04/20/20
Thông tin sai sự thật xuất hiện tràn lan trên các nền tảng mạng xă hội trong lúc dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp đă đặt ra bài toán nan giải không chỉ cho bản thân các tập đoàn công nghệ, mà c̣n cho thế giới cũng như cho chính người dùng
“Covid-19 phát tán qua mạng 5G”, “Sử dụng đồ uống có cồn giúp pḥng chống lây nhiễm Covid-19”, “Ăn tỏi để không bị nhiễm Covid-19”… Đó là một số trong rất nhiều thông tin sai lệch về dịch Covid-19 đang xuất hiện tràn lan trên khắp thế giới. Đây đồng thời là điều mà các nhà khoa học, các chuyên gia y tế và các công ty mạng xă hội vẫn chưa thể xử lư một cách triệt để.
Kể từ khi ca nhiễm Covid-19 đầu tiên được ghi nhận hồi cuối năm 2019 đến nay, những thông tin giả mạo như trên đă xuất hiện với số lượng và tần suất ngày càng dày đặc trên các trang mạng xă hội, khiến cho cuộc chiến chống dịch bệnh ngày càng trở nên khó khăn và phức tạp.
Đứng trước một cuộc khủng hoảng thông tin như vậy, các công ty mạng xă hội lớn đă và đang làm ǵ nhằm kiểm soát “đại dịch tin giả” này?
Một cuộc chiến khác
Theo nghiên cứu gần đây của Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters dựa trên 225 thông tin sai lệch liên quan đến dịch Covid-19, có đến 88% lượng thông tin trên xuất hiện ở các nền tảng mạng xă hội, trong khi con số này chỉ là 9% đối với truyền h́nh và 8% trên báo chí.
Với khoảng 3 tỷ người dùng trên khắp thế giới, các trang mạng xă hội đă và đang dễ dàng trở thành nơi chia sẻ và lan truyền những tin tức này với tốc độ nhanh hơn bất kỳ nền tảng nào khác, bất chấp nỗ lực kiểm soát từ các hăng công nghệ.
Hậu quả của những tin đồn thất thiệt này không chỉ dừng lại ở việc cản trở công tác chống dịch của các tổ chức y tế hay gây ra bất ổn xă hội, mà c̣n đe dọa đến tính mạng của người dùng nếu làm theo những chỉ dẫn sai lệch này.
Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus đă gọi đây là một “đại dịch tin giả” (infodemic) và đưa ra cảnh báo: “Tin giả lan truyền nhanh và dễ dàng hơn cả virus, nhưng mức độ nguy hiểm th́ không hề thua kém”.
Trước t́nh h́nh diễn biến phức tạp của thông tin giả về Covid-19 trên mạng xă hội, đầu tháng 2, WHO đă tổ chức một cuộc họp với đại diện của hàng loạt tập đoàn công nghệ lớn nhằm t́m ra giải pháp kiểm soát sự tràn lan của tin giả cũng như thảo luận về việc chuẩn bị ứng phó với thảm họa và cách truyền bá thông tin chính xác tới người dùng mạng xă hội.
Ngày 11/3, Chính phủ Mỹ cũng đề nghị các tập đoàn công nghệ tại Thung lũng Silicon tham gia chiến dịch chống Covid-19 bằng cách phối hợp ngăn chặn thông tin sai sự thật trên các trang mạng xă hội, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để sớm phát hiện và loại bỏ thông tin này trước khi chúng được phát tán rộng răi.
Chung tay hành động
Ngày 17/3, 7 “gă khổng lồ” quản lư mạng xă hội bao gồm Facebook, Google, LinkedIn, Microsoft, Reddit, Twitter và Youtube đă đưa ra thông báo chung nhằm cam kết chống lại thông tin giả mạo được chia sẻ trên các nền tảng của ḿnh.
Động thái trên được đánh giá là bước tiến lớn trong việc đẩy lùi nạn tin giả của các mạng xă hội sau nhiều chỉ trích về sự thờ ơ đối với vấn đề này trong quá khứ.
Theo đó, Facebook, Youtube, Twitter cùng nhiều trang mạng xă hội khác được cho là đang phối hợp chặt chẽ với WHO và Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa bệnh dịch Mỹ (CDC) trong nỗ lực truy cứu nguồn gốc, kiểm chứng và loại bỏ hông tin giả mạo ngay khi phát hiện, đồng thời định hướng người dùng mạng xă hội đến những nguồn thông tin đáng tin cậy.
Cụ thể, Google tuyên bố sẽ quyết tâm loại bỏ những tin đồn thất thiệt đang xuất hiện trên công cụ t́m kiếm cũng như trên nền tảng Youtube, đồng thời định hướng người dùng đến những nguồn tin được xác thực từ WHO và các cơ quan y tế của Chính phủ các nước.
Trong khi đó, người phát ngôn của Youtube Farshad Shadloo cho biết, công ty này sẽ tiếp tục thực hiện chính sách ngăn chặn các video “khuyến khích việc thực hiện các phương pháp pḥng dịch vô căn cứ thay v́ thực hiện theo các chỉ dẫn y tế”.
Trong bối cảnh không ít video xuất hiện trên Youtube chứa tiêu đề và b́nh luận khuyến khích các phương pháp chữa bệnh thiếu căn cứ, thậm chí là các đường dẫn đến những trang web độc hại nhằm đánh cắp dữ liệu của người dùng, chính sách mới này được nh́n nhận là một bước cần thiết và kịp thời nhằm giải tỏa hoang mang cho người dùng trước lượng thông tin khổng lồ liên quan đến dịch bệnh.
Bên cạnh đó, Facebook và Twitter cũng đang triển khai chính sách ngăn chặn những nội dung có thể gây hại cho người dùng, chẳng hạn như các tuyên bố khuyến khích việc không điều trị hoặc thực hiện các biện pháp pḥng ngừa thích hợp chống lại Covid-19. Những bài đăng này sẽ được kiểm duyệt về mức độ xác thực bởi các cơ quan và tổ chức y tế, gắn cờ nếu chứa thông tin sai lệch và cảnh báo tới người dùng nếu có ư định chia sẻ.
Facebook cho biết, mạng xă hội lớn nhất thế giới này đă làm việc với 56 đối tác kiểm tra thực tế khác nhau trên 46 ngôn ngữ để đánh giá và cảnh báo người dùng đă đọc hoặc chia sẻ tin tức giả mạo.
Hai “ông lớn” mạng xă hội đến từ Trung Quốc là Weibo và WeChat cũng đang tích cực phối hợp với WHO và chính phủ nước này nhằm chống lại nạn tin giả. Từ cuối tháng 1/2020, mạng xă hội Weibo đă gửi các thông báo hàng ngày đến người dùng về những thông tin giả mạo liên quan đến Covid-19 bị các cơ quan truyền thông nhà nước bác bỏ.
Trong khi đó, Tencent – công ty quản lư WeChat, đă hợp tác với các bác sĩ, chuyên gia y tế và các đơn vị truyền thông nhằm kiểm duyệt và đính chính các thông tin sai lệch trên nền tảng tích hợp mang tên Jiaozhen.
ST