Nhân trần là vị thuốc đông y được sử dụng từ lâu đời với nhiều tác dụng nhưng nhân trần tính mát nên có nhiều trường hợp cần lưu ư khi sử dụng.
Nhân trần c̣n có tên gọi khác là chè nội, chè cát, hoắc hương núi, mao xạ hương, nhân trần có tên khoa học Adenosma caeruleum R. Br. thuộc họ hoa mơm chó Scrophulariaceae.
Nhân trần là vị thuốc đông y được sử dụng từ lâu đời với nhiều tác dụng, không chỉ vậy mà nhân trần c̣n được nghiên cứu và xác thực những chức năng trong việc điều trị bệnh lư gan mật.
Tác dụng của nhân trần
Giúp hỗ trợ trong điều trị viêm gan cấp
Viêm gan cấp do virus gây ra ảnh hưởng tới chức năng gan gây ra vàng da, chán ăn, đầy bụng, chậm tiêu, trên xét nghiệm có t́nh trạng tăng men gan, tăng bilirubin máu. Đă có nghiên cứu chỉ ra việc sử dụng nhân trần trong đợt cấp viêm gan virus giúp các chỉ số men gan, bilirubin về ngưỡng b́nh thường, các triệu chứng ở người bệnh cũng được cải thiện rơ rệt như giảm vàng da, hết mệt mỏi, hết đau ở vùng gan, ăn ngon miệng hơn.
Do đó nhân trần tăng cường chức năng thải trừ độc của gan, tác dụng kháng viêm mạnh ở giai đoạn cấp tính, kháng khuẩn.
Tác dụng lợi mật điều trị viêm túi mật
Tác dụng của nhân trần giúp tăng tiết mật. Trong thành phần nước sắc nhân trần có chất 6,7-dimethoxycoumarin có tác dụng lợi mật và giảm trương lực cơ ṿng Oddi, do đó giúp việc bài tiết mật trở nên dễ dàng hơn. Tránh t́nh trạng tắc mật, gây nên nhiều dấu hiệu bất thường.
Hạ lipid máu
Theo nghiên cứu th́ nhân trần cũng có tác dụng hạ mỡ máu, điều trị rối loạn chuyển hóa lipid, ngăn ngừa t́nh trạng gan nhiễm mỡ.
Tác dụng ức chế một số loại vi khuẩn
Nước sắc nhân trần c̣n có tác dụng ức chế các loại vi khuẩn lao, trực khuẩn bạch hầu, thương hàn, phó thương hàn A, trực khuẩn mủ xanh, trực khuẩn E.coli, trực khuẩn lỵ, tụ cầu vàng, năo mô cầu, virus cúm... Giúp điều trị trong các trường hợp nhiễm khuẩn.
Một số tác dụng khác: Ức chế sự phát triển của ung thư, hạ áp, điều trị thiểu năng vành, loét miệng, nấm da, mụn nhọt, mẩn ngứa...
Những đại kỵ khi uống nhân trần:
Không nên kết hợp nhân trần với cam thảo
Lư do là v́ nhân trần có tính chất đào thải nước c̣n cam thảo lại giữ nước. Do đó, khi kết hợp hai thảo dược này với nhau, chúng có thể gây tương tác thuốc, không chỉ làm giảm hiệu quả điều trị mà c̣n tăng tác dụng phụ ngoài ư muốn.
Phụ nữ mang thai và đang cho con bú không nên uống
Phụ nữ mang thai và đang cho con bú nếu không có vấn đề về gan th́ tốt nhất không nên dùng nhân trần. Khi uống nhiều dược liệu này có thể làm xuất tiết các tuyến trong cơ thể, dẫn đến mẹ bị mất sữa hoàn toàn hoặc chỉ có rất ít.
Không nên uống trà nhân trần hằng ngày
Nguyên nhân là v́ vị thuốc có tác dụng lợi tiểu nên dẫn đến đào thải nhiều nước và các chất dinh dưỡng ra ngoài. Từ đó, bạn dễ bị mất nước, mệt mỏi, thiếu tập trung. Hơn nữa, nếu gan, mật không có vấn đề th́ việc uống trà nhân trần hằng ngày sẽ khiến các cơ quan này phải tăng bài tiết, dẫn đến dễ tổn thương, mất cân bằng và dễ sinh bệnh.
Trẻ dưới 1 tuổi không nên uống
Theo các chuyên gia Đông y cũng khuyến cáo, người già và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi cũng cần thận trọng với đồ uống mát, có tính giải nhiệt cao v́ chức năng tiêu hóa của người già và trẻ nhỏ không ổn định, và do hệ tiêu hóa có khả năng hấp thụ kém nên nếu uống nước nhân trần nhẹ có thể dẫn tới t́nh trạng rối loạn tiêu hóa gây chướng bụng, tiêu chảy, chán ăn, nặng hơn th́ có thể gây ra một số bệnh về đường ruột, mất nước, hôn mê.
Người bị tiêu chảy lạnh bụng không nên uống
Với những người cơ thể hư hàn lạnh bụng, hoặc đang bị tào tháo đuổi th́ không nên uống nước nhân trần kẻo t́nh trạng bệnh thêm trầm trọng hơn.
Những lưu ư khác khi sử dụng nhân trần
Mua nhân trần ở những cơ sở uy tín, có nguồn gốc rơ ràng để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Do khí hậu Việt Nam nóng ẩm nên khi mua và sử dụng nhân trần cần kiểm tra xem có bị ẩm, mốc không (nhân trần mốc gây bệnh cho người sử dụng).
Chỉ nên uống từ 1 đến 2 cốc nhân trần khi dùng để giải khát (nhân trần lợi tiểu dẫn đến thải nhiều gây mất nước khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu tập trung).
Sử dụng nhân trần chữa bệnh gan, mật…cần tham khảo ư kiến của bác sỹ về phương pháp sử dụng, liều lượng…
VietBF©sưu tập