VN Nguyên nhân Việt Nam cấm đăng các tin tức về chiến tranh Việt-Trung cách đây 44 năm 17-2-1979

[Gibbs]

Ngày 17/02/1979, Trung Quốc mở cuộc tấn công ồ ạt trên toàn tuyến biên giới phía bắc Việt Nam. Cuộc chiến biên giới khốc liệt giữa hai quốc gia « cộng sản » còn âm ỉ kéo dài đến tận năm 1989 tại một số địa điểm. Tuy nhiên, cho đến nay « cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ ba », theo cách gọi của một số sử gia, vẫn gần như hoàn toàn vắng mặt trong sách giáo khoa môn lịch sử Việt Nam.



Bốn mươi bốn năm, không ngắn cũng không dài
Mối hận xưa vẫn sống hoài cùng tức tưởi
Bốn mươi bốn năm, gần hết một đời người
Nước mắt đã khô , nụ cười còn vương lệ
Bốn mươi bốn năm, thằng bạn vàng tác tệ
Bài học cho ai ? Bao thế hệ căm thù !
Bốn mươi bốn năm, biên giới khói mịt mù
Bao tiếng khóc giữa âm u trời sương giá
Bốn mươi bốn năm, xương tan và thịt rã
Mối căm hờn còn giục giã máu hờn căm
Vài kẻ cố quên, quỳ lụy kẻ ngoại xâm
Hồn dân tộc vẫn âm thầm nuôi uất hận
Người lính cũ vẫn hát vang bài ra trận
Thế hệ sau , nhiều bạn trẻ vẫn mù mờ
Không một đoạn văn, chẳng một câu thơ
Sách giáo khoa vẫn cứ thờ ơ, ngoảnh mặt !
Hồn liệt sĩ sẽ không bao giờ nhắm mắt
Ai cố lãng quên đừng ngẩng mặt nhìn đời
Bốn mươi bốn năm, người lính sắp tàn hơi
Vẫn ghi khắc giữa cuộc đời câu..."trường hận!"

Hơn 40 năm đã trôi qua kể từ cuộc chiến 1979, nhưng việc giảng dạy về cuộc xung đột này vẫn gần như vắng bóng trong các trường học phổ thông cũng như đại học. Sách giáo khoa Lịch sử lớp 12 ở Việt Nam, phiên bản 2001, thuật lại cuộc chiến biên giới Việt – Trung năm 1979 vỏn vẹn với 24 dòng ở cuối cuốn sách. Phiên bản năm 2018 về chủ đề này thậm chí rút lại nội dung xuống chỉ còn 11 dòng.

Sự cố tình quên lãng này tương phản một cách kỳ lạ với lịch sử chiến tranh chống lại các triều đại phương Bắc được giảng dạy rất cặn kẽ trong nhà trường Việt Nam. Từ lớp 6, lớp 7, học sinh Việt Nam đã được học về một nghìn năm Bắc thuộc, về các cuộc chiến tranh giải phóng và kháng chiến kể từ chiến thắng Bạch Đằng năm 938 chống lại nhà Nam Hán. Các cuộc chiến tranh được tìm hiểu sâu hơn từ lớp 10. Sự im lặng trước cuộc chiến cướp đi sinh mạng hàng chục nghìn người, thường dân và bộ đội Việt Nam, cùng binh sĩ Trung Quốc, đặt ra nhiều dấu hỏi.

Tác giả bài viết « Why Won’t Vietnam Teach the History of the Sino-Vietnamese War? », nhà hoạt động xã hội Travis Vincent đã tập hợp nhiều nhân chứng về vấn đề này. Cho đến nay, những lời kêu gọi của các chuyên gia về cải cách sách giáo khoa lịch sử, để đưa đầy đủ thông tin hơn về cuộc chiến Việt – Trung 1979, nhưng chính quyền vẫn im hơi lặng tiếng.

