Ung thư không cần hóa trị: Cuộc cách mạng thầm lặng

[trungthuc]

Bác sĩ chuyên khoa da liễu Seema Doshi, sống ở ngoại ô Boston bị sốc lớn và hoảng sợ khi phát hiện một khối u trong vú của cô được xác nhận là ung thư. Khi đó cô mới 46 tuổi.

"Điều đó đã làm rung chuyển thế giới của tôi. Tôi đã nghĩ mình phải hóa trị rồi", nữ bác sĩ cho biết.

Nhưng không, hóa ra cô không cần phải làm như vậy.

Bác sĩ Eric Winer thuộc Viện Ung thư Dana-Farber ở Boston đã cho cô một tin vui: Xét nghiệm di truyền về khối u của cô cho thấy hóa trị không có tác dụng đáng kể, liệu pháp nội tiết tố để loại bỏ lượng estrogen sẽ phù hợp hơn với cô.

Nhưng B/s Doshi lại lo lắng việc từ bỏ hóa trị liệu có khiến bệnh của cô tái phát hay không? Liệu hóa trị có cải thiện được bệnh trạng của cô hay không?

Cô cũng được gợi ý cách điều trị thứ 2 là phẫu thuật bóc tách toàn bộ hạch bạch huyết, sau đó sẽ làm hóa trị. Theo bác sĩ đưa ra phương pháp này thì đây là phương pháp điều trị "rất tích cực".

Sau cuộc thảo luận với 4 chuyên gia khác, những người khuyến cáo cô không nên hóa trị, cuối cùng, cô chọn không làm hóa trị.

Doshi là một trong số những bệnh nhân may mắn được hưởng thành quả của cuộc cách mạng thầm lặng trong việc điều trị ung thư vú, mục đích là giảm số người phải làm hóa trị. Tiến sĩ Gabriel Hortobagyi, chuyên gia tại Trung tâm Ung thư MD Anderson ở Houston, cho biết trong nhiều thập kỷ, hóa trị được coi là lựa chọn căn bản xử lý khối u vú và nhiều căn bệnh ung thư khác.

Bác sĩ chuyên khoa da liễu Seema Doshi phát hiện ung thư vú vào năm 46 tuổi.

Tuy nhiên, theo con số dữ liệu từ nhiều nguồn và ý kiến của các bác sĩ, số bệnh nhân làm hóa trị đã giảm dần theo thời gian. Xét nghiệm di truyền đánh giá được liệu hóa trị có phải liệu pháp tối ưu hay không. Thực tế, uống thuốc là sự lựa chọn tốt hơn đối với nhiều người. Tùy theo tình trạng bệnh ung thư, ngày càng nhiều bác sĩ sẵn sàng loại bỏ các hình thức chữa bệnh vô ích.

Kết quả, mỗi năm, hàng ngàn người không phải trải qua giai đoạn hóa trị đáng sợ, kèm rụng tóc, buồn nôn, mệt mỏi, có khả năng gây tổn thương vĩnh viễn cho tim và dây thần kinh ở bàn tay và bàn chân. Giảm thiểu hóa trị cũng được ghi nhận ở một số bệnh ung thư khác, như ung thư phổi, nguyên nhân gây tử vong phổ biến nhất ở Mỹ.

Tuy nhiên, các lựa chọn thay thế hóa trị không phân bổ đồng đều, phần nhiều phụ thuộc vào bệnh viện và tùy ở mổi bác sĩ. Đối với một số bệnh nhân may mắn, mọi thứ đã thay đổi. Hiện nay, dù có chỉ định hóa trị, bác sĩ thường kê ít thuốc trong một thời gian ngắn hơn.


Bác sĩ Seema Doshi (giữa), 46 tuổi, cùng hai con trai. (Ảnh: NY Times)
Tiến sĩ Lisa Carey, chuyên gia ung thư vú tại Đại học ở Bắc Carolina, cho biết: "Câu chuyện nay đã khác hoàn toàn".

Còn tiến sĩ Robert Vonderheide, chuyên gia ung thư phổi tại Đại học ở Pennsylvania, nhớ lại ngày đầu hành nghề, khoảng 20 năm về trước.
"Chủ đề hội chẩn khi ấy là 'Nên cho bệnh nhân dùng hai hay ba loại hóa trị?'", ông kể lại. "Thậm chí, giới khoa học còn thử nghiệm lâm sàng đế đánh giá xem trong 4 liệu trình hóa trị, có loại nào có hiệu quả tốt hơn hay không?"

"Giờ đây thì chúng tôi có thể gặp bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối và chỉ định 'Không cần hóa trị'", ông nói.

