6/6/19
(ProPublica) – Trong khi khả năng kiểm toán giới thượng lưu đang trên đà đi xuống, th́ mức độ Sở Thuế Vụ IRS săm soi người nghèo ổn định trong những gần đây. Một nghiên cứu mới chỉ ra, kiểm toán những người nghèo khiến cho họ ít có khả năng lấy được tín dụng thuế lẽ ra có quyền được hưởng.
Photo by Reuters
Mỗi năm, IRS đối diện với nguồn ngân khoản cạn kiệt sau nhiều năm cắt giảm ngân sách nên đă mất thêm hàng trăm nhân viên hồi hưu. Và mỗi năm, tin tức càng ngày càng tốt hơn cho giới thượng lưu – đặc biệt những người có xu hướng táo bạo về thuế của ḿnh. Theo dữ liệu mới được Sở Thuế công bố vào tuần trước, những triệu phú trong năm 2018 có khả năng ít bị kiểm toán khoảng 80% so với năm 2011.
Nhưng những người đóng thuế nghèo khó vẫn tiếp tục gánh chịu áp lực từ lực lượng IRS c̣n lại. Như đă tường tŕnh vào năm ngoái, những người Mỹ nhận được tín dụng thuế – một trong những chương tŕnh chống nghèo đói lớn nhất của quốc gia – bị kiểm toán ở mức cao hơn tất cả, ngoại trừ những người giàu nhất. Dữ liệu mới cho thấy, xu hướng này lớn mạnh.
Kiểm toán giới thượng lưu tiếp tục xuống dốc trong khi kiểm toán người nghèo th́ ổn định, và hai mức độ kiểm toán này đang hội tụ. Năm ngoái, 1% người đóng thuế có thu nhập cao nhất bị kiểm toán ở mức 1,56%. Những người hưởng tín dụng thuế do lao động (EITC – earned income tax credit) – những người có thu nhập hàng năm dưới $20.000 Mỹ kim bị kiểm toán ở mức 1,41%.
Một phần lư do là sự dễ dàng. Phần lớn kiểm toán những người hưởng EITC được tự động và không phức tạp. “Trong khi giới thượng lưu bây giờ được mời gọi gian lận th́ giới thu nhập thấp lại bị săm soi kỹ v́ họ có thể kiểm toán dễ dàng hơn rất nhiều. Chỉ cần một lá thư thay v́ cả một toán nhân viên điều tra và luật sư,” Thượng nghị sĩ Ron Wyden (Dân chủ – Oregon) – uỷ viên Uỷ ban Tài chánh Thượng viện – cho hay. “Quốc gia chúng ta có hai hệ thống thuế,” ông Wyden nói, “và không có ǵ chứng minh điều đó tốt hơn việc IRS làm ngơ gian lận thuế của giới thượng lưu trong khi xử phạt những người lao động thu nhập thấp v́ những lỗi nhỏ.”
Trong một thông báo, phát ngôn nhân IRS Dean Patterson thừa nhận có sự sút giảm mạnh đối với kiểm toán những người giàu có v́ cơ quan mất nhiều kiểm toán viên có kinh nghiệm. Patterson không tranh chấp về việc theo đuổi người nghèo chỉ v́ kiểm toán họ dễ dàng.
Do kiểm toán EITC chủ yếu được thực hiện qua thư tín và do nhân viên cấp thấp hơn từ một địa điểm trung tâm, họ “đỡ gánh nặng cho người đóng thuế hơn là kiểm toán cá nhân v́ chỉ cần gởi tài liệu đi và không cần phải mất thời gian làm việc mỗi ngày,” Patterson nói. “Kiểm toán bằng cách bằng trao đổi thư tín cũng là cách sử dụng nguồn tài nguyên IRS hạn chế hiệu quả nhất.”
Hồi tháng 4, Thượng nghị sĩ Wyden trích dẫn tường tŕnh của ProPublica để yêu cầu Giám đốc IRS Charles Rettig tŕnh kế hoạch giải quyết việc tập trung bất hợp lư vào người nghèo. Tuy nhiên, hạn chót đă qua nhưng văn pḥng ông Wyden vẫn chưa nhận được hồi đáp.
Sở Thuế đă kiểm toán 382.000 hồ sơ thuế EITC vào năm 2018, chiếm 43% tất cả hồ sơ kiểm toán cá nhân năm ngoái. Khi bỏ lên bản đồ, theo tỉ lệ kiểm toán ước tính mỗi một quận hạt ở Mỹ, và những quận có tỉ lệ kiểm toán cao nhất là những khu vực tập trung người Mỹ gốc Phi nghèo, xa xôi và chủ yếu ở phía Nam.
Một nghiên cứu do các chuyên viên chính phủ và các trường đại học thực hiện cho thấy có chi phí lớn đối với những kiểm toán này: Chúng làm nản ḷng hàng trăm ngàn gia đ́nh hội đủ tiêu chuẩn nhận tín dụng EITC trong những năm tới.
EITC chủ yếu nhắm tới người lao động có con nhỏ. Năm ngoái, có khoảng 26 triệu hộ gia đ́nh nhận được tín dụng thuế trung b́nh khoản $2500 Mỹ kim. Hầu hết kiểm toán EITC đ̣i hỏi người đóng thuế giao nộp tài liệu cho thấy một đứa trẻ trong gia đ́nh hội đủ điều kiện pháp, t́nh trạng khác với một người phụ thuộc. IRS từ lâu đổ lỗi cho sự phức tạp của luật là lư do chính khiến người đóng thuế có thể hưởng tín dụng thuế sai.
Theo tính toán của Sở Thuế, có khoảng $18 tỉ Mỹ kim trong những hồ sơ hưởng tín dụng thuế sai trong năm 2018. $18 tỉ Mỹ kim là con số lớn, nhưng khi so sánh với toàn bộ thuế thất thoát với $600 tỉ Mỹ kim mỗi năm th́ con số này chẳng thấm tháp vào đây.
Hương Giang (Theo ProPublica)