Trào ngược axit là hiện tượng xảy ra khi một phần axit trong dạ dày trào lên thực quản. Đây là triệu chứng thường gặp ở người bị trào ngược dạ dày thực quản.
1. Trào ngược axit xảy ra như thế nào?
Axit trong dạ dày đóng vai tṛ quan trọng đối với quá tŕnh tiêu hóa. Nhờ có axit dạ dày, thức ăn được phá vỡ và tiêu hóa, trở thành các chất nuôi dưỡng cơ thể.
Lớp niêm mạc của dạ dày được điều chỉnh đặc biệt để bảo vệ nó khỏi axit mạnh, nhưng thực quản không được bảo vệ.
Cơ thắt thực quản b́nh thường như một van cho phép thức ăn vào dạ dày nhưng không trào ngược lên thực quản. Khi van này hoạt động không b́nh thường, chất chứa trong dạ dày trào ngược trở lại thực quản và gây kích ứng.
Biểu hiện trào ngược axit là cảm giác nóng rát trong thực quản khi axit tăng lên và gây ợ chua.
H́nh ảnh trào ngược axit.
2. Ăn uống không hợp lư làm tăng nguy cơ trào ngược axit
Các yếu tố nguy cơ dẫn đến trào ngược axit hoặc trào ngược dạ dày thực quản bao gồm: béo ph́, ít vận động, hút thuốc (chủ động hoặc thụ động), thai kỳ, sử dụng một số loại thuốc điều trị hen suyễn, thuốc kháng histamine, thuốc giảm đau, thuốc an thần…
Ngoài ra, chế độ ăn uống và sinh hoạt không hợp lư cũng có nhiều ảnh hưởng đến trào ngược axit dạ dày thực quản.
Theo ThS. BS Nguyễn Đức Minh, chuyên gia về dinh dưỡng, việc lựa chọn thực phẩm không lành mạnh như ăn nhiều chất béo, thức ăn cay, lạm dụng caffeine, rượu bia, đồ uống có gas… hay ăn thực phẩm có tính axit cao như: trái cây họ cam quưt, dưa cà, cà chua… có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
V́ vậy, nếu thường xuyên bị trào ngược axit với biểu hiện ợ chua hoặc khó tiêu, người bệnh nên hạn chế hoặc tránh những thực phẩm trên và lưu ư lựa chọn những thực phẩm có thể giúp giảm các triệu chứng trào ngược.
TS.BS. Đào Việt Hằng
Việc điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt đối với bệnh lư trào ngược dạ dày thực quản rất quan trọng và là bước đầu tiên trong quá tŕnh quản lư toàn diện, nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
3. Một số thực phẩm nên ăn khi bị trào ngược axit
3.1. Ngũ cốc nguyên hạt
Ngũ cốc nguyên hạt là một trong những loại thực phẩm tốt nhất cho chứng trào ngược axit v́ chúng không chỉ có lợi cho sức khỏe tổng thể mà c̣n chứa nhiều chất xơ giúp giảm các triệu chứng trào ngược axit.
Khi bạn tăng cường chất xơ trong chế độ ăn uống, quá tŕnh tiêu hóa và làm rỗng dạ dày diễn ra nhanh hơn. Ăn nhiều chất xơ cũng có thể giúp giữ cho cơ thắt thực quản dưới không mở ra và có thể giúp di chuyển thức ăn nhanh hơn để giảm áp lực và chướng bụng trong dạ dày của bạn.
Nguồn ngũ cốc nguyên hạt tốt cho người bị trào ngược axit bao gồm: yến mạch, gạo lứt, bánh ḿ nguyên cám, bỏng ngô…
3.2. Rau củ
Rau củ tươi là một lựa chọn an toàn để chống lại chứng ợ nóng v́ chúng thường dễ tiêu trong dạ dày.
Có rất nhiều loại rau thích hợp cho những người bị trào ngược axit như: cà rốt, bí ngô, bông cải xanh, súp lơ trắng, cải xoăn, dưa chuột, khoai lang, khoai tây…
3.3. Trái cây có hàm lượng axit thấp
Khi bị trào ngược axit bạn nên tránh các loại trái cây họ cam quưt và nước trái cây v́ chúng thường chứa nhiều axit. Tuy nhiên, có một số trái cây có hàm lượng axit thấp, giúp chống viêm tốt cho người bệnh bao gồm: dưa, chuối, quả bơ, việt quất, mâm xôi…
3.4. Chất béo có lợi
Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo có thể kích hoạt triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản, nhưng đó là những thực phẩm chứa nhiều chất béo băo ḥa hoặc chất béo chuyển hóa như: đồ chiên rán, thức ăn nhanh, thịt đỏ, đồ nướng chế biến sẵn…
Có một số chất béo có lợi có thể có tác dụng ngược lại, có thể giúp bạn kiểm soát t́nh trạng trào ngược axit như: dầu ô liu, dầu mè, dầu hướng dương, các loại hạt, cá béo như cá hồi…
3.5. Gừng
Gừng giúp tiêu hóa bằng cách kích thích nước bọt và các enzym trong dạ dày. Nó giúp loại bỏ khí dư thừa và làm dịu đường ruột.
Cách đơn giản để làm dịu triệu chứng trào ngược axit là đun sôi một vài lát gừng, gạn lấy nước, để nguội và uống từng ít một.
3.6. Nước
Mặc dù uống nước không có tác dụng chữa bệnh, nhưng việc thay thế nước bằng các đồ uống khác như rượu, cà phê hoặc nước có gas có thể giúp giảm các triệu chứng trào ngược axit.
Uống nước, ăn thực phẩm chứa nhiều nước cũng có thể giúp trung ḥa và làm loăng axit trong dạ dày. Và điều này vô cùng hữu ích nếu bạn sản sinh quá nhiều axit trong dạ dày.