Có thể nói vụ ông Trump bất ngờ có quyết định để Jerusalem là thủ đô của Israel đang là tâm điểm của TG nhất là trong TG Ả rập. Nh́n lại lịch sử của Jerusalem th́ thấy đây là 1 vùng đất tranh chấp và diễn ra nhiều cuộc xung đột đổ máu nhất mà không 1 bên nào có thắng lợi thực sự với sự mệt nhoài của các bên tham chiến. Nhưng việc ông Trump chấp nhận Jerusalem là thủ đô của Israel đă lại kích hoạt cuộc xung đột tại đây... Đi cùng với quyết định này là việc chuyển Đại sứ quán Mỹ tại Tel Aviv về Jerusalem. Với giới quan sát, đây được coi là một sự đảo ngược nguy hiểm đối với tương lai của tiến tŕnh ḥa b́nh Trung Đông, đẩy khu vực này trở lại t́nh trạng bất ổn.
Trung Đông cảnh cáo
Trong ngày 5-12, ông Trump đă điện đàm với một loạt nhà lănh đạo Trung Đông gồm Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Nhà vua Jordan Abdullah, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi và Nhà vua Saudi Arabia Salman.
Ngoại trừ Thủ tướng Israel Netanyahu đương nhiên ủng hộ, các nhà lănh đạo Trung Đông đồng loạt lên tiếng cảnh báo về những hệ lụy từ động thái này.
Bất cứ một tuyên bố nào về t́nh trạng của Jerusalem trước khi có giải pháp sau cùng (cho cuộc xung đột Palestine - Israel) đều sẽ gây tổn hại cho đàm phán ḥa b́nh và làm căng thẳng thêm t́nh h́nh trong khu vực"
Vua Saudi Arabia Salman
Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas nói rằng động thái của Washington sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đối với ḥa b́nh và ổn định của khu vực. Chính quyền Palestine từ lâu tuyên bố cảnh báo quyết định này của Mỹ sẽ triệt tiêu tiến tŕnh ḥa b́nh, kết liễu các nguyên tắc của thỏa thuận ḥa b́nh giữa Palestine - Israel; chấm dứt vai tṛ của Mỹ như một trung gian ḥa giải cho ḥa b́nh ở Trung Đông, bởi Mỹ đă hoàn toàn thiên vị Israel trong cuộc tranh chấp với Palestine.
Phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas ra tuyên bố: "Chúng tôi cảnh cáo quyết định này. Chúng tôi kêu gọi con em Palestine đứng lên làm thành lũy kiên cố chống lại quyết định bạo ngược này và hăy khuấy động lại cuộc khởi nghĩa Intifada v́ Jerusalem".
Trước đó, hôm 4-12, trong cuộc điện đàm với ông Trump, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron "bày tỏ quan ngại về khả năng Mỹ đơn phương công nhận Jerusalem là thủ đô Israel", theo tin từ văn pḥng ông Macron.
Các lănh đạo của Philippines và CH Czech tuyên bố sẽ chuyển đại sứ quán của ḿnh từ Tel Aviv sang Jerusalem, theo đài Channel 1 của Israel.
"Nước Mỹ trên hết"
2017 là năm có nhiều dịp nhạy cảm đối với người Palestine. Đó là tṛn 100 năm ngày ra đời của "lời hứa Balfour" về việc sẽ cắt đất Palestine cho người Do Thái lập quốc. Đó là tṛn 70 năm nghị quyết số 181 của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (1947) về việc cắt 53% lănh thổ Palestine để thành lập Nhà nước Israel và quốc gia này đă ra đời thực sự vào năm sau đó.
Nhưng nghị quyết 181 cũng nêu rơ thành phố Jerusalem đặt dưới sự quản lư quốc tế, không thuộc lănh thổ Israel.
Năm nay cũng là tṛn nửa thế kỷ cuộc chiến tranh tháng 6-1967, khi Israel xâm chiếm một loạt lănh thổ Ả Rập, rồi sáp nhập trái phép khu Đông Jerusalem vào lănh thổ của họ, đồng thời tự xưng đó là thủ đô của riêng Israel từ năm 1980.
Sau cuộc chiến tranh ấy, Liên Hiệp Quốc ra nghị quyết số 242 khẳng định lại Jerusalem không thuộc chủ quyền của Israel. Đó là những dấu mốc đau đớn, thậm chí là hận thù "bầm gan tím ruột" trong ḷng người Ả Rập nói chung và Palestine nói riêng.
Nếu Tổng thống Trump quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của riêng Israel, ông ta sẽ "v́ nước Mỹ trên hết" mà không đếm xỉa đến cả công pháp quốc tế, thể hiện rơ nhất qua các nghị quyết của Hội đồng Bảo an số 181 và 242!
Đó cũng sẽ là quả bom ông Trump ném vào nỗ lực của chính ḿnh trong việc kiến tạo một liên minh chưa từng có giữa Israel với Ả Rập để nhắm "mục tiêu chung" là Iran. Tham vọng độc đáo này đang có những dấu hiệu manh nha, nhưng sẽ tan thành mây khói nếu tổng thống Mỹ dám đưa ra quyết định gây sốc thực sự này.
Người Palestine có thể chấp nhận những thay đổi, thậm chí là nhân nhượng đau đớn để đạt được nguyện vọng về một quốc gia độc lập. Nhưng Jerusalem là vùng đất thiêng liêng thứ 3 của đạo Hồi, chỉ xếp sau thánh địa Mecca và Madeena ở Saudi Arabia.
Như b́nh luận của trang al-Arabiya.net ngày 3-12: "Vấn đề Jerusalem không chỉ là chính trị, mà c̣n là tôn giáo, là dân tộc, là t́nh cảm thiêng liêng ngàn đời, không chấp nhận mọi sự tranh căi và đổi chác".
22 năm tŕ hoăn
Năm 1995, Quốc hội Mỹ ra luật "cần phải công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel" và phải chuyển đại sứ quán Mỹ về đó. Luật này là bắt buộc thi hành, nhưng cho phép Tổng thống có thể tŕ hoăn thực hiện trong thời gian 6 tháng. Từ đó, các đời Tổng thống Mỹ đều tŕ hoăn thực hiện bằng việc mỗi năm kư 2 sắc lệnh tŕ hoăn. Ông Trump cũng đă kư 1 sắc lệnh tương tự hồi tháng 6.
|