01/24/21
Lời khai của những người ủng hộ ông Donald Trump – những người bị cáo buộc tham gia cuộc bạo động chết người ở Quốc hội Hoa Kỳ hôm 6-1-2021 có thể sẽ được sử dụng để chống lại ông trong phiên ṭa luận tội tại Thượng viện, khi ông phải đối mặt với cáo buộc kích động một cuộc nổi dậy bạo lực, thậm chí có thể dẫn tới tội h́nh sự.
Ít nhất năm người ủng hộ ông đang đối mặt với các cáo buộc liên bang đă khai rằng họ nhận lệnh từ tổng thống khi tuần hành đến Đồi Capitol phản đối việc Quốc hội chứng nhận chiến thắng bầu cử của ông Joe Biden. Những lời khai đó – được ghi lại trong hồ sơ ṭa án, trong lời khai với đặc vụ liên bang và trả lời các cuộc phỏng vấn đài báo – có khả năng trở thành chứng cứ quan trọng khi đảng Dân chủ đưa ra cáo buộc luận tội.
“Tôi cảm thấy về căn bản tôi đă làm theo tổng thống của ḿnh. Tôi đă làm theo những ǵ chúng tôi được kêu gọi làm. Ông ấy yêu cầu chúng tôi bay đến đó. Ông ấy yêu cầu chúng tôi có mặt ở đó,” Jenna Ryan – một người kinh doanh bất động sản ở Texas đă đăng lên Twitter một tấm ảnh bà ta đưa ngón tay làm dấu hiệu ḥa b́nh bên cạnh khung cửa sổ bị đập vỡ ở Điện Capitol – nói với đài truyền h́nh Dallas-Fort Worth.
Jacob Chansley, người đàn ông Arizona, c̣n có tên là Jake Angeli – người cởi trần, tô mặt và đội chiếc mũ lông có sừng có tấm ảnh được chụp ảnh đang ngồi trên chiếc ngai của Thượng viện mà Phó Tổng thống Mike vừa ngồi chủ tọa phiên họp trước đó vài phút – cũng đổ lỗi cho ông Trump. Ông Chansley – có hỗn danh là “QAnon Shaman”, đă gọi cho FBI một ngày sau cuộc bạo loạn và nói với các đặc vụ rằng ông ta đă đi “theo yêu cầu của tổng thống rằng tất cả những người ‘yêu nước’ đều đến thủ đô vào ngày 6-1-2021”, tài liệu của ṭa án ghi lại.
Luật sư Al Watkins biện hộ cho Chanley đă xin ân xá cho thân chủ của ḿnh trước khi nhiệm kỳ của ông Trump kết thúc nhưng không thành công, nói rằng Chansley “cảm thấy như thể ông ấy đang đáp lời kêu gọi của tổng thống của chúng ta”. Nhà chức trách cho biết khi ngồi trong pḥng họp của Thượng viện, Chansley đă viết một bức thư đe dọa cho Phó Tổng thống Mike Pence: “Chỉ c̣n là vấn đề thời gian, công lư sẽ đến.”
Robert Sanford, một lính cứu hỏa đă nghỉ hưu từ Pennsylvania nói với một người bạn rằng ông ta đi du lịch đến thủ đô Washington với một nhóm người và cả nhóm đă nghe bài phát biểu của ông Trump rồi sau đó “làm theo hướng dẫn của tổng thống” và đi đến Điện Capitol, một đặc vụ viết trong hồ sơ ṭa án. Ông Sanford bị cáo buộc đă ném b́nh cứu hỏa trúng ba cảnh sát viên của Điện Capitol. Luật sư Enrique Latoison biện hộ cho Sanford nói rằng thân chủ của ông chắc chắn sẽ không có mặt ở Washington nếu không có lời hiệu triệu của tổng thống, và ông tin thân chủ của ḿnh làm theo lệnh của ông Trump.
Một người đàn ông khác, Robert Bauer ở Kentucky, nói với các nhân viên FBI rằng “ông ta đă hành quân đến Điện Capitol Hoa Kỳ v́ Tổng thống Trump nói phải làm như vậy,” nhà chức trách viết. Anh họ của ông ta, Edward Hemenway từ Virginia, nói với FBI rằng ông ta và Bauer đi về phía Điện Capitol sau khi Trump nói “điều ǵ đó về việc chiếm lấy Đại lộ Pennsylvania.”
Riley Williams, cô gái 22 tuổi được cho là đă xâm nhập văn pḥng của Chủ tịch Quốc hội Nancy Pelosi và đánh cắp chiếc laptop của văn pḥng, cũng có những lời khai tương tự. Luật sư Lori Ulrich biện hộ cho cô gái này nói trước phiên ṭa hôm thứ Năm: “Thật đáng tiếc là cô Williams đă cắn phải mồi của tổng thống và xâm nhập vào Điện Capitol”.
Tính đến hôm qua thứ Sáu đă có hơn 130 người phải đối mặt với các cáo buộc liên bang; các công tố viên đă hứa rằng sẽ có thêm nhiều vụ án – và những cáo buộc nghiêm trọng hơn.
Hầu hết những người bị bắt cho đến nay đều bị cáo buộc các tội danh như xâm nhập trái phép và có hành vi mất trật tự ở khu vực hạn chế. Nhưng vào tuần này các công tố viên đă cáo buộc ba thành viên tự xưng của một nhóm bán quân sự tội âm mưu tấn công chính phủ. Một nhóm các công tố viên đặc biệt đang xem xét liệu có nên có buộc những kẻ nổi loạn tội lật đổ – một tội danh có thể bị phạt tới 20 năm tù – hay không.
