Điểm nổi bật trong phiên điều trần công khai của hai nhân viên Ngoại giao

11/13/19

(Bloomberg) — Hai viên chức Ngoại giao hàng đầu chịu trách nhiệm về chính sách của Mỹ với Ukraine đã ra khai trong phiên điều trần luận tội của Hạ viện, cho công chúng lần đầu tiên được nhìn thấy chứng cứ chống lại Tổng thống Donald Trump sống động trên truyền hình.

Jim Lo Scalzo/Pool via REUTERS
Đại sứ Mỹ tại Ukraine William Taylor và Phó Phụ tá Ngoại trưởng George Kent đã trả lời các câu hỏi từ các uỷ viên và nhân viên Dân chủ và Cộng hoà trong Uỷ ban Tình báo Hạ viện trong gần 7 tiếng đồng hồ.

Cả hai nhân chứng đều không có mặt chứng kiến cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào ngày 25 tháng 7 hiện đang là trung tâm của cuộc điều tra luận tội.

Dưới đây là những điểm nổi bật trong phiên điều trần.

Taylor tiết lộ thêm trao đổi của Trump về Ukraine

Quyền Đại sứ tại Ukraine Taylor khai về một trao đổi giữa Trump và Gordon Sondland – Đại sứ Mỹ tại EU – vào ngày 26 tháng 7 chưa từng được tiết lộ trước đây, một ngày sau cuộc điện đàm Trump – Zelensky. Taylor bảo, ông biết trao đổi giữa Sondland và Trump từ một nhân viên đại sứ vào tuần trước.

Theo lời khai của Taylor, Sondland dùng điện thoại di động gọi cho Tổng thống từ một nhà hàng ở Kiev, nơi các viên chức Mỹ đang ăn tối sau buổi họp với ông Zelensky. Trên điện thoại, ông Trump nói lớn nên nhân viên của Taylor có thể nghe được hai bên nói chuyện gì. Nhân viên này kể lại, Trump hỏi Sondland và “những cuộc điều tra,” và Taylor hiểu đó là những cuộc điều tra bố con Bidens và công ty năng lượng Burisma Holdings đã mướn Hunter Biden làm Giám đốc vào năm 2014.

Sondland nói với Tổng thống rằng, Ukraine đã sẵn sàng, và sau cuộc điện thoại, một trong những nhân viên của Taylor đã hỏi Đại sứ EU, ông Trump nghĩ gì về Ukraine. “Đại sứ Sondland đáp, Tổng thống Trump quan tâm đến cuộc điều tra Biden nhiều hơn, cuộc điều tra mà Giuliani đang thúc đẩy,” Taylor nói trong phần mở đầu.

Hai nhà ngoại giao không thoải mái với kênh bất thường của Giuliani

Cả hai nhà ngoại giao đều hoài nghi sâu sắc về vai trò của Rudy Giuliani – cựu Thị trưởng New York, và là luật sư tư của Trump – trong chính sách Ukraine.

“Vào giữa tháng 8, tôi thấy rõ ràng những nỗ lực của Giuliani đang thúc đẩy những cuộc điều tra mang động cơ chính trị hiện đang làm xấu đi cam kết của Mỹ với Ukraine, lợi dụng mong muốn của Tổng thống Zelensky có một cuộc hội đàm ở Toà Bạch Ốc,” ông Kent nói.

Kent bảo, Giuliani dính líu tới nỗ lực “bôi nhọ” cựu Đại sứ tại Ukraine, Marie Yovanovitch hay một nhân viên ngoại giao khác.

Taylor cho hay, vào tháng 7 ông nhận ra có “một kênh chính sách bất thường” do Giuliani lãnh đạo, đưa hội đàm ở Toà Bạch Ốc ra làm điều kiện để Ukraine điều tra Biden và bầu cử Mỹ 2016. Kênh này gồm, Kurt Volker – cựu đặc phái viên về Ukraine, Gordon Sondland, Bộ trưởng Năng lượng Rick Perry.

Cả hai nhân chứng đều bảo rằng, Giuliani đang thúc đẩy lợi ích chính trị của Trump. “Tôi tin, ông ta đang tìm cách đào bới thông tin gây thiệt hại đối thủ chính trị trong mùa bầu cử sắp tới,” Kent nói. “Tôi đồng ý với ông Kent,” Taylor tiếp lời.

Cộng hoà: Tin đồn “nghe từ người thứ tư”

Cộng hoà bênh vực Trump đưa ra một loạt những tranh cãi về nội dung và thủ tục chống lại cuộc điều tra luận tội của Dân chủ.

Devin Nunes – Lãnh đạo Cộng hoà trong Uỷ ban Tình báo Hạ viện – cho rằng, lời khai của các nhân chứng “thông thường dựa trên những tin đồn, hay lời bóng gió nghe lại từ người thứ hai, thứ ba và thậm chí người thứ tư.” Nunes tuyên bố, các nhà ngoại giao “rõ ràng không hiểu được” về lý thuyết của Trump rằng, Ukraine, chứ không phải Nga, tìm cách can thiệp vào bầu cử 2016. Điều đó cho Trump lý do hợp lý để phái Giuliani đến Ukraine điều tra.

Nhưng có lúc, Cộng hoà quay sang tranh cãi rằng, việc Trump sử dụng luật sư tư để thực hiện chính sách Ukraine không bất thường, nhưng không đáng bị luận tội.

“Công bằng mà nói, kênh ngoại giao này bất thường, nhưng không kỳ cục như lẽ ra như vậy, đúng không?” Steve Castor – luật sư chịu trách nhiệm đặt câu hỏi cho Cộng hoà.

“Chuyện này không kỳ cục như lẽ ra như vậy,” Taylor nói, cười lớn. “Tôi đồng ý với ý kiến này.”

Nhân chứng giải thích tại sao việc giữ lại viện trợ “đáng báo động”

Cả hai nhân chứng thừa nhận họ không nói chuyện với Trump, hay với Giuliani, và vì vậy không thể khai trực tiếp về mục tiêu của Trump trong việc giữ lại viện trợ.

Nhưng họ có thể khai từ tiền tuyến ngoại giao về tầm quan trọng mà tân chính phủ Ukraine đặt vào sự hỗ trợ của Mỹ. Vừa hình thành nội các khi nói chuyện với Trump, Tổng thống Zelensky muốn được hội đàm với Trump để truyền đạt tính hợp pháp, và cho ông ta đòn bẩy chống lại Tổng thống Nga Vladimir Putin. “Đó là một lý do để thúc đẩy một cuộc gặp gỡ ở Toà Bạch Ốc,” Taylor nói. “Lý do khác, tôi nghĩ, để thúc đẩy viện trợ an ninh, hỗ trợ an ninh đối với một quốc gia đang có cuộc chiến tranh phụ thuộc vào cả viện trợ an ninh và chứng minh hỗ trợ. “Hỗ trợ an ninh đáng báo động hơn,” ông nói.

Nhưng Cộng hoà phản bác, không có tổn hại xảy ra vì viện trợ cuối cùng cũng được chuyển cho Kiev. “Có hai sự thật,” Dân biểu Elise Stefanik (Cộng hoà – New York). “Thứ nhất, Ukraine nhận được viện trợ. Thứ hai, không có cuộc điều tra nào diễn ra.”

Hương Giang (Theo Bloomberg)