Những tưởng việc đối đầu giữa Mỹ và Teieeuf Tiên sẽ không bao giờ chấm dứt th́ mới đây lại đang có cơ hội làm lành của 2 nhà lănh đạo. Đây là 1 động thái chưa từng có tiền lệ trong lịch sử. Tuy nhiẻn mọi việc ra sao văn c̣n rất nhiều điều đáng bàn trong tương lai.Hôm thứ 5 (8/3) vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đă đồng ư gặp mặt nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong-un.
Nếu đàm phán thực sự diễn ra, đây sẽ là cuộc gặp ở mức cao nhất giữa 2 quốc gia. Chưa bao giờ một tổng thống Mỹ đương nhiệm từng gặp – hoặc từng nói chuyện qua điện thoại – với một nhà lănh đạo Triều Tiên.
Dưới đây là những nỗ lực đối thoại trong quá khứ giữa hai quốc gia Mỹ - Triều Tiên:
Năm 1994: Bờ vực chiến tranh và Đồng thuận
Dù không tổng thống Mỹ đương nhiệm nào từng gặp lănh đạo Triều Tiên, đă có 2 cựu tổng thống làm điều này.
Cựu tổng thống Jimmy Carter gặp Chủ tịch Triều Tiên Kim Il-sung - người thành lập Cộng ḥa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên – vào năm 1994. Bất chấp phản đối từ tổng thống đương nhiệm Bill Clinton, ông Carter tới thủ đô B́nh Nhưỡng, sau khi các cơ quan t́nh báo Mỹ thông báo tin mật và cho biết Triều Tiên đang sản xuất plutonium cho mục đích phát triển vũ khí hạt nhân.Cuộc gặp này đă tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán sau đó và "Thỏa thuận Khung" cuối cùng được 2 bên đồng thuận vào năm 1994. Theo đó, Triều Tiên dừng xây dựng 2 ḷ phản ứng hạt nhân (có thể dùng cho mục đích quân sự) để đổi lấy dầu mỏ và 2 ḷ phản ứng hạt nhân cho mục đích dân sự.
Tổng thống Clinton khi ấy đồng ư với thỏa thuận nhưng Quốc hội Mỹ hoăn vận chuyển dầu mỏ, từ chối gỡ bỏ cấm vận và xây các ḷ phản ứng hạt nhân dân sự.
Năm 2000: Triều Tiên và Hàn Quốc tổ chức đối thoại
Năm 2000, nhà lănh đạo Kim Jong-il - người kế nhiệm ông Kim Il-sung- và tổng thống Hàn Quốc khi đó Kim Dae-jung đă gặp mặt tại B́nh Nhưỡng. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa nguyên thủ hai miền bán đảo liên Triều sau khi chiến tranh Triều Tiên – Hàn Quốc nổ ra 50 năm trước.Cuộc đối thoại đă gặt hái được những thành quả chưa từng thấy, đặc biệt là khu công nghiệp chung Kaesong. Nhưng "Chính sách Ánh dương" của ông Kim Dae-jung sau đó đă bị tổn hại nghiêm trọng v́ một vụ bê bối chính phủ Hàn Quốc.
Bà Madeleine Albright tới thăm Triều Tiên
Ông Kim Jong-il đă mời Tổng thống Clinton tới Triều Tiên vào năm 2000 nhưng ông Clinton khi ấy đă cử Ngoại trưởng Madeleine K. Albright thực hiện chuyến thăm này.
Bà Albright tới B́nh Nhưỡng trong nỗ lực mở rộng các điều khoản trong Thỏa thuận Khung, yêu cầu Triều Tiên ngừng phát triển và bán các loại tên lửa đạn đạo ra nước ngoài.Chính quyền ông Clinton khi đó tuyên bố thỏa thuận này đă được thông qua nhưng không hoạt động nào được ghi nhận.
Năm 2002 – 2006: Cuộc thử bom hạt nhân
Thỏa thuận Khung sụp đổ vào năm 2002 sau khi Mỹ cáo buộc Triều Tiên bí mật thực hiện chương tŕnh làm giàu uranium bằng các thiết bị từ Pakistan. Mỹ dừng chuyển dầu mỏ tới Triều Tiên và B́nh Nhưỡng cũng bắt đầu sản xuất vũ khí hạt nhân trở lại.Đối thoại 6 bên sau đó đă được tổ chức giữa các đại biểu từ Triều Tiên, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản và Mỹ. Năm 2005, Triều Tiên cho biết nước này sẽ từ bỏ chương tŕnh hạt nhân để đổi lại đảm bảo an ninh quốc gia. Tuy nhiên, sau cam kết 1 năm, B́nh Nhưỡng thử nghiệm hạt nhân lần đầu vào năm 2006.
Năm 2007-2011: Đối thoại 6 bên đi vào bế tắc
Năm 2007, ông Kim Jong-il và tổng thống Hàn Quốc Roh Moo-hyun, tổ chức cuộc họp thượng đỉnh giữa 2 nước. Cuộc gặp mặt diễn ra với mục đích mở rộng mối quan hệ liên Triều và giảm căng thẳng vũ trang quanh các vùng lănh hải ở bờ biển phía tây bán đảo liên Triều. Nhưng thỏa thuận nói trên mau chóng kết thúc sau nhiệm ḱ 5 năm của tổng thống Roh.
