Lần đầu tiên, xăng của Colombia rẻ hơn Venezuela và được buôn lậu vào quốc gia có trữ lượng dầu lớn nhất thế giới nhưng đang "khát" nhiên liệu.
Từng có thời xăng lậu giá rẻ từ Venezuela tràn ngập miền đông Colombia. Bây giờ, khi người dân Venezuela đang sống trong cảnh tuyệt vọng v́ hết nhiên liệu, xăng lậu lại di chuyển theo hướng ngược lại.
"Xăng lậu Colombia giờ là huyết mạch của chúng tôi", Roger, một người bán rau quả ở Santa Cruz de Mara, gần Maracaibo, miền tây Venezuela, nói. "Không có nó, chẳng phương tiện nào ở đây di chuyển được".
Venezuela, quốc gia có trữ lượng dầu lớn nhất thế giới, gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn thu từ xuất khẩu dầu. Nguồn thu dồi dào từ xuất khẩu dầu mỏ từng giúp Venezuela duy tŕ hệ thống phúc lợi hào phóng và giá xăng gần như "cho không". Giá xăng trung b́nh ở Venezuela từng được duy tŕ ở mức 0,01 USD một lít, chi phí đổ đầy b́nh xăng c̣n rẻ hơn một cốc cà phê.
Tuy nhiên, giá dầu thế giới sau đó lao dốc và đang ở mức thấp. Sau 6 năm suy thoái kinh tế, siêu lạm phát, tham nhũng và quản lư yếu kém, sản lượng dầu mỏ của Venezuela cũng giảm xuống bằng một phần nhỏ so với 3,2 triệu thùng/ngày hơn một thập kỷ trước. Số liệu gần đây của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) cho thấy sản lượng dầu của Venezuela chỉ c̣n 393.000 thùng/ngày.
"Tại thời điểm thế giới đang bơi trong xăng bởi t́nh trạng dư thừa nguồn cung do Covid-19, việc Venezuela thiếu nhiên liệu là một nghịch lư", nhà kinh tế Jose Manuel Puente ở thủ đô Caracas nói.
Các nhà máy lọc dầu của Venezuela có khả năng sản xuất 1,3 triệu thùng xăng/ngày, nhưng đang gặp khó khăn do quản lư kém và tham nhũng, theo các chuyên gia và lănh đạo công đoàn.
1,5 triệu thùng xăng được Iran chuyển cho Venezuela trong tháng 5 và tháng 6 nay đă dùng hết. Ngay cả ở thủ đô Caracas, nơi vốn luôn dồi dào nhiên liệu, nay cũng gặp khó khăn.
Những kẻ buôn lậu lập tức tận dụng cơ hội từ cuộc khủng hoảng nhiên liệu. Marco, một tay buôn lậu, cho hay đă hối lộ các quan chức để tuồn xăng lậu qua đường ṃn biên giới.
Tổng thống Nicolas Maduro cho rằng cho các lệnh trừng phạt của Mỹ khiến Venezuela thiếu dầu, bao gồm lệnh trừng phạt với công ty dầu khí nhà nước PDVSA.
Gần đây, chính phủ của Tổng thống Maduro quyết định tăng giá xăng lên 0,5 USD/lít ở một vài trạm bơm, nơi trước đây từng cung cấp miễn phí. Những cửa hàng khác duy tŕ mức giá thấp tượng trưng nhưng chỉ bán cho người có "Thẻ Tổ quốc", những người được phép tiếp cận các chương tŕnh phân phối thực phẩm của chính phủ.
T́nh trạng thiếu xăng kéo dài khiến người dân phải mua xăng ở chợ đen với giá cao, khoảng 2-3 USD/lít. Ở nước láng giềng Colombia, giá bán lẻ xăng là 0,6 USD.
Tại một khu vực đổ nát ở Maracaibo, xăng lậu Colombia bày bán công khai bên vệ đường, nơi người bán rong giơ cao biển báo giá mời chào. Một can xăng 20 lít có giá từ 25 tới 30 USD.
"Tôi không ngờ có ngày phải mua xăng lậu của Colombia hoặc nhập khẩu từ Iran", Jose Ochoa, một kỹ sư điện lạnh, nói.