Chính quyền Tổng thống Donald Trump được cho là sẽ chấm dứt thỏa thuận bảo hộ những người đă trốn thoát khỏi đất nước sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc năm 1975, bởi nội các của Tổng Thống đang tái khởi động những nỗ lực để trục xuất số di dân Việt Nam vốn là những người được sống hợp pháp hàng chục năm tại Mỹ.
TT Donald Trump kư sắc lệnh di trú tại Ṭa Bạch Ốc ngày 20 Tháng Sáu năm 2018. (H́nh: Mandel Ngan/AFP/Getty Images)
Nguồn tin được báo The Atlantic đưa ra vào cuối ngày Thứ Tư, 12 Tháng Mười Hai, 2018. Đây là được cho là động thái mới nhất trong kế hoạch của Tổng Thống Trump, đó là chính sách khắc nghiệt về nhập cư và tị nạn. Theo The Atlantic, việc này chắc chắn sẽ gây nhiều bất ngờ lẫn phản đối bởi v́ Ṭa Bạch Ốc từng rút lại kế hoạch trục xuất hồi Tháng Tám. Chính quyền Trump cho rằng những di dân gốc Việt đặt chân đến Hoa Kỳ trước khi mối quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia được thiết lập là đối tượng chính của Luật Di Trú, nghĩa là họ có đủ yếu tố để bị trục xuất.
Lập trường siết chặt nhập cư mới nhất của chính quyền Trump diễn ra trong bối cảnh thời điểm gia hạn thỏa thuận về trục xuất người di cư gốc Việt tới gần.
Di dân là một vấn đề mà ông Trump nhiều lần than phiền trong chiến dịch tranh cử trở thành tổng thống. Ông từng cho rằng chính sách nhập cư hiện tại và những người nhập cư chính là nguyên nhân gây ra những tệ nạn của nước Mỹ.
Chính quyền của ông Trump vào năm ngoái đă bắt đầu theo đuổi việc trục xuất nhiều người nhập cư vào Mỹ từ Việt Nam, Campuchia và các quốc gia khác. Những người này bị cáo buộc là những “người nước ngoài phạm tội bạo lực.”
Tuy nhiên, vào năm 2008, Washington và Hà Nội đă kư một thỏa thuận về việc nhận lại người Việt di cư sang Mỹ. Đó là công dân Việt Nam đến Mỹ trước ngày hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, 12 Tháng Bảy, 1995, sẽ không phải đối tượng bị áp dụng thỏa thuận.
The Atlantic cho biết năm 2017, Ṭa Bạch Ốc đă đơn phương thay đổi thỏa thuận theo hướng nhằm tước bỏ sự bảo hộ đối với những người phạm tội, cho phép chính phủ Mỹ trục xuất một phần những người nhập cư gốc Việt tới nước này trước ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước.
Sau đó, chính sách này bị rút lại vào Tháng Tám vừa qua. Tuy nhiên, phát ngôn viên của Đại Sứ Quán Hoa Kỳ tại Hà Nội cho biết chính phủ Hoa Kỳ một lần nữa đảo ngược t́nh huống.
“Chính quyền Washington hiện tại tin rằng thỏa thuận năm 2008 không thể bảo vệ những người gốc Việt nhập cư sau năm 1995 khỏi khả năng bị trục xuất,” người phát ngôn yêu cầu không nêu danh tính nói với The Atlantic.
Cũng theo người này, năm 2008, Hoa Kỳ và Việt Nam đă kư thỏa thuận song phương về việc nhận lại công dân Việt di cư, thiết lập quy tŕnh trục xuất người gốc Việt tới Mỹ sau ngày 12 Tháng Bảy, năm 1995, phải tuân theo lệnh trục xuất cuối cùng.
Người phát ngôn Đại Sứ Quán Hoa Kỳ tại Hà Nội cho biết Mỹ và Việt Nam đă kư một thỏa thuận song phương về việc loại bỏ vào năm 2008, thiết lập các thủ tục trục xuất công dân Việt Nam đến Hoa Kỳ sau ngày 12 Tháng Bảy, năm 1995 và phải tuân theo lệnh băi bỏ cuối cùng. Mặc dù các thủ tục liên quan đến thỏa thuận cụ thể này không áp dụng cho công dân Việt Nam đến Hoa Kỳ trước ngày 12 Tháng Bảy, năm 1995, nhưng không loại trừ rơ ràng việc loại bỏ các trường hợp trước năm 1995.
Người phát ngôn của Đại Sứ Quán Hoa Kỳ ở Hà Nội nói với The Atlantic, quyết định “lật ngược thế cờ” này diễn ra trong bối cảnh Bộ An Ninh Nội Địa đă gặp mặt đại diện Đại Sứ Quán Việt Nam tại Washington D.C.. Tuy nhiên, người này từ chối tiết lộ chi tiết nội dung và thời gian diễn ra cuộc gặp.
The Atlantic dẫn lời bà Katie Waldman, người phát ngôn Bộ An Ninh Nội Địa, cho biết 5,000 người gốc Việt bị kết án đă có lệnh trục xuất. Họ là những người chưa được công nhận là công dân Mỹ. (K.L)