Trung Quốc là thế lực chủ yếu hậu thuẫn chế độ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa trong các cuộc chiến chống lại Pháp, và sau này là Mỹ, và chế độ Việt Nam Cộng Hòa do Mỹ hậu thuẫn, tuy nhiên quan hệ giữa hai nước xuống dốc nhanh chóng kể từ những năm 1970. Bắc Kinh thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ, trong lúc Việt Nam vẫn gắn bó với khối Liên Xô. Sau khi Việt Nam lật đổ chế độ diệt chủng Khmer Đỏ, được Trung Quốc hậu thuẫn, Bắc Kinh tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược biên giới năm 1979, mà Trung Quốc gọi là để dạy cho « tiểu bá » Việt Nam một bài học. Trong bản Hiến pháp năm 1980, chế độ cộng sản Việt Nam đã gọi quốc gia đàn anh « môi hở răng lạnh » trước đây là « bá quyền Trung Quốc xâm lược », « kẻ thù trực tiếp và nguy hiểm hiểm nhất ».

Từ năm 1980 đến năm 1987, Hà Nội đã có nhiều động thái chính thức và bí mật để nối lại đàm phán bình thường hóa với Bắc Kinh, nhưng không có kết quả. Tháng 3/1988, Trung Quốc cưỡng chiếm nhiều khu vực thuộc quần đảo Trường Sa, do Việt Nam kiểm soát, với vụ Gạc Ma khiến 64 binh sĩ Việt Nam hy sinh. Tuy nhiên, cũng chính vào tháng 12/1988, Quốc Hội Việt Nam đã từ bỏ diễn đạt Trung Quốc là « kẻ thù trực tiếp và nguy hiểm nhất » ra khỏi Hiến pháp, để mở đường cho quá trình bình thường hóa quan hệ.

Trong bối cảnh khối Liên Xô sụp đổ, Việt Nam bị cô lập, Bắc Kinh cũng bị quốc tế cô lập sau vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989, hai đảng Cộng Sản đã tổ chức họp bí mật năm 1990 tại Thành Đô, Trung Quốc. Kết quả là chính quyền Việt Nam đã chọn không kỷ niệm chính thức cuộc chiến Việt – Trung năm 1979. Quan hệ được bình thường hóa năm 1991. Năm 1999, Hà Nội và Bắc Kinh thiết lập « quan hệ đối tác và hợp tác chiến lược toàn diện ».

Thỏa thuận giữa ban lãnh đạo hai đảng Cộng Sản đóng vai trò chính trong việc cuộc chiến 1979 và giai đoạn chiến tranh biên giới dai dẳng trong thập niên 1980 bị chìm trong quên lãng, trong xã hội nói chung và bị gạt ra khỏi sách giáo khoa nói riêng. Ngoài sách giáo khoa, trong nhiều bảo tàng, cuộc chiến xâm lược của Trung Quốc năm 1979 đã được tránh nhắc đến. Nhiều vết tích liên quan đến cuộc xâm lăng của Trung Quốc bị xóa bỏ, vùi trong quên lãng.

Năm 2014, căng thẳng giữa hai nước leo thang khi Trung Quốc di chuyển một giàn khoan dầu đến vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp. Các cuộc biểu tình chống Trung Quốc nổi lên khắp Việt Nam. Nhiều người bắt đầu bày tỏ sự quan tâm đến các cuộc xung đột vũ trang trong quá khứ với nước láng giềng ở phía bắc. Cuộc chiến do đó đã sống lại trong ký ức của công chúng.

Từ Hà Nội, nhà báo độc lâp Nguyễn Vũ Bình, từng công tác tại Tạp chí Cộng sản cho hay: "Nó rất độc hại, làm cho người trẻ tuổi không biết được lịch sử dân tộc, gần như quên gốc gác của mình, nhất là với kẻ thù truyền kiếp ở phương Bắc. Cuộc chiến chỉ mới mấy chục năm mà lại không nhắc đến thì rất nguy hại cho lớp trẻ bởi vì họ không biết đến cuộc chiến thì cũng không biết đến kẻ thù thường trực của Việt Nam là Trung Quốc trong suốt lịch sử kéo dài của Việt Nam.”

