Những thông tin Mỹ đang chuẩn bị một cuộc tấn công vô cùng dữ dội vào Syria làm cho mọi người hết sức lo ngại. "Đạn đă lên ṇng", chỉ chờ lệnh của Tổng thống Donald Trump là quân đội Mỹ sẽ dội lửa xuống Syria... Nhưng mọi người thấy sốc khi nghe tin này.
Phát biểu gây sốc của Ngoại trưởng Rex Tillerson cho biết, Mỹ sẽ giao lại vấn đề Syria bao gồm cả tương lai của Tổng thống Assad cho Nga tự quyết định.
Nga đang trên đà thắng thế
Foreign Policy dẫn nguồn tin ngoại giao giấu tên cho biết, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson nói với Tổng thư kư Liên Hợp Quốc Antonio Guterres trong cuộc họp tuần trước rằng, số phận của nhà lănh đạo Syria Bashar Al-Assad sẽ do Nga quyết và ưu tiên của chính quyền Trump hiện tại chỉ là đánh bại tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS).
Mỹ sẽ nhường sân khấu Syria cho Nga?
Quan điểm của ông Tillerson đang phần nào hé lộ chính sách của Mỹ về vấn đề Syria khi lâu nay giới quan sát vẫn đặt câu hỏi rằng, liệu chính quyền Donald Trump có ép buộc ông Assad phải từ bỏ quyền lực hay không.
Gần ba tháng trước, Ngoại trưởng Mỹ từng nhấn mạnh rằng người đứng đầu Chính phủ Syria phải rời chiếc ghế Tổng thống v́ những cáo buộc liên quan đến sử dụng vũ khí hóa học.
Nhưng với sự đảm bảo lần này đến từ Tillerson đă cho thấy sự sẵn sàng của chính quyền Trump trong việc để Moscow quyết định mọi đường đi nước bước ở Syria, trong khi đó Washington sẽ chỉ tập trung vào cuộc chiến chống IS.
Ông cũng cho biết, hành động quân sự của Mỹ nhắm vào lực lượng của Assad trong những tháng gần đây chỉ nhằm mục đích kiềm chế các mục tiêu trước mắt. Bao gồm nguy cơ các cuộc tấn công vũ khí hóa học trong tương lai và bảo vệ các lực lượng do Mỹ hậu thuẫn đang t́m diệt IS ở Syria.
Điều này được cho là không gây tổn hại lên Chính phủ hợp pháp của Tổng thống Assad, hay tạo đ̣n bẩy cho phe đối lập trên bàn đàm phán.
Tờ Foreign Policy đánh giá, lập trường nói trên của ông Tillerson phản ánh sự công nhận hợp pháp của Mỹ đối với Chính phủ Syria, vốn đang được hỗ trợ bởi Nga và Iran.
Đây sẽ một thắng lợi chính trị lớn nhất đối với Moscow và Damascus trong cuộc nội chiến kéo dài 6 năm ở Syria, cũng như rút lại toàn bộ Thông cáo Geneva năm 2012 do Liên Hợp Quốc cùng các cường quốc chủ chốt khác kư kết. Trong đó kêu gọi thành lập một Chính phủ chuyển tiếp mới tại quốc gia Trung Đông và yêu cầu ông Assad phải từ bỏ quyền lực.
Một quan chức của bộ Ngoại giao Mỹ đă từ chối b́nh luận về cuộc thảo luận riêng giữa ông Tillerson với ông Guterres, nhưng nhấn mạnh, Mỹ vẫn "cam kết với tiến tŕnh Geneva" và ủng hộ một "quá tŕnh chính trị đáng tin cậy có thể giải quyết vấn đề tương lai của Syria. Theo đó, ở giai đoạn cuối cùng sẽ quyết định số phận của ông Assad".
Thông tin Mỹ nhượng bộ cho Nga về vấn đề tương lai của Tổng thống Assad đến trước cuộc họp đầu tiên giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Vladimir Putin, bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Hamburg, Đức cuối tuần này.
Nó cũng xuất hiện vào thời điểm chính quyền Trump đang t́m cách hàn gắn quan hệ với Điện Kremlin, bất chấp hàng loạt vụ lùm xùm gây cản trở ư muốn của Nhà Trắng kể từ sau cuộc bầu cử năm ngoái.
Những tranh căi chưa hồi kết
Tương lai của Tổng thống Assad sẽ do Nga quyết định?
Tháng trước, Ngoại trưởng Tillerson phát biểu rằng, Tổng thống Trump đă giao nhiệm vụ cho ông trong việc hàn gắn mối quan hệ Mỹ - Nga bị đứt găy trong vài năm qua.
Khi mới nhậm chức, ông Tillerson tỏ ra không quan tâm đến khả năng sử dụng bạo lực để buộc nhà lănh đạo Syria từ chức. Tuy nhiên, sau cáo buộc Chính phủ Assad tấn công hóa học hồi tháng Tư, người đứng đầu ngành Ngoại giao Mỹ bày tỏ quyết tâm sắt đá trong việc buộc ông Assad phải từ chức.
Nhưng ở thời điểm hiện tại, Ngoại trưởng Mỹ đă nói rơ với Tổng thư kư Liên Hợp Quốc rằng Washington lại một lần nữa chuyển hướng đi.
"Điều ǵ xảy ra với Assad là vấn đề của Nga, chứ không phải của Chính phủ Mỹ", nguồn tin giấu tên dẫn lời Tillerson ông nói với người đứng đầu Liên Hợp Quốc trong cuộc họp tuần trước.
Thông điệp của ông Tillerson cho biết, "Chính phủ Mỹ sẽ đáp ứng với mối đe dọa khủng bố", nhưng không chắc chắn về "liệu ông Assad có ra đi hay ở lại được không".
Các cựu quan chức cao cấp của Mỹ đang thể hiện sự phẫn nộ trước những ǵ họ cho là cách thức chính quyền Trump dâng hiến lợi ích chính trị ở Syria tới Điện Kremlin.
Evelyn Farkas, nguyên Phó Trợ lư Bộ trưởng Quốc pḥng phụ trách vấn đề Nga nói: "Những điều mà chúng tôi nghe thấy từ chính quyền toàn là mang đến lợi ích cho Nga, chứ không phải thứ ǵ khác”.
Theo Farkas, Moscow đang được hưởng lợi quá nhiều từ xung đột ở Syria cho đến mâu thuẫn nội bộ ở Washington. Nếu không có chương tŕnh nghị sự rơ ràng nào trong cuộc họp cuối tuần này với Tổng thống Putin tại G20, bà nói cho rằng "có nguy cơ Tổng thống Trump sẽ là người thua tất cả".