WASHINGTON - Chính quyền Biden vào Chủ nhật đă từ chối tất cả các yêu sách hàng hải quan trọng của Trung Quốc ở Biển Đông. Chính quyền Biden cũng cảnh báo Trung Quốc rằng bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào Philippines trong khu vực điểm nóng sẽ khiến Mỹ phản ứng theo hiệp ước pḥng thủ chung.
Thông điệp nghiêm khắc từ Ngoại trưởng Antony Blinken được đưa ra trong một tuyên bố được đưa ra trước lễ kỷ niệm 5 năm ngày phán quyết của ṭa án quốc tế có lợi cho Philippines, chống lại các yêu sách hàng hải của Trung Quốc xung quanh quần đảo Trường Sa và các rạn san hô và băi cạn lân cận. Trung Quốc bác bỏ phán quyết.
Trước lễ kỷ niệm 4 năm ngày ra phán quyết vào năm ngoái, chính quyền Trump đă đưa ra ủng hộ phán quyết nhưng cũng nói rằng họ coi tất cả các yêu sách hàng hải của Trung Quốc hầu như là bất hợp pháp ở Biển Đông bên ngoài vùng biển được quốc tế công nhận của Trung Quốc. Tuyên bố hôm Chủ nhật tái khẳng định lập trường đó, đă được đưa ra bởi ngoại trưởng của Trump, Mike Pompeo.
Blinken nói: “Không nơi nào trật tự hàng hải dựa trên luật lệ bị đe dọa lớn hơn ở Biển Đông,” Blinken nói, sử dụng ngôn ngữ tương tự như của Pompeo. Ông cáo buộc Trung Quốc tiếp tục “ép buộc và đe dọa các quốc gia ven biển Đông Nam Á, đe dọa quyền tự do hàng hải trên con đường toàn cầu quan trọng này”.
“Hoa Kỳ tái khẳng định chính sách ngày 13 tháng 7 năm 2020 liên quan đến các tuyên bố chủ quyền hàng hải ở Biển Đông,” ông nói, đề cập đến tuyên bố ban đầu của Pompeo. “Chúng tôi cũng tái khẳng định rằng một cuộc tấn công vũ trang vào các lực lượng vũ trang, tàu công cộng hoặc máy bay của Philippines ở Biển Đông sẽ dẫn đến các cam kết pḥng thủ chung của Hoa Kỳ”.
Điều IV của Hiệp ước Pḥng thủ chung Hoa Kỳ-Philippines năm 1951 bắt buộc cả hai quốc gia phải viện trợ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công.
Trước tuyên bố của Pompeo, chính sách của Hoa Kỳ là nhấn mạnh rằng các tranh chấp trên biển giữa Trung Quốc và các nước láng giềng nhỏ hơn của họ phải được giải quyết một cách ḥa b́nh thông qua trọng tài do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn. Sự thay đổi này không áp dụng đối với các tranh chấp về các đối tượng địa lư cao hơn mực nước biển, được coi là có bản chất “lănh thổ”.
Mặc dù Mỹ tiếp tục giữ thái độ trung lập trong các tranh chấp lănh thổ, nhưng nước này đă đứng về phía Philippines, Brunei, Indonesia, Malaysia và Việt Nam một cách hiệu quả, tất cả đều phản đối việc Trung Quốc khẳng định chủ quyền đối với các khu vực biển xung quanh các đảo, đá ngầm và băi cạn đang tranh chấp ở Biển Đông.
Trung Quốc đă phản ứng một cách giận dữ trước thông báo của chính quyền Trump và có khả năng sẽ bị xúc phạm tương tự trước quyết định của chính quyền Biden trong việc giữ lại và củng cố nó.
“Chúng tôi kêu gọi (Trung Quốc) tuân thủ các nghĩa vụ của ḿnh theo luật pháp quốc tế, chấm dứt hành vi khiêu khích và thực hiện các bước để trấn an cộng đồng quốc tế rằng họ cam kết tuân thủ trật tự hàng hải dựa trên luật lệ tôn trọng quyền của tất cả các nước, lớn và nhỏ, ”Blinken nói trong tuyên bố.
Trung Quốc đă bác bỏ quyết định của ṭa án và cho nó là "giả tạo" và đă từ chối tham gia vào các thủ tục tố tụng trọng tài. Nó đă tiếp tục bất chấp quyết định với các hành động gây hấn đă đưa nó vào tranh chấp lănh thổ với Việt Nam, Philippines và Malaysia trong những năm gần đây.
Như tuyên bố năm ngoái, thông báo hôm Chủ nhật được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc về nhiều vấn đề, bao gồm đại dịch coronavirus, nhân quyền, chính sách của Trung Quốc ở Hồng Kông và Tây Tạng và thương mại, đă khiến quan hệ đi xuống.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông và thường xuyên phản đối bất kỳ hành động nào của quân đội Mỹ trong khu vực. Năm chính phủ khác tuyên bố chủ quyền toàn bộ hoặc một phần biển, qua đó khoảng 5 ngh́n tỷ đô la hàng hóa được vận chuyển mỗi năm.
Trung Quốc đă t́m cách củng cố các tuyên bố chủ quyền của ḿnh trên biển bằng cách xây dựng các căn cứ quân sự trên các đảo san hô, khiến Hoa Kỳ điều tàu chiến của họ đi qua khu vực mà họ gọi là nhiệm vụ tự do hoạt động. Hoa Kỳ không có tuyên bố chủ quyền đối với vùng biển này nhưng đă triển khai tàu chiến và máy bay trong nhiều thập kỷ để tuần tra và thúc đẩy tự do hàng hải và hàng không trên các tuyến đường thủy đông đúc.
Nguồn:
https://www.vietnamngaymai.com/node/48033
https://www.marketwatch.com/story/bi...ea-01626053106