Chủ tịch Trung Quốc khi đó là Đặng Tiểu Bình đã có cuộc họp với các quan chức cấp cao vào ngày 16/02/1979, một ngày trước khi nổ ra chiến tranh biên giới. Ông tuyên bố cuộc chiến sẽ được giới hạn về cả phạm vi lẫn thời gian, và lực lượng tham chiến chỉ bao gồm các lực lượng trên bộ.Ngày 17/02/1979, vào lúc 5 giờ sáng, chừng 100.000 quân Trung Quốc vượt biên giới vào Việt Nam sau các đợt pháo kích cấp tập, theo David Dreyer trong bài 'The 1979-Sino-Vietnamese-Conflict'. Đặng Tiểu Bình và các tướng lĩnh của ông ta nghĩ rằng họ có thể đạt được các mục tiêu đã đề ra chỉ trong vài ngày. Điều này đã không xảy ra.

Sau cuộc chiến đẫm máu năm 1979 cho đến nay hai nước Trung Quốc và Việt Nam vẫn chưa công bố toàn bộ các con số thương vong, theo giới quan sát quốc tế. Trung Quốc chỉ thừa nhận có 7.000 quân tử vong và 15.000 bị thương nhưng các nguồn Phương Tây ước tính có 28.000 quân Trung Quốc bị giết và 43.000 bị thương. Phía Việt Nam không nói số thương vong trong quân đội nhưng nói nhiều về số 100.000 thường dân bị thiệt mạng, theo nhà sử học quân sự Peter Tsouras.


Khói nhang máu lệ chảy dài
Thương cho thân phận những ai quên mình
Chống thù thân xác hy sinh
Diệt thù giữ nước trọn tình núi sông
Máu loang máu đỏ Lạc Hồng
Rừng xanh núi đá chất chồng xác thân
Thịt da dâng hiến bồi phân
Một lòng giữ đất tiền nhân trao lời
Noi gương tổ phụ ngàn đời
Xả thân vì nước chống người xâm lăng
Mồ hoang lạnh phủ ánh trăng
Cỏ tàn hoa nát xương văng lá rừng
Tham quyền phản bội còng lưng
Đón thù cõng giặc rượu mừng quên ơn
Thiên thu tủi nhục oán hờn
Hồn theo gió hú lệ buồn đơn côi
Khóc cho thân phận dân tôi
Hy sinh thân xác để rồi vong nô
Việt Nam trăm triệu nấm mồ
Việt Nam ngàn triệu xương khô trắng đồng
Màu đào thay những dòng sông
Bởi thằng cộng sản quyết lòng thờ trung
Thảm thương khóc các anh hùng
Tượng đài mồ mả bọn khùng phá luôn
Nô vong một lũ cô hồn
Xây đài quỷ đỏ luồn trôn giặc tàu
Ác nhân một lũ óc trâu
Xác dân bỏ thúi xác tầu dâng hương
Đau cho đất nước lệ vương
Khóc cho dân Việt máu xương ngàn đời
Chống thù máu đỏ tuôn rơi
Vô ơn sách sử không lời ghi danh !
( xuan ngoc nguyen )

'Không thể so sánh Chiến tranh Biên giới Việt-Trung 1979 và Nga xâm lược Ukraine'
Phó Giáo sư Martin Grossheim chuyên ngành Lịch sử Việt Nam, Đại học Quốc gia Seoul cho rằng "Nếu nhìn sâu vào hai cuộc xung đột này thì chúng ta sẽ thấy có những khác biệt mang tính nền tảng".

"Vào năm 1979, thì ngay từ lúc bắt đầu, các lãnh đạo Trung Quốc khi đó dưới thời Đặng Tiểu Bình nhấn mạnh "chỉ" muốn dạy cho Việt Nam một bài học, và ý thức hệ của Trung Quốc sau 1975 rất gần với Liên Xô, kết quả là Trung Quốc đã mang quân tấn công vào các tỉnh biên giới ở miền bắc Việt Nam. Nói cách khác thì ngay từ khi bắt đầu thì Hà Nội và đồng minh thân cận là Moscow biết rõ rằng Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa sẽ không tiến xa vào Hà Nội nhằm lật đổ chế độ."

"Tuy nhiên đây lại chính là mục tiêu của Tổng thống Nga Putin tại Ukraine. Mục đích rõ ràng của cuộc tấn công của Nga nhằm vào Ukraine chính là muốn lật đổ chế độ tại Kyiv và thay thế bằng một chính phủ thân Nga. Vì vậy Nga đã tiến hành một cuộc tấn công toàn diện nhằm vào Ukraine và tấn công từ nhiều mũi khác nhau, đây chính là điều rất tương phản với việc Trung Quốc đã thực hiện vào năm 1979".

