Ngoại Trưởng Mike Pompeo

11/07/19

Ngoại Trưởng Pompeo, 56 tuổi, là một người Mỹ gốc Ý, chào đời tại Quận Cam, California, học hết trung học tại tiểu bang này rồi tình nguyện vào quân đội, theo học trường đào tạo sĩ quan bộ binh West Point.

Ông phục vụ trong quân ngũ trên bốn năm trong ngành Kỵ Binh -từ 1986 đến 1991- rồi giải ngũ với cấp bực đại úy; bốn năm sau nữa ông tốt nghiệp trường Harvard Law School với cấp bằng tiến sĩ Luật (Juris Doctor) và làm luật sư trong tổ hợp Williams & Connolly tại Hoa Thịnh Đốn.

Năm đó ông mới 30 tuổi, mà đã thành công đáng kể trong quân ngũ, cũng như trên sự nghiệp, mặc dù xuất thân từ một gia đình di dân, không lấy gì làm sung túc.

Năm 1998, ông dọn về Wichita, tiểu bang Kansas để cùng với ba người bạn học trong quân trường West Point mua ba cái xác máy bay, mua dụng cụ (Aero Machine, Precision Profiling, B&B Machine), mở hãng Thayer Aerospace với 2% cổ phần của kỹ sư Fred Chase Koch; tám năm sau hãng nhỏ của bốn anh cựu sinh viên sĩ quan trở thành hãng lớn Nex-Tech Aerospace, Pompeo bán phần hùn của mình, để chuyển sang hoạt động chính trị.

Từ năm 2011 đến năm 2017, Pompeo làm dân biểu liên bang ba nhiệm kỳ; kỹ sư Koch giúp ông $80,000 tiền tranh cử. Sau đó, ông làm giám đốc CIA (2017-2018), và kể từ đó, sự nghiệp của ông đổi hướng, mặc dù quyết chí tiến thân vẫn bén nhậy và tận tụy. Tháng Hai 2017 ông nhận lệnh Tổng Thống Donald Trump sang Thổ (Turkey) gặp Tổng Thống Recep Tayyip Erdogan, và sang Saudi Arabia gặp Thái Tử Mohammad bin Salman.

Hai nhân vật đó vẫn đầy quyền uy trên sân khấu thế giới.
Tháng Tám 2017, Pompeo nắm thêm quyền chỉ huy Trung Tâm Phản Gián, cơ quan ngày đó đang điều tra về sự liên hệ giữa những nhân viên trong Bộ Tham Mưu của Trump và nhiều nhân vật thuộc chính quyền Nga.
Nhiều cựu giám đốc tình báo lo ngại vì họ biết Pompeo trung thành với Trump. Tháng Chín 2017, Pompeo tổ chức nhiều cuộc tấn công bằng drone tại A Phú Hãn mà không buồn thông báo cho Ngũ Giác Đài biết.
Ngày 13 tháng Ba, 2018, Trump tuyên bố cử Pompeo vào chức vụ ngoại trưởng, thay thế Ngoại Trưởng Rex Tillerson.

Tháng Tư 2018 Pompeo gặp Kim Jong Un theo lệnh của Trump, và dàn xếp cuộc gặp gỡ của hai nhà lãnh tụ này.

Tháng 11, 2018, nguồn tin CIA cho là chính Thái Tử Mohammad bin Salman ra lệnh giết ký giả Jamal Khashoggi người viết bình luận trên tờ Washington Post -thường chỉ trích Mohammad; Pompeo đính chánh quan điểm của CIA, và tuyên bố là không có bằng chứng nào để buộc tội Mohammad, khách hàng thân tín thích mua vũ khí Mỹ, và được Tổng Thống Trump ca tụng là khách sộp, mua hàng trăm tỉ mỹ kim máy bay và vũ khí, đạn dược của Mỹ.

Mới 56 tuổi đời, mà đã làm đến bộ trưởng ngoại giao, ông Mike Pompeo -con của người di dân- quả là tài giỏi; ông thành công trong học đường, trong quân đội, trong kỹ nghệ, và giờ này trên chính trường, ông chỉ thua có một người: ông Trump; nếu không kể ông Trump ông đã là nhân vật số 1 của Hoa Kỳ.

