Đô đốc John Aquillino cho biết không để yên cho Trung Quốc thao túng, c̣n bộ trưởng Taro Kono cảnh báo những kẻ gieo gió sẽ gặt băo, sau vài tiếng đồng hồ, lên án đích danh Bắc Kinh sử dụng sức mạnh vũ khí và các căn cứ quân sự ở Biển Đông để áp chế các quốc gia trong vùng, từ Tư lệnh hạm đội Thái B́nh Dương của Mỹ từ Bangkok, bộ trưởng Quốc Pḥng Nhật từ Doha.
Bộ trưởng Quốc Pḥng Mỹ, Mark Esper (trái) bắt tay đồng nhiệm Nhật, Taro Kono tại cuộc họp ở Bangkok ngày 18/11/2019. @THE Yomiuri Shimbun
Trước hết theo AP, trong cuộc họp báo tại Đại sứ quán Mỹ ở Bangkok hôm 13/12/2019, đô đốc tư lệnh hạm đội Thái B́nh Dương John Aquillino nhận định các hoạt động quân sự của Trung Quốc, tranh chấp chủ quyền và xây dựng phi trường, đưa máy bay quân sự ra các đảo đá ở Biển Đông với mục tiêu tối hậu là « bức hiếp và hù dọa các nước trong vùng ». Đô đốc John Aquillino tuyên bố thêm là « Mỹ không muốn tranh hùng với Trung Quốc » nhưng « sẽ hợp tác nơi nào hợp tác được và tranh đấu nếu cần phải tranh đấu » để bảo đảm ḥa b́nh cho các quốc gia « chia sẻ những giá trị cùng với Mỹ ».
Vài giờ sau, bộ trưởng quốc pḥng Nhật Bản Taro Kono, khi phát biểu tại một cuộc hội thảo về an ninh tại Qatar, cũng cho rằng Trung Quốc âm mưu khống chế Biển Đông. Bắc Kinh đơn phương phá hoại nguyên trạng trật tự thế giới, gia tăng vơ trang kể cả vũ khí hạt nhân một cách thiếu minh bạch. Theo bộ trưởng quốc pḥng Nhật, những kẻ âm mưu bành trướng bằng quân sự phải trả giá.
Trong năm 2019, Hoa Kỳ và các nước đồng minh Châu Á không thụ động. Báo Hồng Kông, China Morning Post, trích dẫn một bản báo cáo thường niên của một nhóm chuyên gia Trung Quốc thuộc đại học Bắc Kinh th́ trong năm sắp kết thúc, hải quân Mỹ đă tiến hành « 85 cuộc tập trận quân sự » với hầu hết các nước khu vực từ Singapore,Thái Lan, Philippines, Ấn độ, Nhật Bản cho đến Úc. Theo các chuyên gia Trung Quốc, các cuộc tập trận này nhằm giúp hải quân Mỹ « có nhiều đồng minh hơn và chuẩn bị tác chiến tốt hơn ».