố khác.
Nhưng trong điều kiện không bình thường, cũng tồn tại một cộng đồng trơ trơ với những biến cố xã hội. Tỉ như cộng đồng dân Nga và quốc tế trơ trơ trước loạn binh Wagner của Yesgeny Prigozhin hôm thứ bẩy vừa rồi.
Bởi :
- Không ít người Nga bị đàn áp, bị phạt vạ và bị tù tội nặng nề vì phản chiến. Ngay cả em bé 13 tuổi vẻ tranh nguệch ngoạc phản chiến ở trường học mà bố cháu còn bị tù nặng nề, huống hồ…
- Hàng vạn người Nga tháo chạy ra nước ngoài trốn lệnh động viên, và không ít người Nga chống đối hoặc trốn tránh lệnh động viên trong nước.
- Nền kinh tế sa sút vì bị Mỹ và phương Tây cấm vận, trừng phạt. Nhiều người mất việc làm, kinh doanh thua lỗ… Tài sản nhiều đại gia bị nước ngoài phong tỏa, tịch thu… Nhiều đại gia và chính khách bị đột tử một cách khó hiểu!
- Cuộc chiến vô nghĩa, đang sa lầy, bên bờ thua trận làm tổn thương niềm kiêu hãnh của dân Nga.
- Nước Nga bị cộng đồng quốc tế cô lập…
Vì những lẽ đó, số người Nga bất mãn chính phủ của tổng thống Putin không phải là ít, chỉ cần một que diêm có thể bùng lên biển lửa. Đám lửa Wagner khá lớn, những tưởng có thể làm nên chuyện. Nhưng hình như dân Nga và cộng đồng quốc tế chỉ trơ trơ, không bén lửa, bỏ mặc hai tên đầu trộm đuôi cướp Putin và Prigozhin thư hùng.
Ở Moscow, Putin và bậu sậu lo chạy khỏi thủ đô tránh giặc, nhân dân Nga lót dép hóng, các cơ quan thực thi pháp luật chỉ phản ứng chừng mực, tổ chức ngăn chặn quân phiến loạn một cách lấy có… Phe đối lập và quần chúng bất mãn cũng không buồn xuống đường…
Bên phía quân Wagner của Prigozhin, từ Ukraina kéo về đánh chiếm đại bản doanh quân khu miền Nam Rostov bên bờ sông Đông một cách dễ dàng, vì đám lính Nga phòng thủ Rostov trở thành lính trơ không phản ứng. Trên đường kéo về Moscow, Wagner chiếm thêm vài thành phố, cũng chiếm như chỗ không người, vì những anh lính phòng thủ cũng trở thành lính trơ.
Khi còn cách Moscow 200 km thì Prigozhin và Putin, qua trung gian Tổng thống Belarus Lukashenko, đạt được thỏa thuận, Prigozhin ra lệnh thu quân. Có cảm giác, nếu quân Wagner kéo vào Moscow, rất có thể cũng không khó khăn gì trong việc vượt qua hàng rào phòng thủ dã chiến của đám lính trơ Moscow ?
Phản ứng quốc tế cũng trở thành quốc tế trơ. Hầu hết các nước lót dép hóng chứ không vội gì phản ứng. Ukraina cũng vậy. Theo lý thuyết, loạn binh Wagner luôn đem lợi thế chiến lược cho Ukraina. Song hình như phía Ukraina cũng trơ… không mặn mà nhập cuộc, chỉ tập trung sức lực tổng phản công ?
Vì sao vậy ? Vì đối với cộng đồng quốc tế, cả Prigozhin và Putin đều là những tên tội phạm. Putin bị tòa án hình sự quốc tế ICC truy nã, Prigozhin và Wagner bị Mỹ và nhiều nước xếp loại khủng bố… Đó có thể là lý do cộng đồng quốc tế không thể ủng hộ bất cứ ai trong hai tên tội phạm quốc tế này.
Đối với nội tình nước Nga, chắc nhân dân và giới tinh hoa Nga cũng nhận ra điều đó. Không thể ủng hộ ai trong hai tên tội phạm quốc tế này, nên cứ trơ ra… để mặc cho đám bẩn bựa ấy tranh đoạt lẫn nhau ?
Và đối với Prigozhin, có vẻ như ông ta cũng nhận ra điều đó, nên đã điều đình thu quân.