Sự nuôi dưỡng thực sự của trẻ em không phải là cho nhiều tiền nhất hay thức ăn ngon nhất, mà là cho con nhiều sự đồng hành nhất.
Vào những năm 1930 và 1940, John B. Watson, một nhà tâm lư học người Mỹ và là người sáng lập tâm lư học hành vi, đă đưa ra một lư thuyết rất nổi tiếng: "Nhu cầu yêu thương của trẻ bắt nguồn từ nhu cầu ăn uống. Thỏa măn nhu cầu ăn uống sẽ thỏa măn nhu cầu yêu thương nên người mẹ chỉ cần cung cấp đủ thức ăn cho trẻ. Mẹ không nên quá gần gũi con cái, sự thân thiết quá mức sẽ cản trở sự trưởng thành của trẻ, khiến trẻ khi trưởng thành rất phụ thuộc vào mẹ, khó tự lập và thành công".
Watson cũng đă viết một cuốn sách cho mục đích này - "Chăm sóc tâm lư cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ". Trong cuốn sách của ḿnh, ông ủng hộ một hệ thống nuôi dạy trẻ thay đổi hành vi: "Huấn luyện và uốn nắn trẻ như một cái máy: Đối xử với trẻ như người lớn, cố gắng không ôm hôn trẻ, không để trẻ ngồi vào ḷng mẹ, không dễ dàng làm hài ḷng trẻ, không bao giờ để trẻ khó , kẻo chúng sinh thói xấu ỷ lại cha mẹ…". Bộ lư thuyết này trở nên phổ biến khắp nước Mỹ vào những năm 1930 và 1940, sau đó ảnh hưởng đến nhiều nước phương Tây.
Liệu lư thuyết này có thực sự hiệu quả? Bốn mươi năm sau, một nhà tâm lư học khác đặt câu hỏi và đưa ra câu trả lời. Đó chính là Harry Harlow.
Thí nghiệm của Harry Harlow
1. Thí nghiệm mang thai hộ
Harlow đă t́m nhiều con khỉ Rhesus và tiến hành một loạt thí nghiệm. Khỉ Rhesus và con người có 94% sự tương đồng về gen và phản ứng của chúng đối với các kích thích bên ngoài rất giống hoặc tương tự như con người.
Thí nghiệm đầu tiên của Harlow là mang thai hộ. Harlow nhốt những con khỉ mới sinh vào lồng và thay thế những con khỉ mẹ bằng hai con khỉ giả. Một con khỉ giả được làm bằng dây, trên ngực có gắn b́nh bú, có thể cung cấp sữa 24/24 giờ. Một con khỉ giả khác được làm bằng vải nỉ, sờ vào sẽ thấy thoải mái và mềm mại hơn.
Theo lư thuyết "Có sữa th́ bạn là mẹ" của Watson - nhu cầu được yêu thương của trẻ xuất phát từ nhu cầu ăn uống, và nếu nhu cầu ăn uống được thỏa măn th́ nhu cầu yêu thương cũng được thỏa măn. Khỉ con được gắn vào "mẹ sắt". Nhưng kết quả thí nghiệm thật bất ngờ, tất cả khỉ con tham gia thí nghiệm đều chọn "mẹ vải nỉ" không có b́nh bú.
Hầu như lúc nào khỉ con cũng bám vào "mẹ vải nỉ" và chỉ khi nào cảm thấy đói, nó mới t́m đến "mẹ sắt" để bú. Nhưng vừa no là sẽ nhanh chóng về với ṿng tay của mẹ nỉ. Một số khỉ con dù đói cũng không muốn đến đó, chúng treo người trên "mẹ vải nỉ" và chỉ tḥ đầu vào "mẹ sắt" để kiếm ăn.
Sau đó, Harlow đă làm một số đồ chơi có dây cót, chẳng hạn như một con nhện to đáng sợ, một con gấu nhỏ có thể đánh trống, v.v., và đặt chúng vào lồng. Con khỉ nhỏ vô cùng sợ hăi, lập tức chạy lại ôm mẹ nỉ, nằm trong ḷng mẹ rồi từ từ b́nh tĩnh lại.
