Ông Trump làm tổng thống Mỹ đă tạo nên một sự khác biệt mới. Với quan điểm đặt nước Mỹ lên trên hết, ông Trump đang khiến cho kẻ thù cũng như bè bạn phải nghiêm túc tính tới các quan điểm của Mỹ.
Tổng thống Mỹ D. Trump đang buộc cả đồng minh và kẻ thù phải chú ư đến ḿnh
Sẵn sàng sử dụng vũ lực
Tạp chí The National Interest mới đây có bài viết đánh giá về chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trong bối cảnh ông chủ Nhà Trắng thứ 45 này đang vấp phải không ít ư kiến ở trong nước.
Theo tạp chí Mỹ, với sự kết hợp đúng đắn giữa quyền lực cứng và quyền lực mềm đi đôi với ngoại giao, Tổng thống Trump vẫn có thể đạt được những thành công lớn. Sau một năm rưỡi lên cầm quyền, chính sách đối ngoại của ông Trump dường như chắc chắn sẽ thành công, tuy vẫn c̣n một số thách thức lớn trong cách tiếp cận và thực thi.
The National Interest cho rằng mặc dù công việc vẫn đang được tiến hành, nhưng cách tiếp cận của ông Trump đă phản ánh một số thay đổi “đáng khen ngợi và rất cần thiết”, thực sự đặt nước Mỹ lên trên hết và khiến cho kẻ thù cũng như bè bạn phải xem xét các quan điểm của Mỹ một cách nghiêm túc hơn.
Cách hành xử của Mỹ trên trường quốc tế đă trở nên cứng rắn hơn đến mức đáng chú ư, nhờ vào việc gia tăng đáng kể ngân sách quân sự và sự sẵn sàng có thể chứng minh được trong việc sử dụng vũ lực. Ví dụ được nêu ra là trường hợp ở Syria khi “các giới hạn đỏ” của Tổng thống Trump được khẳng định “đáng tin cậy” hơn của người tiền nhiệm Obama.
Điều đó có nghĩa là, khi ông Trump đe dọa sử dụng sức mạnh quân sự, th́ hầu như không ai sẵn sàng đánh cược rằng tổng thống Mỹ đang “lừa bịp”. Tạp chí Mỹ cho rằng Tổng thống Trump sẵn sàng tiến xa hơn so với người tiền nhiệm Obama khi quyết định rằng các lợi ích quan trọng của Mỹ đang bị đe dọa.
Các cuộc không kích ở Syria hồi tháng 4 được đánh giá là “có giới hạn nhưng hiệu quả về mặt tâm lư”, trong khi việc cung cấp tên lửa chống tăng Javelin cho Ukraine được đánh giá là chứng tỏ ông Trump sẵn sàng sử dụng sức mạnh quân sự không chỉ như một phương sách cuối cùng, mà c̣n như một công cụ chính đáng và thiết yếu trong chính sách đối ngoại của Mỹ.
Dù hành động quân sự mang tới cho Mỹ lợi thế nhưng điều khiến người Mỹ lo lắng là những lục đục nội bộ cũng như những hành động và lời nói thiếu nhất quán của giới chức nước nhà.
Mặc dù Chiến lược an ninh quốc gia chính thức đă được công bố hồi tháng 12/2017, nhưng chính quyền vẫn chưa có một khuôn khổ chiến lược cố kết vạch rơ các ưu tiên về an ninh quốc gia.
The National Interest chỉ rơ sự lo lắng của người Mỹ khi cho rằng điều nghịch lư là trong khi nhiều nước nh́n nhận Mỹ như một siêu cường bất khả chiến bại, th́ nhiều nước khác cũng coi chính quyền này là “được chăng hay chớ”, không có khả năng đánh giá t́nh h́nh một cách khách quan, và có khuynh hướng cá nhân hóa quan hệ với các nhà lănh đạo và các nước khác – ngay cả khi đối phó với các nước lớn khác.
Khuất phục cả đồng minh và kẻ thù
Cũng trong bài viết, The National Interest ca ngợi việc ông Trump thực hiện những hứa hẹn trong chiến dịch tranh cử của ḿnh, như lập trường cứng rắn hơn trong vấn đề nhập cư trái phép, đ̣i hỏi phải có những thỏa thuận thương mại có lợi hơn từ phía các quốc gia khác, bớt chú trọng đến cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, và tránh việc thay đổi chế độ và can thiệp vào chính trị nội bộ của các nước khác.