"Bên cạnh đó, vào tháng 11 năm 1978 thì Việt Nam đã ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác với Liên Xô, và chỉ 2 tháng sau thì Trung Quốc đưa quân tấn công biên giới ở Việt Nam. Cuối cùng thì Liên Xô đã không can thiệp trực tiếp nhưng hậu thuẫn Việt Nam bằng cách cung cấp vũ khí, máy bay, giúp đưa những người lính Việt Nam từ Campuchia sang chiến trường ở miền bắc Việt Nam. Các lãnh đạo Trung Quốc cũng biết được sự hiện diện của hàng chục sư đoàn của Liên Xô dọc biên giới Xô-Trung".

"Còn Ukraine thì lại chưa gia nhập bất kỳ liên minh quân sự nào. Do đó Nato chỉ có các lựa chọn hạn chế để hỗ trợ Ukraine - đặc biệt khi xem xét việc Tổng thống Putin đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân nếu Nato hỗ trợ quân sự trực tiếp cho Ukraine".

Vũ Xuân Khang, Nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành An ninh quốc tế tại Đại học Boston (Boston College) cho rằng không thể so sánh hai cuộc chiến với nhau vì Ukraine không phải đồng minh chính thức của Nato trong khi Việt Nam là đồng minh chính thức của Liên Xô dưới hiệp định Hữu Nghị Hợp Tác Việt-Xô 1978 mặc dù Nga và Trung Quốc có cùng một mục đích khi tấn công Ukraine và Việt Nam, đó là làm suy yếu lòng tin của Kyiv và Hà Nội vào Nato và Liên Xô.

"Chính sự khác biệt căn bản này khiến các tính toán của Tổng thống Nga Vladimir Putin và lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình khác nhau rất nhiều. Đặng Tiểu Bình hiểu rõ rằng việc phát động một cuộc tấn công toàn diện với Việt Nam nhằm lật đổ chế độ Hà Nội sẽ kích hoạt điều khoản phòng thủ chung giữa Hà Nội và Moscow. Cần phải lưu ý rằng lúc bấy giờ, Liên Xô đang đóng 44 sư đoàn sát biên giới Xô-Trung do hai nước đã có cuộc chạm trán quân sự quy mô nhỏ vào năm 1969."

"Nếu Đặng Tiểu Bình cố gắng lật đổ chính quyền Hà Nội, điều này sẽ khiến Liên Xô mất một đồng minh quan trọng ở Đông Nam Á và càng khiến Moscow có lý do bảo vệ Hà Nội. Tuy vậy, Đặng Tiểu Bình vẫn muốn dạy cho Việt Nam một bài học nên đã quyết định chỉ đánh các tỉnh biên giới Việt-Trung và sẽ rút quân sau một thời gian ngắn. Đặng Tiểu Bình đã nói rõ trước chiến tranh rằng cuộc chiến này sẽ là cuộc chiến giới hạn để tránh Liên Xô can dự trực tiếp. Điều này khiến Liên Xô chỉ hỗ trợ quân nhu và cố vấn cho Hà Nội, chứ không trực tiếp mở một mặt trận phía Bắc ở biên giới Xô-Trung. Trong những năm 1980, Trung Quốc duy trì trạng thái chiến tranh lạnh với Việt Nam và có những cuộc khiêu khích nhỏ nhưng không đủ lớn để Liên Xô phải tham dự trực tiếp. Trung Quốc đơn giản muốn khiến Việt Nam phá sản về kinh tế khi ép chính quyền Hà Nội phải duy trì hiện diện quân sự ở cả Campuchia và biên giới phía Bắc", Nghiên cứu sinh Vũ Xuân Khang nhận định.

Nghiên cứu sinh Vũ Xuân Khang nhận định Việt Nam có mối quan hệ truyền thống với cả Nga và Ukraine do cả hai trước đây đều thuộc Liên Xô, tuy vậy Nga quan trọng hơn với Việt Nam khi là đối tác cung cấp vũ khí lâu năm.

