XBB.1.5, biến thể phụ mới của Omicron, hiện chiếm 40% tổng số ca bị nhiễm COVID-19 ở Mỹ, nguy hiểm như thế nào và làm sao để tránh một đợt lây nhiễm thảm khốc mới?
Để cung cấp đầy đủ kiến thức và thông tin cần thiết liên quan đến biến thể mới
XBB.1.5 có thể làm bùng phát lại cơn dịch bệnh, ngày 6/1/23,
Dịch Vụ Truyền Thông Thiểu Số (EMS), một tổ chức cuộc hội thảo qua
Zoom, với bốn khách mời là các chuyên gia khoa học, cùng sự tham dự của hơn 80 cơ quan báo chí của cả nước Mỹ.
Chủ tŕ cuộc họp này là Giám đốc
EMS, bà Sandy Close và cô Jessica Martin, phụ trách về mảng truyền thông
EMS. Mở đầu cuộc hội thảo, bà Sandy Close cho biết, XBB.1.5 hiện đang hiện diện ở Bờ Đông, chiếm đến 75% số ca bị nhiễm. Nhiều mối lo ngại, thắc mắc về nguồn gốc của XBB.1.5, cũng như nỗi băn khoăn liệu các loại vaccine hiện nay, bao gồm cả các loại vaccine tăng cường, có chống lại được XBB.1.5 này hay không? Phương pháp trị liệu mới đang được triển khai có trị được bệnh khi
Paxlovid không c̣n được cung cấp miễn phí nữa?
"XBB 1.5 có thể né tránh các kháng thể tốt hơn và lây nhiễm sang mô phổi của con người dễ dàng hơn các loại biến thể trước đó", Tiến sĩ Ben Neuman, Trưởng khoa Virus học của Tổ hợp Nghiên cứu Sức khỏe Toàn cầu, Texas A&M (
Global Health Research Complex, Texas A&M), diễn giả đầu tiên, cho biết.
"Bất cứ ai nói với bạn rằng bây giờ không c̣n COVID-19 nữa, là hoàn toàn sai. Nên nhớ, COVID-19 vẫn hiện diện sau gần bốn năm, 2019, 2020, 2021, 2022, và cho đến bây giờ, là nguyên nhân gây ra tử vong đứng hàng thứ ba ở Mỹ sau bệnh tim và ung thư".
Hàng trên, từ trái: Sandy Close, Ben Neuman, Oliver Brooks. Hàng dưới, từ trái: Jessica Martin, Jill Rosenthal, Sophia Tan. (Ảnh chụp qua màn h́nh Zoom)
Ông Neuman nói thêm,
virus hợp bào hô hấp (respiratory syncytial virus – RSV) gây ra nhiễm trùng phổi và đường hô hấp, đạt cao điểm vào tháng 11/2022 và mùa cúm đạt cao điểm vào tháng Mười Hai vừa qua, nhưng COVID-19 vẫn là mối đe dọa khôn lường. Ông lưu ư rằng, virus Omicron có bảy hoặc tám đột biến so với loại biến thể Alpha ban đầu, c̣n XBB lại có đến 12 đột biến.
"Dựa trên sự gia tăng nhanh chóng, có vẻ như nó đang sống đúng với vận mệnh di truyền của ḿnh, rất dễ lây lan và chống trả được một số thành phần miễn dịch", ông nói.
"T́nh h́nh có thể tồi tệ hơn nếu chúng ta không có được loại vaccine trị được loại biến thể mới này".
Tuy vậy, ông cho rằng tại thời điểm này dịch bệnh vẫn chưa gây ra việc quá tải cho các bệnh viện. Và theo một số chuyên gia khác nhận định, COVID-19 có thể sẽ không trở nên tồi tệ như đợt bùng phát biến thể Omicron hồi năm ngoái.
