Gan là cơ quan quan trọng của cơ thể. Khi đảm nhận trên 500 chức năng khác nhau. Các bệnh về gan thường diễn tiến âm thầm, không có biểu hiện rơ ràng, biểu hiện thường dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lư khác.
Theo bác sĩ chuyên khoa I Hoàng Đ́nh Thành - Trung tâm Nội soi và phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, TP HCM, gan đặc biệt khi có khả năng bù trừ rất tốt.
Dưới đây là 5 biểu hiện thường gặp cảnh báo về bệnh gan. Theo bác sĩ Hoàng Đ́nh Thành, những dấu hiệu này khá thông dụng, dễ bị nhầm sang các bệnh lư khác nên người bệnh thường chủ quan, lơ là.
Chán ăn, khó tiêu, đầy bụng
Với vai tṛ tiêu hóa, mỗi ngày gan sản xuất khoảng nửa lít dịch mật, dự trữ trong túi mật. Trong quá tŕnh tiêu hóa, dịch mật theo ống mật đi xuống tá tràng ḥa trộn vào thức ăn, thực hiện nhiệm vụ chuyển hóa chất dinh dưỡng để ruột non dễ hấp thụ.
Khi gan gặp trục trặc, việc sản xuất ra dịch mật không đảm bảo, tác động trực tiếp đến quá tŕnh tiêu hóa, gây nên các vấn đề như chán ăn, khó tiêu, đầy bụng, thậm chí là buồn nôn, tiêu chảy. Các dấu hiệu này kéo dài trên 2 tuần có thể là biểu hiện của bệnh lư về gan nên người bệnh cần chú ư, đi khám bác sĩ.
Ngứa da, mụn nhọt, nổi mề đay
Gan làm nhiệm vụ đào thải chất độc ra khỏi cơ thể. Khi chức năng gan suy yếu, khả năng đào thải kém, lâu ngày dẫn đến t́nh trạng tích tụ độc tố gây ngứa da, mụn nhọt, mề đay.
Ngứa da do bệnh gan có thể xuất hiện tại các vùng da khác nhau, nhưng sẽ bị nhiều nhất ở gan bàn tay, gan bàn chân. Trong điều kiện thời tiết nóng, ngứa da do bệnh gan có thể kèm theo nổi mề đay, sần, mẩn đỏ trên vùng da rộng. Vào ban đêm, t́nh trạng ngứa có thể dữ dội hơn ban ngày.
Ngứa da, mẩn đỏ, nổi mề đay cũng là triệu chứng của bệnh về da liễu. Khi bị những vấn đề này, bạn nên kiểm tra xem ḿnh có sử dụng loại thực phẩm bị nhiễm độc hay dị ứng với mỹ phẩm chăm sóc da. Trong trường hợp đă điều trị da liễu mà vẫn không khỏi, bạn nên đi gặp bác sĩ để được thăm khám, kiểm tra chức năng gan.
Nước tiểu có màu vàng sậm
Người bị viêm gan do virus, gan nhiễm mỡ, xơ gan... th́ nước tiểu thường có màu vàng sậm, trường hợp nặng có thể có màu nâu đen. Nguyên nhân là do gan bị tổn thương làm ảnh hưởng đến quá tŕnh trao đổi chất khiến cho nồng độ bilirubin tăng cao và đi vào máu, sau đó được đào thải thông qua nước tiểu dẫn đến màu đậm hơn b́nh thường.
Tuy nhiên, nước tiểu sẫm màu c̣n có thể do nguyên nhân khác như: dùng thuốc, thiếu nước, viêm nhiễm đường tiết niệu, thiếu máu, tắc nghẽn ống mật... Người bệnh nên đến bác sĩ kiểm tra nếu t́nh trạng này vẫn kéo dài dù cơ thể đă bù đủ nước, không bị bệnh về tiết niệu, không sử dụng thuốc.
Thường xuyên cảm thấy mệt mỏi
Mệt mỏi có thể là một dấu hiệu cho thấy bạn bị bệnh về gan. Nguyên nhân đến từ t́nh trạng gan suy yếu khiến cho việc chuyển hóa chất dinh dưỡng, khả năng lọc, thải chất độc kém đi, từ đó khiến cơ thể mệt mỏi. Người bệnh thường cảm thấy thiếu năng lượng, ủ rũ, không muốn hoạt động, làm việc, không tập trung dẫn đến không đạt hiệu quả.
