(New York Times) – Các viên chức Mỹ vào cuối tháng 2 đệ tài liệu báo cáo t́nh báo cho Tổng thống Donald Trump, trong đó đưa ra kết luận một đơn vị t́nh báo quân đội Nga đă đề nghị và trả tiền thưởng cho các chiến binh liên quan đến Taliban để họ sát hại binh sĩ Mỹ và binh sĩ liên minh ở Afghanistan, theo hai viên chức thông thạo vấn đề.
Cuộc điều tra vào những hoạt động bí mật đáng ngờ của Nga tập trung vào cuộc đánh bom vào tháng 4 năm 2019 nhắm vào đoàn xe của Mỹ, làm thiệt mạng 3 Thuỷ quân lục chiến theo hướng như vậy.
Tin tức mới được loan ra giữa lúc Toà Bạch Ốc vào thứ Hai t́m cách xem nhẹ đánh giá t́nh báo rằng Nga đang t́m cách cổ vơ và trả thưởng cho việc giết binh sĩ liên minh, trong đó có binh sĩ Mỹ. Bạch cung bác bỏ chuyện ông Trump được báo cáo t́nh báo, và tranh chấp bằng lập luận, tin t́nh báo này chưa được xác minh và không có sự nhất trí trong cộng đồng t́nh báo.
Nhưng quan điểm này mâu thuẫn với tiết lộ của hai viên chức, những người cho hay, tin tức t́nh báo được đưa ra trong báo cáo thường nhật cho Tổng thống cách đây vài tháng. Tài liệu này tổng hợp những bí mật và thông tin nội bộ mới nhất của chính phủ về chính sách đối ngoại, và an ninh quốc gia, được chuẩn bị cho Tổng thống đọc. Một trong hai viên chức cho hay, kết luận t́nh báo này nằm trong báo cáo vào cuối tháng 2, viên chức c̣n lại đưa ra ngày cụ thể vào 27 tháng 2.
Hơn nữa, đánh giá t́nh báo kết luận Nga thực hiện âm mưu tiền thưởng cũng được xem nghiêm trọng và đủ vững chắc để phổ biến rộng răi trong cộng đồng t́nh báo trong bài đăng trên Tạp chí Đánh giá T́nh báo Thế giới của CIA, ấn được xem là sách yếu lược có tên gọi khác là The Wire, vào ngày 4 tháng 5.
Phát ngôn nhân Hội đồng An ninh Quốc gia từ chối đưa ra lời b́nh luận về bất cứ liên quan nào giữa những cái chết của các Thuỷ quân Lục chiến và âm mưu của Nga. Tùy viên báo chí Toà Bạch Ốc Kayleigh McEnany tại buổi họp báo vào thứ Hai đă không trả lời câu hỏi, liệu tin t́nh báo có nằm trong báo cáo hàng ngày cho Tổng thống hay không, và phát ngôn nhân hội đồng an ninh đă chỉ sang những ư kiến của McEnany khi được hỏi về văn bản báo cáo t́nh báo vào cuối tháng 2. “Ông ấy không được báo cáo riêng về vấn đề,” bà McEnany nói tại buổi họp báo. “Đó là tất cả những ǵ tôi có thể chia sẻ với quư vị hôm nay.”
Vào cuối ngày thứ Hai, tân Giám đốc T́nh báo quốc gia John Ratcliffe gởi ra thông báo cảnh cáo ṛ rỉ về vấn đề này là một tội ác.
Tiết lộ vào cuối ngày thứ Hai diễn ra giữa bối cảnh Washington đang nổi giận trước những tiết lộ gần đây cho thấy, chính phủ ông Donald Trump trong nhiều tháng qua biết kết luận t́nh báo trên nhưng Toà Bạch Ốc án binh bất động, không đáp trả. Trong thời gian đó, Tổng thống Mỹ lại nhiều lần lên tiếng đánh bóng mối quan hệ của ông ta với Nga và Tổng thống Vladimir Putin, thậm chí gởi viện trợ cho Nga và kêu gọi đưa Nga quay trở lại khối G-7.
Lănh đạo Dân chủ tại lưỡng viện yêu cầu chính phủ báo cáo cho toàn bộ Quốc hội, và Toà Bạch Ốc vào chiều thứ Hai chỉ mời một nhóm nhỏ các dân biểu Cộng hoà thân thiết đến tham dự báo cáo. Những vị tham gia buổi họp này cho hay, chính phủ thông báo đang thẩm tra báo cáo về âm mưu đáng ngờ của Nga để đánh giá tính xác thực, và thông tin t́nh báo trên căn bản mâu thuẫn. Điểm này nghe giống với ư kiến của Phát ngôn nhân McEnany. Tại buổi họp báo vào thứ Hai, bà McEnany cho rằng, đánh giá của cộng đồng t́nh báo chưa được “xác minh” v́ “có những ư kiến bất đồng giữa các nhà phân tích hoặc giữa các cơ quan.
Ông Trump được cho thường bỏ qua việc đọc tài liệu, thay vào đó là muốn nhận được báo cáo miệng tóm tắt những vấn đề chính trong vài ngày một lần. Thậm chí ngay cả trong những buổi họp trực tiếp, ông ta thường gặp khó khăn trong việc nắm bắt những vấn đề an ninh quốc gia, và đặt những câu hỏi. Tổng thống thường dựa vào truyền thông bảo thủ và bạn bè để có thông tin, theo các viên chức đương nhiệm và cựu viên chức t́nh báo cho hay.
Hương Giang (Theo NY Times)