Diễn giả thứ hai, Tiến sĩ Oliver Brooks, Giám đốc Y tế tại
Watts Healthcare, có trụ sở tại Los Angeles, người đă nhấn mạnh mức quan trọng của việc tiếp tục chích ngừa vaccine, các mũi tăng cường và xét nghiệm khi XBB 1.5 đă xuất hiện. Tiến sĩ Brooks lưu ư t́nh trạng đáng được lưu tâm, là mọi người đă trở lại làm việc b́nh thường và tiếp tục cuộc sống của họ, như thể đại dịch đă qua rồi. Nhiều người cho đến giờ vẫn không chịu đi chích ngừa thêm mũi tăng cường, và lại bỏ không đeo khẩu trang nữa.
Mọi người đeo khẩu trang bên trong Grand Central Market cách đây một năm ở Los Angeles, California. Cư dân California, bất kể chích ngừa hay chưa đều phải đeo khẩu trang, nhưng hiện nay nhiều người không c̣n đeo nó nữa. (Ảnh: Mario Tama/Getty Images)
Tiến sĩ Brooks, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân COVID-19 nói rằng, ông vẫn thường phải thuyết phục và tạo cho họ niềm tin về vaccine, nhưng có vẻ tác dụng chưa cao. Ông nói, thuốc điều trị COVID-19 vẫn c̣n khan hiếm, chỉ có 15% dân số Hoa Kỳ nhận được mũi tăng cường, 1/3 trong số người lớn tuổi, những người có nguy cơ tử vong v́ COVID cao nhất, đă chích thêm 2 mũi vaccine tăng cường. Trong khi đó, tỷ lệ trẻ em được chích ngửa đủ các mũi lại rất thấp, là do cha mẹ chần chừ v́ nghe những thông tin sai lệch.
"Nhiệm vụ của chúng tôi là chích ngừa đầy đủ cho mọi người trong cộng đồng", Brooks nói.
"V́ vậy, khi tôi biết bây giờ chúng ta không chích vaccine nữa, đối với tôi đó chỉ là một thử thách. Tôi không thể dừng lại. Nếu bạn chích ngừa, bạn không chỉ bảo vệ cho chính bản thân bạn, mà c̣n cho cả cộng đồng nơi bạn đang sinh sống".
Phụ huynh phản đối quy định bắt buộc chích vaccine ngừa COVID-19 cho học sinh của LAUSD tập hợp bên ngoài văn pḥng học khu hôm thứ Ba, ngày 10/5/2022. Hội đồng nhà trường lên lịch bỏ phiếu về việc có nên hoăn quy định chích ngừa cho học sinh ít nhất cho đến tháng Bảy, 2023 hay không. (Ảnh: David Crane/ MediaNews Group/Los Angeles Daily News/Getty Images)
Vaccine, xét nghiệm và phương pháp điều trị COVID-19 sẽ không c̣n miễn phí sau khi T́nh trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng (PHE) kết thúc vào ngày 11/1/2023, ngay cả khi Hoa Kỳ phải đối mặt với biến thể phụ mới có khả năng lây nhiễm cao hơn là biến thể XBB 1.5.
Jill Rosenthal, Giám đốc Chính sách Y tế Công cộng tại T
rung tâm V́ sự Tiến bộ của Hoa Kỳ (Center for American Progress) , người dự đoán sự sụt giảm đáng kể số người t́m kiếm phương pháp điều trị, xét nghiệm và chích vaccine khi
PHE sẽ kết thúc
Rosenthal cho biết
hồi tháng Ba năm 2022, Ṭa Bạch Ốc đă yêu cầu Quốc hội cấp 22.5 tỷ USD khoản khẩn cấp để bổ sung quỹ cho việc xét nghiệm, điều trị, vaccine và cơ sở hạ tầng khác có liên quan đến COVID-19. Nhưng Quốc hội đă bác bỏ yêu cầu trong dự luật ngân sách năm 2023.
Bà cho biết:
"Sự thất bại thiển cận trong việc đầu tư chăm sóc sức khỏe cộng đồng, khiến cho chúng tôi không thể tiếp tục theo dơi dịch bệnh cũng như việc chuẩn bị cho các đợt bùng phát trong tương lai".
