Chính phủ Mỹ đă thực sự t́m ra một đ̣n đánh có thể hủy diệt Huawei: chặn hoàn toàn nguồn cung cấp chip cho công ty sản xuất smartphone số 1 TQ.
Nhưng chỉ vài ngày sau khi lệnh cấm có hiệu lực, 2 công ty sản xuất chip từ nước Mỹ đă được cấp phép đặc biệt để tiếp tục kinh doanh với Huawei.
Trong nhiều tháng trời, Huawei sống trong cảnh ngàn cân treo sợi tóc. Một điều luật được chính quyền Trump ban bố vào tháng 5 quy định bất cứ công ty nào khi bán chip có sử dụng công nghệ, thiết bị của nước Mỹ cho các công ty thuộc
"danh sách đen" sau ngày 15/9 sẽ đều phải được Bộ Thương mại Mỹ cấp phép.
Với Huawei, quy định này có một ư nghĩa duy nhất:
TSMC (Đài Loan), Samsung (Hàn Quốc), Sony (Nhật Bản) hay bất cứ một nhà sản xuất chip nào khác đều sẽ phải xin phép nước Mỹ nếu muốn bán chip cho Huawei.
Ngay lập tức, Huawei và các nhà cung ứng phải chạy đua với thời gian. Huawei vội vă nhập về tất cả số chip nếu có thể được, trước hạn định ngày 15/9, bao gồm cả những con chip vừa xuất xưởng, kể cả chưa qua kiểm tra chất lượng. Nhà sản xuất smartphone số 1 TQ bỗng dưng phải đối mặt với một nguy cơ khủng khiếp: không có chip, Huawei sẽ không có thứ ǵ để sản xuất, không c̣n sản phẩm nào để bán cả.
Trong ṿng 1 tuần sau khi Huawei bị cắt nguồn cung cấp chip,
AMD và
Intel đă lần lượt công bố nhận được giấy phép hợp tác cùng công ty TQ Huawei này.
Ấy vậy mà chỉ 3 ngày sau,
AMD, nhà sản xuất chip PC lớn thứ hai thế giới và cũng là một công ty của Mỹ, đă lên tiếng thông báo được cấp phép
"kinh doanh" với Huawei. Tiếp sau đó chỉ vài ngày, đến lượt
Intel khẳng định sẽ nhận được giấy phép tương tự. Như thế, chỉ trong 1 tuần lễ sau khi tung ra đ̣n kết liễu, nước Mỹ đă ném về phía Huawei tới 2 cái phao cứu mạng.
Nạn nhân thực sự của lệnh cấm
Theo thông báo của chính Huawei, một công ty Mỹ khác là
Qualcomm cũng đang xin cấp phép để bán chip cho Huawei. Chưa rơ đơn xin phép này có được chấp thuận hay không, nhưng ít nhất với
AMD và
Intel, Huawei đă có một con đường để sống sót.
AMD, Intel và
Qualcomm có 2 điểm chung quan trọng: tất cả đều là các công ty Mỹ, và đều là các công ty bán chip thành phẩm. Riêng
AMD và
Qualcomm thậm chí c̣n không có nhà máy sản xuất mà chỉ hoạt động theo mô h́nh
"fabless", thiết kế, thuê gia công và bán thành phẩm cho các hăng sản xuất smartphone.
Huawei, hay nói đúng hơn là
công ty "con" HiSilicon của Huawei, cũng là một công ty dạng
"fabless". Trong nhiều năm,
HiSilicon thiết kế chip
Kirin cho smartphone Huawei, tạo ra những lợi thế dành riêng trên lĩnh vực ảnh chụp nói riêng và xử lư
AI nói chung. Những con chip của
HiSilicon thiết kế sẽ được
TSMC hoặc
SMIC sản xuất trước khi đưa vào smartphone Huawei/Honor.
Smartphone Huawei có lẽ sẽ tiếp tục sống sót, nhưng chip Huawei th́ gần như chắc chắn là không.
Khi Huawei chỉ c̣n quyền mua chip
AMD/Intel (và có thể là
Qualcomm),
HiSilicon sẽ trở nên vô nghĩa. Những con chip
SoC, thành phần cốt lơi nhất của smartphone Huawei hay bất cứ thiết bị nào khác, sẽ do các công ty Mỹ cung cấp và kiểm soát toàn bộ.