"Việc Việt Nam bỏ phiếu trắng, mặc dù gây tiếng xấu trên trường quốc tế, nhưng đi đúng với chính sách đối ngoại trung lập của Hà Nội. Mặc dù Việt Nam muốn nâng cấp quan hệ với Mỹ, giới lãnh đạo vẫn lo sợ Mỹ sẽ lợi dụng quan hệ quân sự thân thiết hơn để lật đổ chính quyền cộng sản. Thêm nữa, Việt Nam có lý do chính đáng để không trông chờ Mỹ bảo vệ quyền lợi ở Biển Đông khi nước này vẫn còn bị phân tâm với các mối lo khác như Triều Tiên hay châu Âu."

Nghiên cứu sinh Vũ Xuân Khang đề cập "Việc Mỹ đã khoanh tay đứng nhìn Trung Quốc chiếm đảo Hoàng Sa của Việt Nam Cộng hòa vào năm 1974 nhắc nhở rằng Mỹ sẵn sàng bán đứng đồng minh nhỏ để đạt được mục đích trong quan hệ với các cường quốc khác."

"Thêm vào đó, cũng không rõ ràng rằng Việt Nam liên minh với Mỹ sẽ ngăn chặn Trung Quốc đánh các đảo ở Trường Sa hay không, khi những hòn đảo này về mặt quân sự không quá quan trọng với sự tồn vong của Việt Nam. Cần nhớ rằng Liên Xô đã không bảo vệ Hà Nội mặc dù Trung Quốc phát động một cuộc tấn công trên bộ lớn hơn chiếm các đảo của Việt Nam nhiều lần. Không có lý do gì Mỹ phải bảo vệ các đảo của Việt Nam ở biển Đông khi chính họ cũng chần chừ khi bị đồng minh Philippines đặt áp lực bảo vệ quyền lợi của Philippines ở khu vực."

Nghiên cứu sinh Vũ Xuân Khang cho biết thêm Trung Quốc rõ ràng thân Nga hơn Việt Nam khi nước này trực tiếp tác động đến an ninh vùng viễn Đông của Nga. Tuy nhiên Nga có ký hai hiệp định bất xâm phạm (non-aggression pact) với cả Trung Quốc và Việt Nam. Với Trung Quốc, đó là Hiệp định Láng giềng tốt và Hữu Nghị (The Treaty of Good-Neighborliness and Friendly Cooperation Between the People's Republic of China and the Russian Federation) ký năm 2001.

"Với Việt Nam, đó là Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Nga ký năm 1994. Trong hai hiệp ước này, Nga và Trung Quốc và Nga và Việt Nam cam kết không có các hành động làm tổn hại quyền lợi của nhau. "

Biến cố lịch sử đau buồn
Hàng vạn người Việt linh hồn còn oan
Trận chiến năm ấy điêu tàn
Sáu tỉnh biên giới tan hoang cửa nhà
Thế mà Trọng Lú hôm nay
Thản nhiên hắn cũng chẳng hay nghĩ gì
Hắn còn đang họp nhiệm kỳ.
Kiếm thằng Chủ tịch* biết lừa mị dân.
Nhân dân đang rất bất bình
Trận chiến phía Bắc cố tình hắn quên
Chiến sĩ mồ mả chưa yên
Hy sinh bảo vệ biên cương quê nhà
Thằng Lú là giặc gian tà
Nghe theo thằng T.ập quê nhà hiến dâng
Trọng ơi sao quá bất nhân
Lương tâm chó cắn ôm chân giặc T.àu
17.02.2023.
Hoa Mai Nguyen

nguyên nhân là việt lam thua thê thãm hồi năm đó nên không muốn nổ chứ gì

Chính phủ Việt cộng chọn kiếp bưng bô thì không thể hả họng được. Đơn giản là vậy. Cái khẩu trang ra đời là vì vậy.

Originally Posted by Minhrau

nguyên nhân là việt lam thua thê thãm hồi năm đó nên không muốn nổ chứ gì

Vậy chứ ai khác mà nói "việt lam thua" là chàng này nhảy ra sửa lại liền thành "việt cộng thua" hahaaa...

