01/15/20
WASHINGTON (New York Times) — Nhóm 7 nhà lập pháp được Hạ viện Dân chủ bổ nhiệm làm công tố viên tham gia xét xử luận tội Tổng thống Donald Trump vào chiều thứ Tư được Thư kư và Cảnh vệ Hạ viện tháp tùng, đă đưa hai điều khoản luận tội qua điện Capitol, đến giao cho Thượng viện cùng thông báo chính thức rằng họ đă sẵn sàng bắt đầu phiên toà luận tội tổng thống lần thứ ba trong lịch sử Hoa Kỳ.
NYT Photo
Thủ tục được dàn dựng công phu chỉ vài giờ sau khi Hạ viện bỏ phiếu hoàn toàn theo lằn ranh đảng phái, chuyển những điều khoản luận tội cho Thượng viện, và bổ nhiệm công tố viên, đánh dấu sự khởi đầu của những ǵ hứa hẹn mang tính lịch sử nếu phiên xét xử luận tội mang tính đảng phái. Thủ tục vốn dĩ đă mở ra sự chia rẽ tại Thượng viện vốn dĩ nghiêm trang.
Phiên toà đặc biệt diễn ra trong năm bầu cử Tổng thống có khả năng sẽ định h́nh di sản của ông Trump, đổ thêm dầu vào sự phân cực chính trị trong quốc gia và bơm thêm những bất ổn vào bầu cử 2020.
Kết quả bỏ phiếu 228 – 193 đă thông qua hai điều khoản luận tội và bổ nhiệm công tố viên gần 1 tháng trời sau khi Hạ viện luận tội ông Trump những cáo buộc lạm quyền và cản trở Quốc hội, chính thức tố cáo ông t́m kiếm hỗ trợ nước ngoài từ Ukraine cho mục đích chính trị trong nước, rồi t́m cách che đậy hành vi khỏi cuộc điều tra của Hạ viện. Chỉ một Dân biểu Dân chủ Collin C. Peterson (Minnesota) đứng về phía Cộng hoà, bỏ phiếu chống.
Bây giờ th́ phiên xét xử luận tội bước vào giai đoạn bắt đầu. Vào thứ 5, Thượng viện sẽ mời các công tố viên từ Hạ viện chính thức tŕnh bày các điều khoản luận tội. Sau đó, Thượng viện sẽ mời Chánh thẩm Tối cao Pháp viện John Roberts đến tuyên thệ làm chủ toạ phiên xét xử, và tất cả các thượng nghị sĩ sẽ tuyên thệ thực hành “công lư vô tư.”
Thượng viện phải ngay lập tức ban hành triệu tập Trump, thông báo cho ông những cáo buộc và yêu cầu hồi đáp. Tại Toà Bạch Ốc vào hôm thứ Tư, không lâu trước khi bỏ phiếu diễn ra, Trump giận dữ tố cáo cuộc điều tra là “tṛ lường gạt,” và kêu gọi các nhà lập pháp Cộng hoà tập hợp cùng nhau bảo vệ ông ta. “Tôi muốn quư vị bỏ phiếu hơn là ngồi đó nghe tôi giới thiệu quư vị,” Trump nói với các nhà lập pháp trong lễ kư kết thoả thuận thương mại giai đoạn 1 với Trung Quốc. Tổng thống bảo họ nên rời đi nếu cần phải bỏ phiếu chống luận tội tại Điện Capitol. “Họ đang có tṛ lường gạt ở đó, hăy đi giải quyết,” Trump nói.
Thủ tục có thể gây thiệt hại cho Tổng thống, phơi bày hành vi mà cử tri khó có thể chấp nhận, nhưng Trump hầu như chắc chắn dùng sự tha bổng của Thượng viện do Cộng hoà kiểm soát như sự giải tội hoàn toàn, và làm công cụ để chiến dịch tái tranh cử khuấy động sự giận dữ công chúng. Dân chủ tin, thủ tục sẽ đặt áp lực lên các nhà lập pháp Cộng hoà, đặc biệt những người đang đối mặt với những thách thức tái tranh cử khó khăn, để lên án ông Trump, hay phải trả gía cho những hành vi sai trái của Tổng thống.
“Hôm nay chúng ta có mặt ở đây để vượt qua ngưỡng rất quan trọng trong lịch sử Mỹ,” Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi tuyên bố trên sàn Hạ viện trước khi bỏ phiếu diễn ra. Cho dù kết quả thế nào, ông Trump sẽ “bị luận tội cả đời,” bà Pelosi nói.
Bà Pelosi cũng nêu danh các nhà lập pháp Dân chủ tham gia vào nhóm đại diện Hạ viện với vai tṛ công tố viên tại phiên xét xử, gồm Chủ tịch Uỷ ban Tư pháp Hạ viện Jerrold Nadler (New York), Dân biểu Zoe Lofgren (California), Hakeem Jeffries (New York), Val B. Demings (Florida), Jason Crow (Colorado) và Sylvia R. Garcia (Texas). Và Chủ tịch Uỷ ban T́nh báo Hạ viện Adam Schiff sẽ lănh đạo nhóm công tố. Một trong những phẩm chất mà bà Pelosi yêu cầu là có kinh nghiệm trước toà. Hai trong số này, ông Crow và bà Garcia đều là dân biểu mới tham gia quốc hội năm nay.
Vào hôm thứ Tư, nhóm công tố viên này lần đầu gặp nhau tại văn pḥng Uỷ ban T́nh báo Hạ viện, để họp bàn chiến lược. Trong những tuần tới, các công tố viên sẽ t́m cách gỡ bỏ những lập luận chống lại ông Trump ra khỏi chính trị đảng phái. Nhiệm vụ của họ nặng nề hơn gấp đôi.
Trước hết, họ sẽ nhắm đến việc tái tạo những điểm nổi bật của cuộc điều tra kéo dài 2 tháng về vấn đề Ukraine, chủ yếu dựa vào lời khai của mười mấy viên chức ngoại giao Mỹ và các viên chức Toà Bạch Ốc, những người đă đưa ra những nét chính của một chiến dịch rộng răi trong đó ông Trump sử dụng đ̣n bẩy chính phủ để gây áp lực buộc Ukraine công khai thông báo điều tra bố con ông Joe Biden. Các nhân chứng cho rằng, Tổng thống Mỹ rút lại gần $400 triệu Mỹ kim viện trợ quân sự cho Ukraine và dùng một cuộc hội kiến ở Toà Bạch Ốc để trục lợi về mặt chính trị.
Lưỡng viện hiện đang chật vật tiêu hoá một loạt tài liệu liên quan đến chiến dịch gây áp lực Ukraine của ông Trump mới được Dân chủ công khai, nhằm thúc đẩy lập luận cần nhân chứng và chứng cớ tại toà luận tội. Sẽ c̣n nhiều tài liệu khác sẽ được công bố, theo một viên chức liên quan đến điều tra luận tội.
Thượng viện đang hoàn thiện tất cả các quy định cho phiên xét xử, trong đó có tranh luận, và vấn đề nhân chứng. Thượng nghị sĩ trung dung từ Main Susan Collins cho biết, bà đang làm việc với một số đồng nghiệp Cộng hoà như Thượng nghị sĩ Lamar Alexander (Tennessee), Lisa Murkowski (Alaska), và Mitt Romney (Colorado) để bảo đảm cuộc bỏ phiếu yêu cầu nhân chứng.
Hương Giang (Theo New York Times)