Kẻ xả súng ở New Zealand ngồi bất động suốt phiên ṭa. Bị cáo giữ im lặng trước phiên ṭa xét xử. Năng lực tâm thần của Brenton Tarrant được thẩm phán yêu cầu kiểm tra.
Brenton Tarrant trong phiên sơ thẩm hôm 16/3. Ảnh: Reuters.
Những người sống sót và thân nhân người thiệt mạng trong vụ xả súng vào hai nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch hôm 5/4 ngồi chật cứng hội trường ṭa án thành phố để chứng kiến phiên ṭa xét xử bị cáo Brenton Tarrant. Tarrant không được đưa tới ṭa mà được xử thông qua đường truyền h́nh ảnh trực tiếp từ nhà tù Paremoremo ở Auckland, nơi được canh gác nghiêm ngặt nhất New Zealand.
Tarrant, 28 tuổi, công dân Australia, đối mặt 50 cáo buộc giết người và 39 cáo buộc giết người bất thành trong vụ tấn công gây chấn động thế giới và phá vỡ không khí yên b́nh của New Zealand.
Trong phiên điều trần ngắn, thẩm phán Ṭa án Tối cao Cameron Mander yêu cầu hai chuyên gia sức khỏe kiểm tra cho Tarrant để đánh giá "nghi phạm có đủ sức khỏe tâm thần để ra ṭa hay không".
Tarrant, kẻ theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng, ngồi bất động suốt phiên ṭa, lắng nghe quá tŕnh tố tụng. Ṭa không đưa ra thỏa thuận nhận tội cho bị cáo và Tarrant sẽ tiếp tục bị giam tới phiên ṭa tiếp theo vào 14/6.
Với đa số người tới dự phiên xử, đây là lần đầu tiên họ nh́n thấy rơ diện mạo của kẻ bị buộc tội đă sát hại những người thân yêu của họ một cách lạnh lùng. Yama Nabi, con trai một ông cụ 71 tuổi thiệt mạng trong vụ xả súng, tới làm chứng thay cho gia đ́nh đang "tan nát cơi ḷng".
"Tôi chỉ muốn nh́n thấy mặt hắn ta, dù việc này không khiến những người thân yêu của chúng tôi trở lại. Hắn là kẻ hèn nhát", Nabi trao đổi với phóng viên ngoài ṭa án.
"Tôi muốn nh́n thấy hắn ta bởi hắn đă giết rất nhiều bạn bè tôi. Hắn trông như bị điên, điều này thật khó chịu", Tofazzal Alam, một người sống sót nhờ nằm giả chết trong nhà thờ Linwood, nhận xét. "Nh́n thấy gă khiến tôi giận dữ. Hắn giết 50 người mà trông chẳng có vẻ ǵ là đau khổ cả. Mặt gă không chút biểu cảm", anh nói.
Trước vụ xả súng, Tarrant đă đăng bản tuyên ngôn trên mạng xă hội, nêu danh tính và mô tả ḿnh là người da trắng thượng đẳng có nghĩa vụ trả thù cho những cuộc tấn công ở châu Âu do người Hồi giáo gây ra.
Y phát trực tiếp trên mạng xă hội cảnh nổ súng trong nhà thờ Hồi giáo Al Noor chật cứng người cầu nguyện vào cuối tuần, sau đó di chuyển tới nhà thờ Linwood ở ngoại ô để tiếp tục cuộc tàn sát.
Trong phiên sơ thẩm hôm 16/3, Tarrant chỉ bị truy tố một tội danh giết người như biện pháp tố tụng ban đầu. Cáo trạng đă được thay đổi trong phiên ṭa lần hai sau khi nhà chức trách xác định 50 người đă thiệt mạng và 39 người bị thương trong vụ xả súng.
Tarrant từ chối luật sư do ṭa chỉ định sau phiên đầu tiên, khiến người ta e ngại y muốn tự biện hộ và muốn lợi dụng phiên ṭa làm nền tảng tuyên truyền. Tuy nhiên, hai luật sư người Auckland là Shane Tait và Jonathan Hudson, đă xuất hiện tại ṭa án lần này để đại diện cho bị cáo.
Thẩm phán Mander cấm báo chí quay phim và chụp ảnh suốt phiên xét xử, yêu cầu mặt của Tarrant trong phiên xét xử trước phải bị làm mờ. Ông cũng yêu cầu không nêu danh tính của 39 người bị thương với lư do điều này có thể cản trở họ hồi phục sức khỏe, phán quyết tóm tắt của ṭa án cũng không được công khai v́ chứa thông tin nhạy cảm.