3 thí nghiệm khoa học tàn ác, bị nhiều chỉ trích nhưng khiến cha mẹ rùng ḿnh nhận ra: Đâu là cách nuôi dạy con đúng! - Ảnh 2.
Harlow chuyển "mẹ nỉ" sang một pḥng khác và tiếp tục đe dọa bằng một món đồ chơi có dây cót. Con khỉ nhỏ càng sợ hăi hơn, nhưng dù sợ hăi đến đâu, nó cũng không chạy đến chỗ "mẹ sắt", mà háo hức nh́n "mẹ vải nỉ" ở bên kia. Nếu không có "mẹ nỉ", lũ khỉ con sẽ ngồi xổm dưới đất, túm tụm vào nhau, run rẩy, ăn ngón tay, run rẩy, la hét… Như một bệnh nhân trong bệnh viện tâm thần.
Dựa trên thí nghiệm này, Harlow đă đưa ra một kết luận nổi tiếng: T́nh yêu đến từ sự tiếp xúc, không phải thức ăn.
Sự thoải mái do tiếp xúc mang lại là yếu tố quan trọng nhất của t́nh mẫu tử. "Bản chất của t́nh mẫu tử chắc chắn không chỉ đơn giản là thỏa măn cơn đói khát của đứa trẻ. Cốt lơi của nó là sự chăm sóc tiếp xúc: Ôm, chạm và thân mật".
V́ vậy, cha mẹ không nên chỉ dừng lại ở mức cho con ăn, muốn con lớn lên khỏe mạnh th́ phải cung cấp cho con sự chăm sóc về xúc giác, thị giác, thính giác và các tiếp xúc khác. Hăy để bé cảm nhận được sự hiện diện của cha mẹ, và trí óc của bé sẽ phát triển lành mạnh. Harlow đă viết: " Chỉ với sữa, con người sẽ không bao giờ trường thọ."
2. Thí nghiệm nhân giống
Những con khỉ được nuôi dưỡng bởi "những bà mẹ nỉ" thay v́ những con khỉ thực sự có một loạt vấn đề khi chúng lớn lên. Khi Harlow đưa những con khỉ này trở lại nhóm khỉ b́nh thường, ông nhận thấy rằng chúng khó có thể ḥa đồng với những con khỉ khác:
"Những con khỉ này sống thu ḿnh, trầm cảm và mắc chứng tự kỷ, thậm chí một số con c̣n có biểu hiện tự cắt xẻo bản thân và hung hăng. Chúng thù địch với mọi thứ xung quanh. Chúng không thể chơi với những con khỉ khác và không muốn ở cùng những con khỉ khác".
Điều này khiến Harlow đặt ra một câu hỏi - liệu chúng có khả năng sinh con không? V́ vậy, Harry đă làm một thí nghiệm khác - thí nghiệm nhân giống. Harlow nhận thấy qua thí nghiệm rằng tất cả khỉ đực đều mất khả năng t́m bạn t́nh và giao phối. Và những con khỉ cái không muốn giao phối chút nào. Đưa những con khỉ đực có kinh nghiệm vào cuộc, những con khỉ cái sẽ chống trả một cách tuyệt vọng, c̣n những con khỉ đực th́ thương tích đầy ḿnh.
Harlow đă phát minh ra một chiếc "giá đỡ" nhằm cố định cơ thể khỉ cái. Công cụ này phát huy tác dụng, 20 con khỉ cái đă thụ thai và sinh ra những chú khỉ con.
Nhưng một điều khủng khiếp đă xảy ra: Trong số 20 con khỉ cái, sau khi cắt 7 dây rốn, chúng mặc kệ con ḿnh. 8 trong số đó thường xuyên đánh đập và ngược đăi con một cách thô bạo, Bốn trong số đă giết con ḿnh. Chỉ có 1 con khỉ vụng về cho con bú.
Điều đó có nghĩa là: Chúng đă có tất cả nhưng mất khả năng nuôi dạy con cái.