Đối thoại 6 bên chính thức tan ră vào năm 2009, chủ yếu v́ mâu thuẫn quanh việc cho phép giám sát viên quốc tế tới các ḷ hạt nhân Triều Tiên.Cùng năm này, ông Clinton tới Triều Tiên và gặp ông Kim Jong-il để đảm bảo 2 phóng viên Mỹ - Euna Lee và Laura Ling - được phóng thích.
Ông Kim Jong-il qua đời vào năm 2011 và ông Kim Jong-un lên nắm quyền từ đó tới nay.
Năm 2012: Tổng thống Obama sử dụng "Chiến lược Kiên nhẫn"
Chính quyền ông Obama theo đuổi chiến lược gia tăng cấm vận mặc dù 2 bên vẫn tiếp tục các cuộc đối thoại ngoại giao.
Trong đó, có thể kể tới thỏa thuận đạt được ngày 29/2/2012, khi Triều Tiên đồng ư cho phép các giám sát viên tiếp cận khu hạt nhân và dừng các chương tŕnh vũ khí, tên lửa để nhận hỗ trợ thực phẩm của Mỹ.Tuy nhiên, cam kết này sớm bị vô hiệu sau khi Triều Tiên phóng một tên lửa để đưa vệ tinh vào quỹ đạo. Hành động này được phía Mỹ cho là nỗ lực phát triển tên lửa đạn đạo tầm xa của B́nh Nhưỡng.
Năm 2016 – 2017: Ông Trump ngỏ ư đối thoại
Trong chiến dịch tranh cử năm 2016, ứng cử viên Donald Trump cho biết ông sẵn sàng đàm phán trực tiếp với ông Kim để đóng băng các chương tŕnh hạt nhân Triều Tiên.
Ông Trump thẳng thừng đáp trả những lời chỉ trích nhằm vào ư định của ông: "Ai mà quan tâm chứ? Tôi sẽ đối thoại với bất ḱ ai. Có 10% tới 20% khả năng tôi có thể thuyết phục anh ta [Kim Jong-un] dừng phát triển hạt nhân. Tôi sẽ đảm bảo mọi người đều nhận được lợi ích từ cuộc đàm phán".
Tên lửa và bom hạt nhân ngày càng mạnh
Trong năm đầu ông Trump làm tổng thống, Triều Tiên thử nghiệm tên lửa đạn đạo và đă đạt tới mức có thể vươn tới toàn lănh thổ Mỹ. Triều Tiên cũng thử nghiệm bom hạt nhân lần thứ 6 thành công vào đầu tháng 9 vừa qua.Ngay sau đó, tổng thống Trump đe dọa sẽ vùi Triều Tiên trong "lửa và thịnh nộ" nếu quốc gia này đe dọa tới an ninh Mỹ. B́nh Nhưỡng không hề nao núng, tuyên bố sẽ cân nhắc tấn công đảo Guam – nơi Mỹ đặt căn cứ không quân quan trọng.
Cuộc khẩu chiến của 2 nhà lănh đạo
Trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, tổng thống Trump tuyên bố sẽ "hủy diệt hoàn toàn" Triều Tiên nếu nước này đe dọa Mỹ và các đồng minh.
"Người tên lửa đang tự hủy diệt chính ḿnh", ông Trump ám chỉ nhà lănh đạo Kim Jong-un. Sau đó ít lâu, ông Kim gọi ông Trump là "ông già lẩm cẩm".
Năm 2018: Thế vận hội Mùa đông PyeongChang
Trong diễn văn chào năm mới, ông Kim Jong-un khoe ḿnh có nút hạt nhân trên bàn làm việc, có thể kích hoạt tấn công hạt nhân trên toàn lănh thổ Mỹ. Ông Trump phản ứng trên Twitter rằng ông sở hữu "nút hạt nhân to và mạnh hơn" của ông Kim.
Sau đó, tổng thống Mỹ cam kết sẽ "không lặp lại sai lầm của các chính quyền tiền nhiệm" khi đưa nước Mỹ vào t́nh trạng nguy hiểm như hiện tại.
Cuối tháng 2 vừa qua, Triều Tiên đồng ư cử đoàn đại biểu tới Hàn Quốc để dự Thế vận hội Mùa đông. Sự kiện này đă giúp giảm căng thẳng giữa hai bên. Kim Yo-jong, em gái ông Kim Jong-un, đă tới PyeongChang trong lễ khai mạc. Các quan chức Hàn Quốc cho biết họ đă thất bại trong việc tổ chức cuộc gặp mặt giữa bà Kim Yo-jong và Phó tổng thống Mike Pence.Ivanka Trump, con gái ông Trump và là cố vấn cấp cao của Nhà Trắng, đă tới Hàn Quốc để dự lễ bế mạc nhưng không để lại nhiều dấu ấn và ảnh hưởng như bà Kim Yo-jong.
Trong những ngày vừa qua, nhà lănh đạo Kim Jong-un đă bất ngờ ngỏ lời đối thoại với tổng thống Donald Trump. Tổng thống Mỹ đă nhận lời và dự định cuộc hội đàm này sẽ diễn ra vào tháng 5 tới.
|