Phần lớn người bệnh không tự phân biệt được t́nh trạng mệt mỏi thông thường với triệu chứng mệt mỏi do bệnh lư về gan. Do vậy, bệnh nhân nên đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân đối, đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lư, thư giăn về mặt tinh thần. Nếu các triệu chứng này không giảm th́ nên đi khám.
Đau bụng ở vùng hạ sườn phải
Đau bụng vùng hạ sườn phải thường là triệu chứng các bệnh về gan. Lúc đầu, cảm giác đau nhẹ, âm ỉ, nhưng khi bệnh diễn tiến nặng hơn, t́nh trạng xơ hóa nghiêm trọng hoặc có khối u h́nh thành ở gan th́ cường độ cơn đau tăng lên.
Nếu các cơn đau thường xuyên xuất hiện, kéo dài, tốt nhất người bệnh nên đến các cơ sở y tế để thăm khám. Ngoài là dấu hiệu bệnh gan, đau bụng c̣n có thể là biểu hiện của đau ruột thừa, sỏi mật, viêm túi mật, sỏi thận...
Khi nào nên đi gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu về bệnh gan, đặc biệt ở giai đoạn sớm thường không rơ ràng, dễ nhầm với các bệnh thông thường khác. Do vậy, khi mắc một trong các dấu hiệu trên th́ chúng ta cần tự kiểm tra xem nguyên nhân đến từ đâu. Nếu như t́nh trạng kéo dài không khỏi, cùng một lúc bị một số hoặc cả 5 dấu hiệu th́ nguy cơ bị bệnh gan là khá cao.
Bác sĩ Hoàng Đ́nh Thành chia sẻ thêm, đôi khi chỉ một dấu hiệu đơn giản cũng là biểu hiện của một bệnh lư phức tạp. V́ thế, người bệnh không nên bỏ qua bất kỳ dấu hiệu nào về sức khỏe, cần xem xét, theo dơi, ưu tiên đi khám để được kiểm tra kỹ. Trong t́nh h́nh dịch bệnh như hiện nay, người bệnh có thể đăng kư khám online 1:1 (một bác sĩ và một bệnh nhân) hoặc đến trực tiếp bệnh viện để kiểm tra, làm các xét nghiệm cần thiết.
Chăm sóc lá gan khỏe mạnh - pḥng bệnh hơn chữa bệnh
Để có một lá gan khỏe mạnh, mỗi người nên xây dựng, duy tŕ chế độ dinh dưỡng lành mạnh với đầy đủ các nhóm dưỡng chất, tăng cường chất xơ, các vitamin, hạn chế chất béo băo ḥa (mỡ động vật, thức ăn sẵn nhiều dầu mỡ), giảm sử dụng đường, muối và hạn chế tối đa việc dùng rượu, bia. Việc ăn uống kết hợp với chế độ tập luyện hợp lư cũng là cách giúp bạn duy tŕ cân nặng vừa phải, tránh t́nh trạng thừa cân dễ khiến gan nhiễm mỡ.
Ứng dụng thành tựu của ngành sinh học phân tử, nghệ tinh chiết hiện đại, các nhà khoa học Mỹ phát hiện tinh chất Wasabia và S. Marianum thiên nhiên có công dụng pḥng ngừa tổn thương, bảo vệ gan. Wasabia là loại dược thảo nổi tiếng có tác dụng giải độc, đặc trưng của nền y học, ẩm thực Nhật Bản từ hàng ngh́n năm nay. S. Marianum là thảo dược có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải và Đông Âu, sử dụng hơn 2.000 năm trước trong việc duy tŕ sức khỏe gan, mật.
Để bảo vệ sức khỏe, mỗi người lưu ư quan sát, không bỏ qua những dấu hiệu bệnh gan, xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lư. Bổ sung các tinh chất có tác dụng tăng cường chống độc, giải độc, bảo vệ gan sẽ giúp pḥng ngừa nhiều bệnh lư nguy hiểm.