Một cựu quan chức Mỹ cho rằng cựu Tổng thống Obama đă quá mềm yếu trong việc ngăn chặn Trung quốc xâm chiếm trên Biển Đông.Khiến Trung quốc ngày càng làm tới và thực hiện tham vọng biển Đông của ḿnh.Hy vọng vấn đề này sẽ được thay đổi ở thời chính quyền TT Trump.
Trong một bài phân tích trên tờ Foreign Affairs, ông Ely Ratner, người từng là cố vấn an ninh cho cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden, cho rằng chính quyền Obama đă thất bại trong việc xác định các hậu quả của hoạt động quân sự hoá của Trung Quốc trên Biển Đông, từ đó giúp Bắc Kinh có được những thành quả ổn định tại khu vực.
Ông Ratner chỉ ra sai lầm trong chính sách của ông Obama.
“Vào năm 2015, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama phát biểu trong một cuộc họp báo chung với ông Tập: ‘Hoa Kỳ hoan nghênh sự trỗi dậy của một Trung Quốc ḥa b́nh, ổn định, thịnh vượng và là một đất nước có trách nhiệm trong các vấn đề toàn cầu.’
Ông Ratner b́nh luận: “Tuy nhiên, Washington không hề làm rơ rằng ḿnh sẽ làm ǵ nếu Bắc Kinh không đạt được tiêu chuẩn đó.”
“Mong muốn né tránh xung đột của Mỹ đồng nghĩa với việc gần như mỗi lần Trung Quốc hành động quyết đoán hay thách thức luật pháp quốc tế ở Biển Đông, Washington lại tiến hành các bước để làm giảm bớt căng thẳng, v́ vậy lại cho phép Trung Quốc có được những thành quả ổn định.”
Ông Ratner chỉ ra mối liên hệ giữa phản ứng của Mỹ và hành động của Trung Quốc trên Biển Đông.
“Các nhà hoạch định chính sách Hoa Kỳ nên nhận ra rằng hành vi của Trung Quốc trên biển là dựa trên nhận thức của họ về việc Mỹ sẽ phản ứng như thế nào. Sự thiếu phản kháng của Mỹ đă khiến Bắc Kinh kết luận rằng Mỹ sẽ không dám làm nguy hại tới mối quan hệ với Trung Quốc v́ Biển Đông. Kết quả là, mối đe dọa lớn nhất đối với Hoa Kỳ ngày nay ở Châu Á là quyền bá chủ của Trung Quốc, chứ không phải là cuộc chiến tranh giành quyền lực.”
Sau đó, ông Ratner đề xuất chính quyền Tổng thống Trump cần “điều chỉnh đường lối” để làm thay đổi tính toán của Trung Quốc trong khu vực.
“Để thay đổi các động lực của Trung Quốc, Hoa Kỳ cần đưa ra một cảnh báo rơ ràng rằng nếu Trung Quốc tiếp tục xây dựng các ḥn đảo nhân tạo hoặc lắp đặt các tài sản quân sự mạnh mẽ như tên lửa tầm xa hoặc máy bay chiến đấu lên các ḥn đảo đă được xây dựng, th́ Hoa Kỳ sẽ làm thay đổi căn bản chính sách về Biển Đông.”
Ông Ratner khẳng định: “Từ bỏ lập trường trung lập [về Biển Đông], Washington sẽ ngừng kêu gọi kiềm chế, mà thay vào đó là tăng cường các nỗ lực để giúp các quốc gia trong khu vực tự vệ nhằm chống lại sự cưỡng ép của Trung Quốc.”
Tổng thống Trump cũng từng chỉ trích người tiền nhiệm Obama đă cho phép Trung Quốc mở rộng hoạt động quân sự trên Biển Đông.
“Điều này không xảy ra dưới chính quyền Trump, điều này đă xảy ra dưới chính quyền Obama. Nhiều thứ đă diễn ra mà đáng lẽ chúng không được phép. Một trong số đó là việc xây dựng một tổ hợp quân sự khổng lồ ở giữa Biển Đông.”, tân Tổng thống Mỹ cho biết trong cuộc phỏng vấn với Reuters vào ngày 23/2.
Liệu Tổng thống Trump có thể đem lại thay đổi mạnh mẽ mà ông Ratner kỳ vọng? Giới quan sát vẫn đang chờ đợi những diễn biến mới hơn từ chính quyền của ông.
Gần đây, Hải quân Mỹ đă tiến hành một cuộc diễn tập gần ḥn đảo nhân tạo của Trung Quốc tại băi Đá Vành Khăn, thuộc quần đảo Trường Sa. Động thái này được cho là mạnh mẽ hơn các “chuyến qua đường vô tội” của chính quyền Obama, tức là tàu Mỹ chỉ đi qua mà không dừng lại gần các đảo nhân tạo của Trung Quốc.