Mặc dù vẫn chưa có dấu hiệu nào của việc xây dựng một bức tường biên giới do Mexico chi trả và việc Trump lớn tiếng kêu gọi các đối tác thương mại của Mỹ nhượng bộ chưa mang lại kết quả đáng kể, nhưng ông Trump được tạp chí này hoan nghênh v́ vẫn tiếp tục “con đường của ḿnh”, bất chấp rất nhiều trở ngại trong nước và quốc tế.
Ông Trump đă buộc thế giới bên ngoài phải chú ư đến ḿnh. Các quốc gia khác, kể cả các thế lực lớn như Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc, Nga, và thậm chí là Triều Tiên và Iran, dường như đều sẵn sàng tỏ ra linh hoạt ở mức độ nào đó.
Ví dụ trường hợp của Nga, The National Interest cho rằng các biện pháp trừng phạt có ảnh hưởng sâu rộng hơn của Tổng thống Trump – tập trung vào các công ty nhà nước giữ vai tṛ then chốt và các nhân vật quan trọng –bắt đầu khiến Moscow lo lắng và bớt “giả vờ” rằng họ không quan tâm đến sức ép của Mỹ và phương Tây như trước đó.
The National Interest tin rằng việc Tổng thống Trump sẵn sàng áp đặt các biện pháp trừng phạt mới cũng khiến Nga không c̣n bất chấp rủi ro gây leo thang căng thẳng với Mỹ ở Syria hay Ukraine.
Tạp chí này cũng tin rằng Tổng thống Trump có khả năng phán đoán thực tế nhờ vào trực giác của một nhà lănh đạo doanh nghiệp trong việc xem xét thế giới khi nó có liên quan đến các lợi ích quốc gia của Mỹ.
Ông Trump bắt đầu bằng việc nghi ngờ những nhận định thông thường về các đồng minh và đối thủ của Mỹ và không coi phạm trù nào trong số hai phạm trù này là điều hoàn toàn hiển nhiên. Thay vào đó, ông đặt câu hỏi về những ǵ đồng minh của Mỹ đang làm cho Mỹ và phí tổn của các liên minh của Mỹ.
Về các đối thủ, ông bắt đầu đưa ra một số câu hỏi rơ ràng nhưng hiếm thấy về việc những nước nào gây ra những vấn đề đáng kể cho Mỹ và những nước nào gây ra ít vấn đề hơn mà có thể dễ dàng giải quyết.
Cuộc chiến thương mại với Trung Quốc mà Tổng thống Trump đă châm ng̣i cũng được tạp chí Mỹ biện minh v́ cho rằng Bắc Kinh đang đưa ra các biện pháp bảo hộ mới nhằm cản trở quyền tiếp cận thị trường của các công ty Mỹ tương đương điều mà các công ty Trung Quốc có được ở Mỹ.
Trong khi đó, câu hỏi “những người châu Âu giàu có” đang hưởng lợi từ hệ thống bảo vệ của Mỹ cũng nhận được các lợi thế thương mại được cho là hợp lư. Mức thuế quan trung b́nh của Mỹ đối với hàng hóa chỉ là 2,4% trong khi mức thuế trung b́nh của EU và Canada tương ứng là 3% và 3,1%.
Ngay cả việc ông Trump, khi c̣n là ứng cử viên tổng thống, đă không đưa Nga vào danh sách những thách thức hàng đầu đối với Mỹ cũng được The National Interest đánh giá là đúng. Theo giải thích của tạp chí này th́ Nga chỉ có GDP bằng khoảng 10% của Mỹ và các lực lượng thông thường của Nga c̣n lâu mới sánh được với Tổ chức hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Xuất phát từ tiền đề này, một câu hỏi khác cũng được cho là hợp lư là về vai tṛ của NATO vốn có mục đích ban đầu là kiềm chế Liên Xô. Nếu người châu Âu lo sợ nước Nga th́ tại sao họ lại chi ít như vậy cho quốc pḥng so với Mỹ, và tại sao số lượng quốc gia châu Âu sẵn sàng đáp ứng mục tiêu về chi tiêu quốc pḥng mà NATO đă tuyên bố ở mức tối thiểu là 2% GDP lại ít như vậy?
Thừa nhận, chính quyền của Tổng thống Trump đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức trong và ngoài nước, nhưng The National Interest kết luận rằng ông chủ Nhà Trắng có thể thực hiện thành công các mục tiêu của ḿnh, đang khiến cả đồng minh và kẻ thù phải tính tới quan điểm của Mỹ, một khi phát huy được “sức mạnh đặc biệt” của cường quốc vẫn được coi là số một này.
Therealrtz © VietBF