3. Thí nghiệm lắc lư
Sau khi suy nghĩ một lúc lâu, Harlow suy đoán rằng điều này có thể liên quan đến "vận động". V́ vậy, ông đă làm một thí nghiệm khác - thí nghiệm lắc lư. Ông phát minh lại "người mẹ vải nỉ" để nó có thể di chuyển và đung đưa. Harlow đă đưa một lứa khỉ con khác vào, để chúng được nuôi dưỡng và đảm bảo rằng những chú khỉ con có nửa giờ mỗi ngày để chơi với những chú khỉ thật.
Thí nghiệm rất thành công và những con khỉ được nuôi theo cách này về cơ bản b́nh thường khi chúng trưởng thành. V́ vậy, Harlow đi đến kết luận rằng tập thể dục và vui chơi là hai yếu tố quan trọng khác của t́nh mẫu tử.
"Chỉ cho ăn và ôm ấp, không cho trẻ vận động và vui chơi đầy đủ, hệ thống cảm giác của năo bộ kiểm soát chuyển động và thăng bằng, hệ thống cảm xúc liên quan đến xúc giác và chuyển động sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều. Đó là, năo có thể gặp trục trặc, biểu hiện bằng bạo lực, ảo giác và tâm thần phân liệt".
V́ sao bé thích được bố mẹ đu đưa nhẹ nhàng? Tại sao em bé thích được trêu chọc và chơi cùng? V́ tập thể dục và vui chơi có thể thúc đẩy sự phát triển của năo bộ.
Năm 1958, tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội Tâm lư Hoa Kỳ, Harlow đă có bài phát biểu nổi tiếng nhan đề "Bản chất của t́nh mẫu tử".
"Có ba biến số của t́nh yêu: Đụng chạm, chuyển động, chơi đùa" Bài phát biểu này không chỉ gây chấn động toàn nước Mỹ.
Theo Harlow, những đứa trẻ nhận được sự chăm sóc cẩn thận, những cái ôm nhẹ nhàng và những phản ứng kịp thời sẽ dễ rời khỏi ṿng tay mẹ để tự khám phá, trở thành những người độc lập và dễ thích nghi với xă hội hơn. Trẻ càng được vuốt ve, yêu thương th́ càng mở ḷng và vui vẻ. Và càng ít được chú ư, trẻ càng khép kín trái tim ḿnh, phớt lờ môi trường xung quanh, thu ḿnh và xa lánh đám đông.
Harlow tiếp tục thực hiện các thí nghiệm chi tiết hơn, qua đó ông nhận thấy: Một khi khỉ con bị tách khỏi mẹ hơn 90 ngày sau khi sinh, tổn thương là không thể bù đắp được, cho dù sau đó nó có ḥa hợp với mẹ hoặc các bạn t́nh khác th́ cũng không bao giờ phát triển thành một con khỉ b́nh thường v́ đă qua một "thời kỳ quan trọng" nhất định. Một khi đă bỏ lỡ, cánh cửa đó sẽ đóng lại măi măi, và một mối quan hệ t́nh cảm không thể tạo dựng được nữa.
V́ vậy, Harlow đi đến kết luận rằng 6 tháng sau khi sinh con là giai đoạn quan trọng nhất để h́nh thành t́nh mẫu tử tốt đẹp. Tại sao lại là 6 tháng? V́ 90 ngày của con khỉ gần bằng 6 tháng của con người.
Kiểm chứng
Thí nghiệm của Harlow đă nhận được rất nhiều sự kiểm chứng.
Giống như trại trẻ mồ côi trong Thế chiến thứ hai. Mặc dù trẻ được cung cấp đủ thức ăn và quần áo, nhưng hầu hết các em đều đă chết. Mọi người thấy rất kỳ lạ, suy luận có thể đứa bé chết v́ vi khuẩn hoặc nhiễm trùng bệnh tật. V́ vậy, chính phủ quy định rằng các nữ tu chăm sóc phải giữ khoảng cách với em bé và đặt rèm giữa các giường cũi. Nhưng t́nh h́nh không được cải thiện.
