Chính phủ Mỹ đă bắt đầu hoạt động trở lại. Hôm thứ Sáu tuần trước, người dân Mỹ thở phào nhẹ nhơm. Nhưng cũng từ đây cuộc chiến pháp lỹ về bức tường biên giới bắt đầu giữa Tổng thống Trump và 16 bang.
Điều này đă được dự báo trước. Trước giờ “G” các cơ quan chính phủ không dặn ḍ nhân viên như lần trước.
Trên Quốc hội, các nghị sĩ dân chủ tự tin là sẽ không có chuyện đóng cửa, các nghị sĩ cộng ḥa cũng biết rằng sẽ không đóng cửa nhưng họ không coi đó là thắng lợi.
Lư do v́ sao?
16 tiểu bang, dẫn đầu là California, liên kết lại đưa ông Trump ra ṭa án liên bang vùng bắc California. Ảnh: Guardian.
Sau kết quả không tốt của lần đóng cửa kéo dài nhất trong lịch sử đất nước, gây ra không ít hỗn loạn, Đảng Cộng Ḥa đă bị đồng nghĩa với chữ đóng cửa, và có lẽ v́ thế họ phải bằng bất cứ giá nào không để bị mang tiếng như lần trước.
Kết quả là khoảng dự toán ngân sách từ nay cho đến cuối năm, chỉ có được 1 tỉ 300 ngàn đô la để dùng vào việc bảo vệ biên giới phía nam, ít hơn cả lần dự toán hụt trước giáng sinh năm ngoái là 1 tỉ sáu. Mà dùng vào việc bảo vệ biên giới nói chung chứ không phải xây bức tường “vật lư sờ thấy được” như ông Trump và các cử tri trung thành của ông mong muốn.
Lần này người ta cũng dự đoán là ông Trump đă bớt mạnh miệng, v́ lần trước uy tín của ông bị tổn thất v́ gắn với nhăn đóng cửa không mấy hay ho.
Nhưng ông vẫn hù dọa, có điều chỉ đồng minh của ông hoảng sợ. Tối ngày thứ sáu, trước giờ ông kư bản dự toán ngân sách, một số dân biểu cộng ḥa tổ chức…. cầu nguyện trong quốc hội, mong Tổng thống đừng thay đổi đột ngột như lần trước.
Nhưng nhất định ông phải có bức tường, v́ chẳng c̣n mấy chốc nữa lại đến bầu cử, các cử tri trung thành lại trách ông là thất hứa.
Ông đă tuyên bố t́nh trạng khẩn cấp. Với việc tuyên bố như vậy ông có thể không cần quốc hội mà điều động vốn liếng đă được phân bổ trong các cơ quan hành pháp do ông quản lư, về xây tường.
Và người ta đang nói tới những món tiền nằm trong Bộ quốc pḥng chưa được dùng tới sẽ được đem ra để xây tường.
Nhưng, chỉ vài tiếng đồng hồ sau khi t́nh trạng khẩn cấp được tuyên bố, đối thủ của ông bắt đầu đưa ông ra ṭa, với lư do ông lạm quyền.
Đối thủ mắng ông lạm quyền đă đành, đồng minh của ông cũng chỉ trích ông, v́ họ sợ tạo thành một tiền lệ, rồi sau này một vị tổng thống của đảng dân chủ cũng có thể tuyên bố t́nh trạng khẩn cấp để làm bất cứ điều ǵ họ muốn.
16 tiểu bang, dẫn đầu là California, liên kết lại đưa ông Trump ra ṭa án liên bang vùng bắc California. Các tiểu bang này là những tiểu bang cấp tiến nằm đa số ở dọc hai bờ biển với hai bang giàu mạnh là California và New York. Và chúng ta cũng nên nhớ rằng tiểu bang California là bang nhà của bà nghị sĩ dày dạn kinh nghiệm chính trị Nancy Pelosi, đă thắng ông Trump rất rơ ràng trong lần đóng cửa trước giáng sinh năm ngoái.
Với hệ thống chính trị của Mỹ, một quan ṭa liên bang ở bất cứ khu vực nào trên nước Mỹ cũng có thể xử thua hay thắng cho tổng thống. Và như vậy khả năng ṭa án Bắc California chặn quyết định t́nh trạng khẩn cấp là có thể xảy ra, và sau đó sẽ phải lên ṭa tối cao.
Song song với việc kiện ra ṭa, phe đối lập dân chủ c̣n đang chuẩn bị một cuộc bỏ phiếu không chuẩn thuận lệnh t́nh trạng khẩn cấp của Tổng thống. Mà nếu như họ liên kết được với một số nghị sĩ cộng ḥa để có được hai phần ba quốc hội, th́ họ có quyền vô hiệu hóa khả năng phủ quyết của ông Trump nữa.
Như vậy bức tường chưa thấy đâu, nhưng Tổng thống Trump đang vấp phải một bức tường pháp lư dài dằng dặc, từ điện Capitol trụ sở quốc hội cho đến tận biên giới. Các chủ đất ở vùng biên giới nơi có bức tường dự định cắt ngang cũng không hài ḷng, v́ họ không thấy đất nước bị khẩn cấp ǵ cả, mà lại bị mất đất. Họ cũng bắt đầu kiện.
Mà ông Trump đâu phải không biết chuyện kiện tụng này?
Ông vẫn làm để chứng minh với các cử tri tuyệt đối trung thành rằng ông rất quyết tâm xây tường. Nếu từ đây cho tới lúc bầu cử mà tiền bạc vẫn chưa xong th́ cũng không sao, v́ ông đă quyết tâm cơ mà.
Trong khi chờ đợi viên bộ trưởng quốc pḥng tạm quyền (tướng Mattis đă từ chức v́ bất đồng với sếp là ông Trump) xoay sở tiền bạc, ông Trump và gia đ́nh đi nghỉ ở khu nghỉ mát Mar-a-Go của ông ở Florida, trong kỳ nghỉ cuối tuần dài ba ngày vừa qua.
Người ta bảo ông Trump là một vị tổng thống rất khác những vị tiền nhiệm, ngay cả t́nh trạng khẩn cấp của ông nó cũng khác.