Bi kịch của người già Nhật Bản. Theo South China Morning Post, "Bà ấy luôn cáu kỉnh", Yu Inoue tự thú đă giết chính mẹ ruột của ḿnh vào khuya 23/12/2021 tại đồn cảnh sát ở Kita, Sapporo, miền Bắc Nhật Bản.
Người phụ nữ 57 tuổi thú nhận liên tục đánh đập người mẹ 82 tuổi của ḿnh cho đến khi bà nằm bất động trên sàn nhà.
Vụ hành hung bắt đầu khi hai người căi nhau về con chó của họ và đă kéo dài trong hơn 4 tiếng đồng hồ, từ 18h20 đến 22h30.
"Tôi đă mất b́nh tĩnh trước cách nói chuyện của mẹ", Yu khai với cảnh sát.

T́nh trạng bạo hành người cao tuổi gia tăng trong đại dịch. Ảnh: Reuters.
Mặc dù đáng buồn, trường hợp kể trên không phải là ví dụ duy nhất về t́nh trạng lạm dụng người cao tuổi ở Nhật Bản.
Cuộc khảo sát được công bố vào cuối tháng 12/2021 của Bộ Y tế và Phúc lợi Nhật Bản cho thấy 17.281 trường hợp người cao tuổi bị chính các thành viên trong gia đ́nh hành hung vào năm 2020 - mức cao kỷ lục - với 25 trường hợp tử vong.
Theo các nhà quan sát, bạo lực đối với người già đang gia tăng ở nhiều nước châu Á. Điều này có liên quan đến già hóa dân số và các vấn đề nảy sinh trong đại dịch, tương tự như vấn nạn bạo hành gia đ́nh, lạm dụng trẻ em.
Bị chính người thân bạo hành
Dân số Nhật Bản đạt đỉnh vào năm 2010 là 127,32 triệu người và kể từ đó liên tục giảm. Các nhà thống kê ước tính đến năm 2100 khoảng một phần ba trong số 83 triệu người Nhật sẽ từ 65 tuổi trở lên.
Đây là xu hướng già hóa dân số mà nhiều nước châu Á bao gồm Singapore, Hàn Quốc, Trung Quốc cũng phải đối mặt. Do đó, t́nh trạng ngược đăi người cao tuổi ngày càng gia tăng là mối quan tâm của nhiều quốc gia, không riêng Nhật Bản.
Ngày 22/12/2021, Hiroshi Usui bị bắt v́ t́nh nghi dùng dao đâm vào ngực và bụng người cha 79 tuổi, ông Kensuke Usui, tại nhà riêng của họ ở Hitachinaka, tỉnh Ibaraki.
Ông Kensuke được đưa đến bệnh viện gần nhà nhưng đă qua đời hai giờ sau đó. Con trai ông từ chối trả lời các câu hỏi của cảnh sát.

Đại dịch và già hóa dân số có liên quan đến t́nh trạng gia tăng bạo lực với người cao tuổi. Ảnh: Yuriko Nakao/Bloomberg.
Trước đó 10 ngày, cảnh sát tỉnh Hyogo đă bắt giữ một người đàn ông 49 tuổi v́ sát hại mẹ già 88 tuổi tại nhà riêng. Nghi phạm, người bị tạm giữ một ngày sau vụ giết người, nói với cảnh sát rằng anh ta "không nhớ" bất cứ điều ǵ về cái chết của mẹ ḿnh.
Một ngày trước đó, một người đàn ông khoảng 60 tuổi đă gọi điện cho cảnh sát phường Ota, Tokyo và nói rằng anh ta sẽ tự sát sau khi siết cổ mẹ ḿnh.
Sau đó, cảnh sát t́m thấy người mẹ, ngoài 90 tuổi, đang bị thương tại căn hộ của bà. Thi thể của người con trai được phát hiện gần đường sắt.
Nguyên nhân
Vickie Skorji, giám đốc dịch vụ tư vấn TELL ở Tokyo, cho biết: "Chúng tôi đang nhận thấy xu hướng tương tự các vụ tự tử, bạo lực gia đ́nh và lạm dụng trẻ em. Mọi người đă quá căng thẳng, kiệt sức sau hai năm đại dịch.
Thêm vào đó là sự cô lập bắt buộc. Mọi người không thể làm những việc b́nh thường như gặp bạn bè hoặc gia đ́nh hay thậm chí chỉ nói chuyện với đồng nghiệp tại văn pḥng. V́ vậy, sự khoan dung của nhiều người đă biến mất".
Để đối phó với thực trạng này, Skorji cho biết TELL đang chuyển trọng tâm hỗ trợ xây dựng khả năng phục hồi và quản lư mức độ căng thẳng tăng cao ở những người cảm thấy bế tắc trong các mối quan hệ.

Làn sóng bạo lực gia tăng đối với những người yếu và dễ bị tổn thương cho thấy mặt tối của xă hội Nhật Bản. Ảnh: Franck Robichon/EPA.
Đối với Makoto Watanabe, giáo sư truyền thông tại Đại học Hokkaido Bunkyo, làn sóng bạo lực gia tăng đối với những người yếu và dễ bị tổn thương ở Nhật Bản là dấu hiệu cho thấy những thay đổi tiêu cực trong xă hội Nhật Bản những năm gần đây.
"Trước đây, người già là cốt lơi của mọi cộng đồng, đặc biệt là ở các vùng nông thôn của Nhật Bản, do họ được tôn trọng v́ hiểu biết về mùa màng và khu vực sinh sống.
Nhưng giờ đây, cuộc sống đă thay đổi và bất kỳ ai cũng có thể tự t́m kiếm thông tin ḿnh cần. Giá trị của người già đối với cộng đồng đă giảm sút".
Watanabe nói rằng đại dịch chỉ khiến t́nh h́nh trở nên tồi tệ hơn. "Mọi người căng thẳng và lo sợ mất việc làm, không đủ tiền trả các hóa đơn và bị bệnh tật. Trước đây, chúng ta đều có những lo lắng, nhưng giờ thậm chí không thể ra ngoài nói chuyện với bạn bè, t́m kiếm lời khuyên, giải pháp cho chính ḿnh".
Sự thất vọng cũng sinh ra từ quan niệm về ḷng hiếu thảo hay tôn trọng dành cho người lớn tuổi đă ăn sâu vào các nền văn hóa Á Đông như Nhật Bản.
"Tôi sợ rằng xă hội đă đạt được rất nhiều điều nhờ công nghệ, nhưng chúng ta dường như cũng đánh mất sự đồng cảm của chính ḿnh", Watanabe nói.
Vietbf@ sưu tập