Cuối tháng 8, khi ngày phán xét đă cận kề, nguồn tin "nằm vùng" trong chuỗi cung ứng là DigiTimes cho biết các nhân viên HiSIlicon đă lũ lượt rời bỏ Huawei.
Trước đó, chính Huawei cũng tuyên bố Mate 40 sẽ là sản phẩm cuối cùng sử dụng chip
Kirin. Giờ đây, khi được quyền mua chip
AMD/Intel, smartphone Huawei có lẽ sẽ tiếp tục sống sót (Google và Intel đă hợp tác phát triển Android trên x86 từ 2013). Nhưng nạn nhân thực sự là
Kirin và
HiSilicon. Mất quyền tiếp cận với các đối tác gia công, Huawei cũng mất luôn khả năng tự thiết kế chip.
Không dồn Huawei vào đường cùng
Những người theo dơi cuộc chiến thương mại Mỹ-TQ có lẽ đều đă nhận ra một điểm đặc biệt:
chính quyền Mỹ đă tung ra rất nhiều đ̣n đau vào Huawei nhưng tuyệt nhiên chẳng hề đả động đến các công ty Trung Quốc khác như Xiaomi, Lenovo/Motorola hay BBK (công ty mẹ của OPPO, Vivo, Realme…). Thậm chí, thương hiệu con của
BBK là
OnePlus hiện tại vẫn đang được bán rộng răi tại Mỹ,
Motorola cũng vậy.
Chip của Mỹ sẽ thế chỗ chip TQ để trở thành "linh hồn" của smartphone TQ.
Điểm khác biệt lớn nhất giữa Huawei và các tên tuổi TQ c̣n lại chính là những con chip. Trừ Huawei, tất cả các nhà sản xuất smartphone TQ vẫn đang dùng chip
Snapdragon của
Qualcomm. Sau khi được mở cửa tiếp cận
AMD và
Intel, Huawei cũng sẽ giống các
"đồng hương" khác, cũng sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào sản phẩm của các công ty Mỹ.
Đó có lẽ là kịch bản mà chính quyền Trump đang thực sự nhắm tới. Dồn Huawei vào đường cùng sẽ chẳng mang lại lợi ích ǵ cả: xét cho cùng, Huawei giờ chỉ tập trung vào thị trường TQ và cũng đang là tên tuổi thống trị tại quê nhà. Loại bỏ Huawei chắc chắn sẽ không giúp các công ty Mỹ có thể vào TQ để thế chỗ, thậm chí c̣n có thể gây hại cho Apple, Qualcomm, Microsoft…
Ngược lại, Huawei có thể trở thành
kênh tiêu thụ sản phẩm (chip) cho các công ty Mỹ ngay tại TQ. Chính quyền Trump đang và có lẽ sẽ chỉ cấp phép duy nhất cho các công ty bán chip thành phẩm từ nước Mỹ mà thôi. Đây là cách nước Mỹ vừa có thể tạo doanh thu từ một công ty
"danh sách đen" như Huawei.
Sự phụ thuộc hoàn toàn bắt buộc
T
ại sao lại phải tận diệt Huawei khi công ty này có thể là kênh phân phối chip AMD, Intel (và Qualcomm?) tại TQ?
Những ngày cuối tháng 9,
Reuters và
Financial Times cùng đăng tải thông tin rằng công ty
SMIC sẽ sớm phải chịu
"cấm vận" từ nước Mỹ. Theo các nguồn tin này, chính quyền Trump sẽ gia tăng kiểm soát đối với các sản phẩm xuất khẩu tới nhà sản xuất chip số 1 của TQ, vốn từng được coi là
"cứu cánh" của Huawei.
Bức tranh tương lai đang ngày một rơ ràng hơn. Một mặt, Huawei sẽ được
"tồn tại" bởi nguồn hàng thành phẩm đến từ nước Mỹ. Mặt khác, Huawei và
SMIC có vẻ sẽ bị cắt đứt khả năng tự chủ công nghệ bán dẫn. Một lần nữa, đây vẫn là kịch bản đẹp nhất mà ông Trump đang thực sự hướng đến:
nước Mỹ vẫn giữ được quyền kiểm soát lên các thiết bị TQ, và các công ty Mỹ vẫn kiếm được doanh thu từ chính các thiết bị này.