Những người cầm súng đổ máu chiến đấu để bảo vệ tổ quốc và nhân dân, vậy mà bọn đương quyền không coi ra gì hết chết một cách vô nghĩa,Không đáng được một vòng hoa hay một nén hương tưởng niệm, đối với chúng chỉ là tầu cộng thôi biển đảo cũng vậy, thế mà 100 triệu dân vãn cứ cúi đầu cho bọn nó ngồi lên đầu nhục chưa, một đám bán nước do thằng già bại liệt cầm đầu mà xử không xong thì ráng từ đời cha, cháu cúi đầu mà chịu nha. đời cha không dám đời con gánh chịu.

trong lu la ke bung bo va bu dit tau cong va be lu viet cong an cuop lam sao de nguoi dan biet su that cuoc chien chong tau cua nguoi Viet Nam chung ta

Việt + đòi giải phóng peking

Khu này lắm lũ từng mang tội đô... đào-ngũ-trước-địch-quân lếu láo quá nhỉ.....
Tao nghe là lúc ấy tụi này còn muốn đóng góp tiền bạc và nhân lực giúp tụi chệt cộng nữa thì phải.... Mẹ bố tiên sư.....

Originally Posted by buidinh

100 triệu dân vãn cứ cúi đầu cho bọn nó ngồi lên đầu nhục chưa

Thằng nào cũng như thằng nấy cả, ngay cả thằng chỉ trích nó cũng y chang vậy thôi. Nó nói người khác thì được nhưng chính nó mà đứng trước mặt VIỆT CỘNG là cả gia đình nó NÍN KHE TẮT TIẾNG liền.

Có những tên vượt biên chạy ra ngoài thì đứng chỉ trỏ la lối tại sao cả 100 triệu dân cam chịu như vậy. Nhưng nó mà chạy không thoát thì cả gia đình nó cũng CAM CHỊU luôn, và đứng trước mặt Việt Cộng thì nó không dám la lối nữa mà nó hứa rằng nó sẽ cam chịu.

Có những tên đã vượt thoát rồi thì ngồi tức hỏi tại sao dân VN không vùng lên chống lại cường quyền, sao lại cứ cúi đầu cắm cổ cho bọn Việt Cộng nó ngồi lên đầu nhục chưa. Nhưng nó mà chạy không thoát thì gia đình nó cũng sẵn sàng chui xuống dưới cho Việt Cộng ngồi lên đầu, và nó hứa với Việt Cộng rằng nó xin chịu nhục.

Originally Posted by buidinh

một đám bán nước do thằng già bại liệt cầm đầu mà xử không xong thì ráng từ đời cha, cháu cúi đầu mà chịu nha. đời cha không dám đời con gánh chịu.

Thằng nào sẽ xử thằng già bại liệt đây? Đứa nào trong nước và đứa nào ở nước ngoài muốn xung phong thì đứng dậy đọc tên nghe coi?

Đời cha là từ đời trước bị CSVN chúng tiêu diệt không còn manh giáp, bắt đi học tập từng đàn xếp hàng đọc tên xin lãnh quần áo tù đó!

Đời cha xử già HCM bại liệt không xong thì BÂY GIỜ MỚI LÀ ĐỜI CON đang phải cúi đầu chịu trận nè, bắt chúng xử lão Trọng bại liệt bằng cái gì đây?

Đời cha ngồi trong dinh tổng thống trong tổng tham mưu trại lính có cả đống súng đạn máy bay xe tăng B52 M16 mà còn bị đám khỉ vẹm chúng lột sạch, bây giờ đời con chỉ có hàm răng nhai khoai và hai bàn tay cùi bán vé số ngồi nhìn Vinfast chạy qua, mà tự dưng kêu chúng cầm vé số hay cầm cái gì vùng lên?

Bày đặt phẹt ra bằng cái miệng thì hay ho lắm, chứ nói đến RA TAY thì toàn bộ ĐỜI CHA ĐỜI CON TRONG NƯỚC NGOÀI NƯỚC cả bầy chạy tuốt luốt trốn sạch!

Xem ra còn ngu lắm, thường thì con người ta bị đánh riết nên quen đòn mất khả năng kháng cự chống đồi, hèn cho chết hãy coi các nước khác họ đã làm và tụ giải thoát.không ai làm dùm mình đâu.