Nhưng con đường công danh của ông bắt đầu trở ngại; nguyên nhân của trở ngại là bí quyết thành công của ông không còn đúng nữa. Ông thường bảo mọi cán bộ ngoại giao là phải hành sử theo phương thức 'more Trumpian than the President himself.” (hành sử giống như Trump, nhưng khéo léo hơn chính ông ta hành sử nữa).

Hôm nay, sau 30 tháng dài, ông thay đổi quan điểm về việc phá hoại cuộc bầu cử 2016: lên án chính Ukraine mới là quốc gia phá đám cuộc bầu cử đó -chứ không phải Nga; ông thay đổi vì tổng thống thay đổi. Tổng thống không muốn mang tiếng theo Nga vì thọ ơn Nga, thà ông thọ ơn Ukraine mà vẫn có khả năng chỉ trích Tổng Thống Ukraine Volodymyr Zelensky, mà không cần lo sợ bị khiển trách.

Pompeo còn phải đối diện với cuộc nổi dậy của nhân viên ngoại giao, trong đó gồm có nhiều vị đại sứ, người nào cũng kiến thức, cũng học thức đầy mình; người nào cũng có khả năng phân biệt việc nào đúng, việc nào sai.

Tổng thống chỉ thị cho họ không hưởng ứng trát đòi của Quốc Hội; nhiều vị đại sứ không chờ Quốc Hội phải gửi trát đòi họ, mà họ tự nguyện đến văn phòng Quốc Hội để khai những việc tai quái mà họ đã phải làm để tuân lệnh tổng thống.

Ngày thứ Ba, mùng 5 tháng 11, 2019, Đại Sứ Mỹ tại Liên Âu, ông Gordon D. Sondland, một nhân vật được coi là đồng minh của tổng thống, đến trụ sở Hạ Viện xin phản cung những điều ông đã khai vài ngày trước.
Trong lời khai lại, ông Sondland xác nhận là chính ông đã chuyển điều kiện ông Trump đặt ra cho Tổng Thống Zelensky là Ukraine phải thỏa mãn đòi hỏi của Trump, rồi sau đó mới nhận được $391 triệu tiền viện trợ quân sự.

Và điều kiện đó được gọi là Quid Pro Quo -có qua có lại- có thể được sử dụng để buộc Trump vào tội ép một nước khác chen vào cuộc tuyển cử tổng thống Mỹ.

Ngoài Đại Sứ Sondland, còn bà Đại Sứ Marie L. Yovanovitch- người bị Tổng Thống Trump cất chức vì không tận trung với chủ, và ông William B. Taylor Jr., người được Ngoại Trưởng Pompeo chọn để thay thế bà Yovanovitch làm đại sứ tại Ukraine.

Cả hai cùng tố cáo việc Trump đòi Zelensky điều tra và công bố thành tích hà lạm của cha con ông Biden, để giúp Trump loại bớt một ứng cử viện Dân Chủ tranh chức tổng thống của ông, trong cuộc bầu cử sắp diễn ra năm 2020.

Pompeo cũng bị 75,000 nhân viên ngoại giao Mỹ chỉ trích nặng nề, vì ông nhất nhất tuân hành lệnh Trump, và chưa lần nào bênh vực thuộc cấp.
Trở lại với cậu thanh niên con của người di dân, tôi thấy tiếc cho một nhân tài; tiếc là cậu không yên phận với 1 trong 3 con đường cậu đã vô cùng thành công: quân đội, luật pháp, và kỹ nghệ máy bay.

Hãng Nex-Tech Aerospace cậu thành lập ngày xưa, giờ này đang lớn mạnh vượt mức; hoặc cậu đại úy 26 tuổi xin giải ngũ năm 1991, nếu ở lại quân ngũ, giờ này cậu đã trở thành một tướng lãnh, đủ tài ba để giúp nước Mỹ thắng được chiến lược du kích mà Mỹ thua từ Việt Nam, và suốt nửa thế kỷ sau đó, vẫn không tìm được một chiến lược khắc phục; hoặc cậu luật sư trẻ đậu thủ khoa Harvard Law School, nếu đừng bỏ nghề, biết đâu giờ này cậu chẳng trở thành một vị chính án nghiêm túc, giữ gìn giềng mối sinh hoạt quốc gia trong thế thượng tôn luật pháp.

Bước vào trường chính trị với phương châm 'more Trumpian than the President himself,' giờ này, Pompeo đang cùng chia số phận 'cháy thành than' bên cạnh vài chục con rối khác.

Thật đáng tiếc.

NGUYỄN ĐẠT THỊNH
VĐ