Chính quyền Tổng thống Donald Trump ngày càng để quan hệ với Trung Quốc tồi tệ. Nó có thể lên đỉnh điểm và nguy cơ chiến tranh sẽ xảy ra. Ông James Mattis đă làm "hạ nhiệt" căng thẳng này?
Lo ngại căng thẳng với Bắc Kinh leo thang, ông Mattis được cho là đang t́m cách lôi kéo giới chức quân đội Trung Quốc về phía ông.
Khi Mỹ trừng phạt các quan chức và cơ quan của quân đội Trung Quốc hồi tháng 9, Bắc Kinh lập tức đáp trả bằng việc hủy chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis. Nhưng chỉ vài ngày sau, một vị tướng của Trung Quốc đă sang thăm Lầu Năm Góc (Bộ Quốc pḥng Mỹ) với một thông điệp tái khẳng định rằng: Bắc Kinh đánh giá cao tầm quan trọng của mối quan hệ về quốc pḥng giữa 2 nước.
Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ James Mattis và người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Ḥa gặp nhau tại Singapore ngày 18/10/2018. (Ảnh: AP)
Trong chuyến thăm đó, ông Huang Xueping, Phó Giám đốc chương tŕnh hợp tác quân sự quốc tế thuộc Quân ủy Trung ương Trung Quốc chủ yếu gặp các thân tín của ông Mattis.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ cũng có cuộc tiếp xúc chóng vánh với ông Huang Xueping ngoài hành lang và đă kịp gửi một thông điệp cho người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Ḥa.
Bộ trưởng James Mattis đă nói với ông Huang Xueping rằng, ông mong đợi gặp ông Ngụy Phượng Ḥa tại hội nghị về an ninh ở Singapore cuối tháng 10 - quan chức hàng đầu của Lầu Năm Góc về chính sách với châu Á, ông Radal Schriver cho biết.
Chiến thuật lôi kéo
Quan hệ giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới liên tục chạm những đáy mới dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump v́ cuộc chiến thương mại cũng như những bất đồng về vấn đề Đài Loan, Biển Đông và ở những điểm nóng địa chính trị khác.
Lo ngại rằng mối quan hệ với các cường quốc quân sự xấu đi có thể tích tụ thành mâu thuẫn đẩy căng thẳng quan hệ song phương nói chung leo thang, ông Mattis được cho là đang t́m cách thiết lập một mối quan hệ với giới chức quân đội Trung Quốc, cố gắng lôi kéo họ về phía ḿnh.
Ngày 9/11 vừa qua, ông Mattis đă có cuộc gặp thứ 3 với ông Ngụy Phượng Ḥa trong ṿng chỉ chưa đầy 5 tháng. Đó mức tiếp xúc dày đặc bất thường đối với các quan chức cấp cao như thế, và lại càng bất thường hơn nếu xét đến việc chuyến thăm của ông Mattis tới Bắc Kinh hồi tháng 6/2018 là lần đầu tiên một Bộ trưởng Quốc Mỹ đến Trung Quốc kể từ năm 2014.
Ông Schriver cho biết, cuộc hội đàm giữa quan chức quốc pḥng hàng đầu của Mỹ và Trung Quốc tại Washington ngày 9/11 tập trung vào những nỗ lực giảm nguy cơ đụng độ không chủ ư giữa 2 nước.
“Chúng tôi muốn đảm bảo rằng khi chúng tôi cạnh tranh với nhau th́ đó là sự cạnh tranh lành mạnh và không gây ra một hậu quả thảm khốc” – ông Schriver nói.
Rủi ro ngày càng lớn
Các số liệu quân sự mới cũng như những vụ việc gần đây liên quan đến hoạt động của quân đội Mỹ ở Biển Đông và eo biển Đài Loan cho thấy Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis như đang “đi trên dây”. Thậm chí ngay cả khi ông Mattis đang cố gắng thiết lập các mối quan hệ để hạn chế nguy cơ xảy ra “khủng hoảng” th́ Lầu Năm Góc vẫn tiếp tục các hoạt động khiến chính phủ Trung Quốc “nóng mắt”.
Cụ thể, trong ṿng 12 tháng tính tới 30/9 vừa qua, Mỹ đă tiến hành ít nhất 6 chuyến đi đươc gọi là “Chiến dịch thực thi quyền tự do hàng hải” (FONOP) ở Biển Đông, tăng gấp rưỡi so với 4 chuyến cùng kỳ năm trước.
Trong khuôn khổ chiến dịch này, Mỹ đă cử tàu chiến đi vào vùng biển quốc tế xung quanh các đảo và đá ở Biển Đông, hầu hết bị Trung Quốc bồi đắp, cải tạo và quân sự hóa trái phép.