Không có kinh phí, xem như nếu người nào không có bảo hiểm y tế, sẽ phải trả 120 USD khi chích ngừa vaccine. C̣n về thuốc điều trị, cphủ Hoa Kỳ đă mua 20 triệu liều Paxlovid với giá 530 USD/ mỗi liều, nhưng nguồn cung dự kiến sẽ cạn kiệt vào năm 2024. Giá bán Paxlovid trên thị trường tư nhân dự kiến sẽ tăng vọt vào thời điểm đó.
Sau khi
PHE kết thúc, những người ghi danh bảo hiểm tư nhân và Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng, một lần nữa sẽ phải trả các khoản đồng thanh toán cho xét nghiệm, vaccine và phương pháp điều trị, giống như cách họ đă làm trước
PHE. Ước tính có khoảng 27,5 triệu người ở Mỹ không có bảo hiểm y tế, sẽ phải chi trả toàn bộ giá để xét nghiệm, vaccine và phương pháp điều trị nếu bị nhiễm bệnh.
Một em bé đang được chích vaccine ngừa COVID-19 ở Los Angeles, hôm 17 Tháng Mười Hai, 2022. Số ca tử vong và nhập viện do COVID-19 tiếp tục gia tăng ở Quận Los Angeles, vượt qua những con số được ghi nhận tại thời điểm này năm ngoái. Quận đang đối mặt với mối đe dọa "đại dịch" do COVID gia tăng, một mùa cúm tồi tệ và số lượng các ca nhiễm RSV đang gia tăng. (Ảnh: Getty Images)
Rosenthal cho biết, trong ngân sách mới vừa được thông qua, ngân sách liên bang cho phép các tiểu bang hủy bỏ việc ghi danh Medicaid cho mọi người vào cuối quư đầu tiên của năm 2023. Khi điều này xảy ra, mọi người có thể mất bảo hiểm Medicaid cung cấp khả năng tiếp cận vaccine và phương pháp điều trị. Trước giờ Medicaid đă chi trả cho những người có thu nhập thấp và người lớn tuổi, là những người có nguy cơ bị nhiễm COVID-19 cao nhất.
Một số tiểu bang, bao gồm California và Rhode Island, đang xem xét các phương cách để có thể tự động ghi danh cho những người sắp mất bảo hiểm Medicaid vào các chương tŕnh hỗ trợ chi phí thấp.
Một mối lo ngại khác về COVID-19 liên quan đến tù nhân. Diễn giả cuối cùng của buổi hội thảo, Sophia Tan, chuyên gia nghiên cứu dữ liệu tại UC San Francisco, người có đóng góp một nghiên cứu mới về tác động của COVID-19 đối với cộng đồng tù nhân, được công bố trên tạp chí
Nature. Tan cho biết:
"Câu hỏi mà chúng tôi thực sự băn khoăn là lợi ích của việc chích vaccine ngăn ngừa sự lây nhiễm COVID trong tương lai là ǵ?".
Họ không thể t́m thấy đối tượng thử nghiệm nào tốt hơn những tù nhân sống trong những khu vực gần nhau, những người di chuyển được kiểm soát chặt chẽ. Các chuyên gia nghiên cứu thử nghiệm, truy t́m các ca lây nhiễm và các trường hợp thứ cấp, theo dơi virus khi nó lây lan trong cộng đồng nhà tù. Kết quả cho thấy bất cứ loại vaccine nào cũng giảm được 22% khả năng bị lây nhiễm; một hoặc hai lần nhiễm trùng trước đó giảm 23%; các tù nhân bị bệnh, được chích ngừa trước đó giảm 40% khả năng bị lây nhiễm.
"V́ vậy, vaccine không chỉ bảo vệ bạn khỏi bị nhiễm bệnh, mà nếu bạn bị nhiễm bệnh mà đă chích ngừa, cũng làm giảm nguy cơ bạn truyền bệnh cho người khác", Tan nói.