Ngoại trừ một trại trẻ mồ côi - nơi trẻ sơ sinh có tỷ lệ tử vong đặc biệt thấp. Một bác sĩ đă lẻn vào để điều tra và phát hiện ra rằng một nữ tu sĩ ở đây đă vi phạm các quy tắc khi đón những đứa trẻ sơ sinh và vuốt ve, xoa bóp nhẹ nhàng cho chúng mỗi đêm khi cô ấy trực. Và đó là lúc sự thật lộ ra - chạm, chuyển động và vui chơi là những liều thuốc thực sự.
Nhà tâm lư học Watson, người lo lắng về t́nh mẫu tử thái quá, đă áp dụng triết lư của riêng ḿnh lên chính những đứa con của ḿnh: Không hôn và ôm trẻ, không dễ dàng thỏa măn nhu cầu của con. Kết quả là ba người con của ông đều mắc chứng trầm cảm, con trai cả tự tử khi làm bác sĩ tâm lư, con gái thứ hai tự tử nhiều lần, con trai c̣n lại không nhà cửa, sống dựa vào quỹ từ thiện của ông. Bi kịch của gia đ́nh Watson, những người ủng hộ và thực hành "phương pháp huấn luyện trẻ sơ sinh theo chủ nghĩa hành vi" cũng tiếp tục ở thế hệ thứ ba.
Loạt thí nghiệm này của Harlow tuy bị nhiều người chỉ trích, khiển trách v́ tính chất dă man nhưng đóng góp của loạt thí nghiệm này thực sự quá lớn, nó đă làm đảo lộn cách nuôi dạy trẻ sơ sinh phổ biến ở Âu Mỹ. V́ vậy, thí nghiệm mang thai hộ khỉ rhesus của Harlow sau này được ca ngợi là "thí nghiệm tâm lư vĩ đại nhất trong thế kỷ 20".
Bản chất của t́nh mẫu tử là ǵ?
● Đụng chạm - chăm sóc cẩn thận, ôm nhẹ nhàng, phản ứng kịp thời.
● Chuyển động - Lắc nhẹ, tương tác với trẻ nhiều hơn.
● Chơi - thường chơi tṛ chơi với trẻ em.
3 thí nghiệm khoa học tàn ác, bị nhiều chỉ trích nhưng khiến cha mẹ rùng ḿnh nhận ra: Đâu là cách nuôi dạy con đúng! - Ảnh 3.
"Vạch xuất phát" chính là giai đoạn thơ ấu
Theo một cuộc khảo sát do The Lancet thực hiện, số bệnh nhân mắc bệnh trầm cảm ở Trung Quốc đă lên tới 94 triệu người. Năm 2016, Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc công bố số liệu: Cứ 13 người th́ có một người mắc bệnh rối loạn tâm thần, tỷ lệ tự tử của thanh thiếu niên Trung Quốc đă đứng đầu thế giới.
Mặc dù nguyên nhân dẫn đến trầm cảm rất phức tạp và liên quan đến nhiều khía cạnh, nhưng không nghi ngờ, một trong những nguyên nhân lớn nhất đến từ "trẻ sơ sinh" và "thời thơ ấu".
Nhiều bậc cha mẹ luôn nghĩ rằng trẻ c̣n nhỏ, chưa biết ǵ, trí nhớ chưa có. Nhưng nếu trẻ không được tiếp xúc, vận động và vui chơi đầy đủ trong thời thơ ấu, trẻ sẽ có xu hướng sống nội tâm, không thích giao du, khả năng chống chọi với căng thẳng kém, tự ti, kém kỹ năng xă hội và trầm cảm, tự kỷ. Thậm chí tự làm hại bản thân và hung hăng.
Cha mẹ ngày nay thích nói với nhau đừng để con thua ngay từ vạch xuất phát. Nhưng hầu hết các bậc cha mẹ không biết rằng vạch xuất phát thực sự là ở giai đoạn trứng nước. Sự nuôi dưỡng thực sự của trẻ em không phải là cho nhiều tiền nhất hay thức ăn ngon nhất, mà là cho con nhiều sự đồng hành nhất.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
