Có lẽ người Việt sinh cơ lập nghiệp từ "buổi đầu" trong những nước trên thế giới. Họ luôn “vươn lên giàu có” với đủ mọi nghề trong xă hội. Chúng ta hăy xem hàng sáng người phụ nữ nhỏ bé, lam lũ, ngày nào chị Lương Thị Đông cũng dậy từ sáng sớm để mở hàng ở chợ Samsen. Chị bán đồ ăn Việt Nam như lạp xường, đậu phụ, dưa món. Ngày Tết chị bán thêm bánh chưng và gị. Xe hàng của chị Đông là điểm ghé thăm của nhiều người Việt khi tới Thái Lan.
Chị Đông (áo trắng) và khách tại xe hàng của chị ở chợ Samsen, Bangkok
Chị đă bán hàng như vậy gần 30 năm nay để nuôi ḿnh và hai con gái. Khó có thể h́nh dung người phụ nữ rám nắng đang rán đậu cạnh một xe hàng cũ kỹ dưới cái nắng gay gắt ở Bangkok lại sở hữu ô tô, nhiều đất đai, nhà cửa.
"Tết nào tôi cũng tự lái xe về quê cách Bangkok khoảng 600 km", chị Đông nói với BBC bằng tiếng Việt khá tốt - "Tôi đă mua hai xe ô tô. Một xe để đi chơi. Một xe chuyên chở hàng".
’Chăm chỉ’ và ’làm nhiều nghề’
Chị Đông nói chị làm một lúc nhiều nghề và lúc nào cũng nghĩ tới mở rộng h́nh thức kinh doanh.
"Người Việt ḿnh bản chất là cần cù, chịu khó nên tôi nghĩ ra làm nhiều thứ lắm. Hồi xưa xe hàng này bán được nhiều, tôi dành dụm mua mấy mảnh đất ở quê và ở Bangkok, xây nhà ngăn nhiều pḥng cho thuê. Tôi c̣n cho vay lấy lăi nữa".
Tất bật đủ nghề nhưng chị Đông không bỏ xe hàng dù nay ’ế hơn’. Ngày lễ Tết, chị vẫn gói cả ngàn cái bánh chưng, bánh gị để bán. Vừa trở về Thái Lan sau chuyến du lịch Việt Nam, chị Đông nói đang nghĩ tới việc mua tiêu từ Việt Nam mang qua Bangkok bỏ mối.
Năm nay, con gái chị Đông sẽ sang Việt Nam học tiếng Việt. Dự định của chị là ’giỏi tiếng Việt’ và ’rành đường’ ở Việt Nam để mở dịch vụ đưa người Thái sang Việt Nam du lịch.
"Nhiều người Thái thấy tôi du lịch Việt Nam th́ mê lắm. Họ muốn tôi dắt qua Việt Nam chơi" - chị Đông nói.
"Tôi lao động nặng quen rồi. Bây giờ vất vả như thế này cũng không ăn thua ǵ" - chị Đông nói với nụ cười tươi.
Nhiều người Thái gốc Việt ở Thái thường mở hàng ăn uống nhỏ (Ảnh minh họa)
Vươn lên từ nghèo khó
Sinh ra ở Thái Lan nhưng hoàn cảnh của chị Đông giống như nhiều trường hợp phụ nữ nông thôn Việt Nam. Chị từng lấy chồng là người Thái từ khi c̣n rất trẻ và có hai con gái, đă chia tay.
Chị Đông không bao giờ quên những ngày chị một ḿnh đội mưa nắng, sáng sớm đẩy xe đi bán, tối đi bỏ mối hàng, đêm về trông con đến kiệt sức. Nay hai con chị Đông đă trưởng thành. Chị Đông có điều kiện giúp đỡ những người Việt nghèo khó hơn hoặc mới sang Thái Lan c̣n bỡ ngỡ.
Thế hệ ông bà chị Đông sang Thái Lan từ nhiều năm trước đă dạy cho con cháu cách làm ăn tần tảo và đoàn kết. Mười anh chị trong gia đ́nh chị Đông Tết năm nào cũng sum họp, gói bánh chưng, gị, lạp xường gửi chị Đông bán ở Bangkok.
Chị Đông nói ḿnh chưa thực sự giàu có, nhưng ’có của ăn của để’ và vẫn đang có nhiều kế hoạch phát triển kinh doanh.
Nhiều người Thái gốc Việt “ăn nên làm ra” ở Bangkok (Ảnh minh họa)
Nói về cộng đồng người Thái gốc Việt tại Thái Lan, đặc biệt là nữ giới, anh Đậu Văn Quân, tiến sĩ ngành tài nguyên nước, hiện đang làm việc tại trường Đại học Heriot-Watt, Anh quốc, cho BBC biết:
"Rất khó để đánh giá thế nào là giàu, nhưng so với cộng đồng người Thái th́ người Thái gốc Việt khá thành đạt. Hầu hết người Việt qua Thái lao động hoặc người Thái gốc Việt thường kinh doanh đơn giản như mở hàng ăn. Nhưng họ biết xoay xở làm nhiều nghề một lúc. Điều đáng nói là họ làm được điều đó chỉ trong một thời gian ngắn, vài chục năm. Bởi trước kia hồi chiến tranh, người Việt chạy sang Thái, ai cũng nghèo cả".
Anh Quân nói vùng Đông Bắc Thái nơi anh ở, ít nhất cũng có tới vài ngàn người Thái gốc Việt.
"Người Thái gốc Việt ở đây rất đoàn kết. An ninh ở Thái Lan khá tốt nên làm ăn hợp pháp, lại chịu khó, cần cù, không ít người mua được ô tô, đất đai. Tôi từng biết một chị bán gánh cháo mà một ḿnh nuôi bốn con, c̣n có tiền mua nhà ở Việt Nam".