Đây là tất cả những ǵ mà Gia Cát Lượng để lại cho hậu thế. Cho đến nay vẫn c̣n nguyên giá trị. Đó là 5 Bài học vô giá của Gia Cát Lượng thay đổi vận mệnh hàng triệu người.
1. Bài học về chữ “tĩnh”
“Phẩm hạnh của người đức tài toàn vẹn, là dựa vào nội tâm an tĩnh, tinh lực tập trung để tu dưỡng thân và tâm; là dựa vào tác phong giản dị để bồi dưỡng phẩm đức.
Không xem nhẹ danh lợi thế tục th́ không thể xác định được chí hướng của bản thân; thân tâm không tĩnh lặng th́ không thể có lư tưởng cao xa”. Con người trong cuộc sống vội vă hiện nay thật khó để t́m được chữ “tĩnh” cho ḿnh.
Nội tâm phải tĩnh th́ mới có thể tu dưỡng tâm và thân, tinh thần lúc nào cũng phải tập trung th́ mới có thể t́m được phương hướng đúng đắn cho bản thân ḿnh.
Nếu như không tĩnh, con người ta dễ bị đánh bại bởi lời gièm pha, tác động của bên ngoài, dễ bị mua chuộc bởi những cái lợi trước mắt, dễ để vuột mất lư tưởng và thành công.
2. Sống tiết kiệm là đang dưỡng đức.
Ông khuyên con cháu trau dồi đức hạnh của chính ḿnh. Chi tiêu có nguyên tắc không chỉ giúp thoát khỏi cảnh nợ nần mà c̣n có thể sống được trong hoàn cảnh đơn sơ và không trở thành nô lệ của vật chất. Trong xă hội văn minh, đâu đâu cũng khuyến khích tiêu dùng, bạn đă bao giờ nghĩ đến chỗ tốt của tiết kiệm chưa?
3. Sống đạm bạc khiến trí tuệ sáng suốt, nội tâm yên tĩnh sẽ suy nghĩ được xa hơn
Ông khuyên con cháu rằng, trong cuộc sống nhân sinh nên sống đạm bạc, đừng xem trọng danh vọng và tiền tài. Để biết được mục đích chân chính của đời người cần phải có nội tâm tĩnh tại. Có vậy mới có thể cẩn thận lập kế hoạch cho tương lai. Vậy lư tưởng đời người của bạn là ǵ? Trách nhiệm của bạn ra sao? Bạn có những sức mạnh ǵ?
4. Tận dụng thời gian
Thời gian là thứ tài sản vô giá mà khi mất đi rồi sẽ chẳng lấy lại được.
Vậy nên, Gia Cát lượng mới căn dặn con ḿnh: “Tuổi tác trôi qua, ư chí hao ṃn theo năm tháng, th́ cuối cùng sẽ như cây khô lá úa mà thôi, không có ích ǵ cho xă hội. Đến lúc đó ngồi trong góc nhà đau buồn than thở có ích ǵ đâu?”.
Thời thanh xuân quư giá nhưng sẽ trôi đi rất nhanh, sức lực và tinh thần của con người cũng suy yếu dần theo tuổi tác.
Đó là quy luật của tự nhiên nên chẳng ai có thể chối bỏ hay kháng cự, điều duy nhất chúng ta có thể làm là nắm bắt và tận dụng thời gian.
Nhân lúc c̣n trẻ hăy tự ḿnh theo đuổi thành công, hăy nắm bắt những cơ hội phát triển để khi về già không phải hối tiếc sao “tuổi xuân chẳng 2 lần thắm lại”.
5. Thành thật trong tâm hồn
“Nếu một người không mạnh mẽ và kiên định, tâm hồn không thành thật khảng khái th́ anh ta sẽ không thành công, bị cuốn theo thói tục, trở nên tầm thường và bị ràng buộc bởi dục vọng” là những ǵ mà Gia Cát Lượng khuyên dạy về tính trung thực trong bức thư gửi cháu ḿnh.
Người trung thực là người có tâm hồn đủ khảng khái để tránh xa mọi cám dỗ, dục vọng của cuộc đời, kẻ không kiên định, thẳng thắn ngay với chính bản thân ḿnh th́ sẽ khó được người khác tôn trọng.