*
Ông Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội hai lần và là người đầu tiên phải hầu ṭa sau khi rời nhiệm sở. Căn cứ luận tội lần này là ông Trump đă “kích động bạo lực chống lại chính phủ Hoa Kỳ.” Luật sư biện hộ của ông trong vụ luận tội, ông Butch Bowers, không trả lời yêu cầu b́nh luận của hăng tin AP.
Các tranh luận của phiên ṭa sẽ bắt đầu vào ngày 8-2-2021. Các dân biểu đảng Dân chủ cùng với 10 dân biểu Cộng ḥa tại Hạ viện đă bỏ phiếu luận tội ông Trump vào tuần trước v́ tội kích động bạo lực tấn công Điện Capitol nói rằng cuộc phán xét là cần thiết trước khi đất nước – và Quốc hội – có thể tiến tới.
Trong nhiều tuần lễ ông Trump đă vận động những người ủng hộ ḿnh chống lại kết quả cuộc bầu cử và kêu gọi họ đến Điện Capitol vào ngày 6-1 để bày tỏ nỗi tức giận trước chiến thắng của ông Biden. Ông Trump đă nói chuyện với đám đông biểu t́nh gần Ṭa Bạch ốc ngay trước khi họ diễu hành dọc Đại lộ Pennsylvania đến Đồi Capitol.
“Chúng ta sẽ không bao giờ bỏ cuộc. Chúng ta sẽ không bao giờ nhận thua. Điều đó không xảy ra,” ông Trump nói. “Các bạn không nhận thua khi có hành vi trộm cắp. Đất nước chúng ta đă chịu đựng đủ. Chúng ta sẽ không chịu đựng nữa”. “Nếu các bạn không chiến đấu hết ḿnh, các bạn sẽ không c̣n đất nước nữa.” Ông nói và yêu cầu những người ủng hộ hăy đi đến Điện Capitol để làm cho tiếng nói của các bạn được lắng nghe “một cách ḥa b́nh và yêu nước”.
Ông Trump thậm chí c̣n hứa sẽ cùng xuống đường với các ủng hộ viên: “Các bạn phải thể hiện sức mạnh, và phải mạnh mẽ lên. Chúng ta sẽ phài chiến đấu dũng mănh hơn. Sau đây, chúng ta sẽ xuống đường và tôi sẽ ở đó với các bạn. Chúng ta sẽ xuống đường,” ông kêu gọi. Tất nhiên là ông Trump không xuống đường cùng với những người ủng hộ mà quay trở vào Ṭa Bạch ốc theo dơi cuộc tuần hành và bạo loạn tại Ṭa nhà Quốc hội qua màn ảnh truyền h́nh.
Tuy vậy ông Trump không chịu trách nhiệm gây ra bạo lực. Vài ngày sau cuộc tấn công, ông nói: “Mọi người nghĩ rằng những ǵ tôi nói là hoàn toàn phù hợp.”
*
Lời khai của những người ủng hộ và các luật sư biện hộ cho họ rơ ràng đang mang lại sức nặng cho lư lẽ buộc tội của Hạ viện. “Những lời nói và hành động của ông ta trong nhiều tháng đă trực tiếp dẫn tới cuộc bạo loạn vũ trang và chết người ở Điện Capitol. Ông ta không thể lập luận rằng không ai nghe lời của ông một cách nghiêm chỉnh, hoặc lời lẽ của ông không kích động bạo lực,” luật sư Jeffrey Cramer, cựu công tố viên liên bang đă làm việc 12 năm tại Bộ Tư pháp, nhận xét với Business Insider.
Để kết tội ông Trump – dẫn tới việc cấm ông ta tham gia chính trị trong tương lai và truất bỏ những quyền lợi mà ông ta được hưởng với tư cách cựu tổng thống Mỹ – cần có ít nhất hai phần ba tổng số thượng nghị sĩ bỏ phiếu tán thành. Đảng Dân chủ hiện có 50 ghế thượng nghị sĩ, cần có thêm ít nhất 17 thượng nghị sĩ Cộng ḥa đứng về phía họ để kết tội ông cựu tổng thống.
Mặc dù nhiều thượng nghị sĩ Cộng ḥa – tiêu biểu là ông Mitch McConnell của tiểu bang Kentucky, nhà lănh đạo đảng Cộng ḥa tại Thượng viện – đă lên án những lời lẽ kích động của ông Trump, chưa rơ có bao nhiêu người sẽ bỏ phiếu kết tội ông ta.
Nhưng theo phân tích của các nhà b́nh luận, đối với ông Trump, phiên ṭa luận tội ở Thượng viện là điều ông ít lo lắng nhất v́ rất khó có đủ số nghị sĩ Cộng ḥa phá vỡ hàng ngũ để Thượng viện có đủ số phiếu hai phần ba nhằm kết tội, cách chức và cấm ông ta giữ chức vụ nhà nước nữa.
Mối quan tâm lớn hơn của Trump nằm ở việc ông có thể bị truy tố h́nh sự về hành động của ḿnh hay không.
Hồi đầu tháng này ông Michael Sherwin, quyền Công tố liên bang Hoa Kỳ tại thủ đô Washington, cho biết các công tố viên liên bang không loại trừ bất cứ điều ǵ hoặc bất kỳ ai khi điều tra vụ bạo loạn chết người – và điều đó bao gồm cả cựu tổng thống hiện nay.
Khi được hỏi liệu các công tố viên có kiểm tra những tuyên bố mà Trump đưa ra tại cuộc biểu t́nh trước cuộc nổi loạn hay không, ông Sherwin cho biết: “Có, chúng tôi đang xem xét tất cả mọi người liên quan, không chỉ những người đă vào ṭa nhà, mà c̣n … những người khác có thể hỗ trợ hoặc tạo điều kiện hoặc đóng một số vai tṛ phụ trợ trong việc đó.”
Hiếu chân
saigonnho