Lầu Năm Góc cũng cho tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan với tần suất dày đặc hơn và đang cân nhắc trong năm nay sẽ cử một tàu khu trục đến khu vực này. Động thái đó chắc chắn sẽ chọc giận Trung Quốc, nước vốn coi Đài Loan là một vùng lănh thổ của ḿnh và cho rằng việc Mỹ hậu thuẫn chính quyền ở Đài Bắc là can thiệp vào công việc nội bộ của họ.
“Chúng ta đang làm những việc mà nói trắng ra là ngày càng quyết đoán hơn, c̣n Trung Quốc cũng đang phản ứng quyết liệt hơn bao giờ hết” – người giữ chức Cố vấn hàng đầu của Bộ Ngoại giao Mỹ về các vấn đề châu Á đến hết tháng 7 vừa qua, bà Susan Thornton, cảnh báo về nguy cơ đụng độ tỷ lệ thuận với các hoạt động quân sự gia tăng. “Nguy cơ rủi ro đang ngày càng lớn.”
Ông Schriver cũng hiểu rằng, rất khó nói quan hệ quốc pḥng Mỹ - Trung Quốc “dẻo dai” đến đâu trong một cuộc khủng hoảng thực sự. “Tôi cho rằng chúng ta sẽ không thể biết được cho tới khi có một cuộc khủng hoảng xảy ra và nó [mối quan hệ quốc pḥng giữa Mỹ và Trung Quốc – ND] bị thử thách” – ông Schriver cho biết.
Người đàn ông khôn ngoan
Trung Quốc đang tỏ ra ngày càng quyết liệt hơn về mặt quân sự, thể hiện cụ thể qua việc tàu Trung Quốc áp sát “không an toàn” với tàu khu trục Mỹ trên vùng biển quốc tế ở Biển Đông hôm 30/9 vừa qua. Tàu Trung Quốc lúc đó đă được trang bị sẵn tấm đệm ở bên hông, cho thấy họ chuẩn bị cho t́nh huống có thể va chạm với tàu Mỹ.
“Bạn sẽ không làm điều đó khi bạn ở giữa đại dương, trừ khi bạn định đâm sầm vào thứ ǵ đó” – ông Mattis nhận định về động thái của tàu Trung Quốc với báo giới tháng trước.
Nhưng đồng thời với hành động đó, Bộ Quốc pḥng Trung Quốc nói rằng nước này hy vọng quan hệ giữa quân đội 2 nước có thể trở thành “nguồn ổn định” cho quan hệ song phương nói chung. Các quan chức Trung Quốc c̣n nói rằng, Bắc Kinh đặt nhiều niềm tin vào ông Mattis hơn những quan chức hàng đầu khác của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump.
“Một người đàn ông khôn ngoan”. Theo Reuters, đó là cách một quan chức Trung Quốc đă nói về ông Mattis, cho rằng Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ có đủ kinh nghiệm chiến trường để hiểu rằng tốt nhất là nên tranh một cuộc xung đột vũ trang. Bộ Quốc pḥng Trung Quốc không b́nh luận ǵ về thông tin này.
Cạnh tranh tức là đối thủ?
Khi ông Mattis bay tới Bắc Kinh hồi tháng 6, ông đă nghe phía Trung Quốc quan ngại đủ đường về việc tài liệu chính sách chủ chốt của Lầu Năm Góc xác định Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh chiến lược” ở Biển Đông. Và trong cuộc hội đàm kín lần đó, ông Mattis đă phải biện hộ rằng “đối thủ cạnh tranh” không có nghĩa là “kẻ thù”.
Sau lần đó, Mỹ và Trung Quốc c̣n tổ chức nhiều cuộc gặp và có các biện pháp xây dựng ḷng tin khác, như là việc cùng ngồi lại để vạch ra những viễn cảnh khủng hoảng có thể xảy ra nhằm giảm nguy cơ tính toán sai lầm.
Bà Thornton cho rằng, mối quan hệ của ông Mattis với phía Trung Quốc, dù hữu ích nhưng là không đủ để tạo một cầu nối giữa chính quyền của Tổng thống Trump với Bắc Kinh trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.
Đó là chưa kể việc ông Mattis có thể rời khỏi nội các của ông Trump - chủ đề đồn đoán lâu nay của truyền thông Mỹ, dù cả Bộ trưởng Quốc pḥng và Tổng thống đều bác bỏ thông tin này.
Trong bối cảnh ông Trump có thể “dọn dẹp” lại Nhà Trắng và ông Mattis ra đi như lời đồn, người kế nhiệm Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ sẽ cần có thời gian để nắm bắt những ǵ ông đă làm, và đó là một viễn cảnh nguy hiểm trong lúc căng thẳng đang leo thang như hiện nay./.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