Các hướng dẫn điều trị ung thư vú của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ cách đây 30 năm rất khắc nghiệt: hóa trị cho khoảng 95% bệnh nhân.

Sự thay đổi bắt đầu cách đây khoảng 15 năm, khi thuốc điều trị ung thư vú Herceptin được chấp thuận, trở thành giải pháp cho khoảng 30% bệnh nhân có một loại protein đặc biệt trên bề mặt khối u. Nó được dùng song song với hóa trị, giảm một nửa nguy cơ bị tái phát và tử vong vì ung thư vú.

Theo nghiên cứu, Herceptin có hiệu quả tốt khi sử dụng độc lập, không cần kết hợp hóa trị và giúp cải thiện bệnh đáng kể. Đây là thời điểm mà giới y khoa bắt đầu "phá bỏ các định kiến" về hóa trị trong chữa bệnh ung thư.

Song, việc thay đổi liệu pháp vốn tồn tại từ lâu là điều khó khăn. Tiến sĩ Hortobagyi nhận định, khi kê toa để giảm lượng thuốc cũng là quyết định "đáng sợ".

"Việc điều trị nối tiếp điều trị với lời hứa nếu bổ sung thuốc, kết quả có thể cải thiện, dễ dàng hơn rất nhiều", ông nói.


Nhân viên y tế chuẩn bị thuốc ung thư Herceptin tại Maryland, Mỹ. (Ảnh: NY Times)
Nhiều năm trôi qua, ngày càng nhiều bác sĩ chuyên khoa ung thư đã thay đổi quan điểm, dựa trên các nghiên cứu và thuốc mới. Khảo sát trên gần 3.000 phụ nữ từ năm 2013-2015 cho thấy việc sử dụng hóa trị trong giai đoạn đầu ung thư vú giảm từ 26% xuống còn 14%. Những người bị ung thư hạch bạch huyết, số liệu trình hoá trị giảm từ 81% xuống 64%.

Theo nghiên cứu gần hơn, thực hiện trên hơn 500 phụ nữ từ 60 tuổi trở lên, số người được hóa trị trong giai đoạn 2012-2019 giảm từ 35% xuống còn 19%.

Công nghệ giải trình tự gene với chi phí thấp hơn đóng vai trò quan trọng trong sự thay đổi này. Công nghệ giúp bác sĩ kiểm tra khối u dễ dàng, xem liệu chúng có đáp ứng với các loại thuốc hay không. Các xét nghiệm di truyền có thể xem xét mảng protein trên tế bào ung thư, dự đoán chính xác bệnh nhân nào nên và không nên làm hóa trị.

Hiện có ít nhất 14 loại thuốc ung thư mới trên thị trường, ba loại được phê duyệt vào năm ngoái, hàng chục loại khác đang thử nghiệm lâm sàng, hàng trăm ứng viên ở giai đoạn phát triển ban đầu.

Một số bệnh nhân hưởng lợi từ việc điều trị hoàn toàn bằng thuốc, loại bỏ hóa trị. Thời gian sống sót trung bình của phụ nữ ung thư vú di căn sử dụng Herceptin tăng lên 20 tháng vào đầu những năm 1990, đến nay là khoảng 57 tháng. Một số người thuyên giảm sau khoảng 10-15 năm kể từ khi bắt đầu điều trị.

Tỷ lệ sống còn tăng gấp ba lần đối với bệnh nhân phổi
Khi bác sĩ Roy Herbst ở Đại học Yale bắt đầu điều trị ung thư cách đây khoảng 25 năm, gần như mọi bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối đều được hóa trị.

Ông cho biết, bệnh nhân thực hiện hóa trị chắc chắn có tác dụng phụ. Và mặc dù được hóa trị, khối u của hầu hết bệnh nhân vẫn tiếp tục phát triển và lan rộng. Số bệnh nhân của ông sống sót 1 năm chưa đến 50%, tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ là 5-10%.

Tỷ lệ này không có nhiều thay đổi cho đến năm 2010 khi các liệu pháp điều trị nhắm mục tiêu xuất hiện. Hiện có 9 loại thuốc đích dành cho bệnh nhân ung thư phổi, 3 trong số đó được phê duyệt từ tháng 5 năm nay. Khoảng 1/3 bệnh nhân ung thư phổi có thể được điều trị duy nhất các loại thuốc này và hơn một nửa số bệnh nhân bắt đầu điều trị bằng thuốc đích cách đây 5 năm vẫn còn sống. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối hiện nay là 30%.

(Theo NY Times)