Việc Tổng thống Donald Trump để lộ tin bí mật quốc gia với Nga gây bất b́nh trong chính trường Mỹ. Ngay từ đầu các quan chức Mỹ đă không muốn Trump biết những tin túc t́nh báo tối tối mật v́ "cái mồm" của ông. Ông xử lư các t́nh huống nhạy cảm không chuẩn xác. Việc ông Trump để lộ thông tin tối mật dù không sai luật nhưng có thể dẫn đến các hệ lụy bất lợi cho nước Mỹ.
The Washington Post ngày 15-5 dẫn hai nguồn tin quan chức Mỹ cho biết trong buổi tiếp ngoại trưởng và đại sứ Nga tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump đă tiết lộ thông tin t́nh báo về chiến dịch đánh Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Thông tin t́nh báo này được xếp vào hàng tối mật, do một đồng minh của Mỹ cung cấp.
Nguy cơ lộ nguồn tin
Tờ The Washington Post cho biết hành động của ông Trump có thể không vi phạm luật pháp v́ tổng thống Mỹ có quyền công bố những bí mật của chính phủ. Nhưng các chuyên gia và các cựu quan chức an ninh Mỹ vẫn bị choáng. Họ cho rằng hành xử của ông Trump nếu có thật th́ là thảm họa với t́nh báo Mỹ.
Theo ông Bill Leonard, cựu Giám đốc Văn pḥng Giám sát thông tin an ninh Mỹ, hành động của ông Trump có thể gây hại khôn lường đến hoạt động t́nh báo. Cố vấn an ninh quốc gia H.R. McMaster nói rằng ông Trump không hề đề cập đến nguồn tin t́nh báo hay cách thức thu thập. Nhưng nhiều chuyên gia lo ngại Nga vẫn dư sức lần theo chi tiết nội dung thông tin ông Trump cung cấp để xác định những điều trên. Bất ḥa với các cơ quan t́nh báo đồng minh là điều khó tránh khỏi và sẽ để lại hậu quả nhăn tiền, ông Wayne White - quan chức t́nh báo cấp cao thời George W. Bush dự đoán.
Thượng nghị sĩ Dick Durbin đă gọi hành động của ông Trump là “nguy hiểm” và “khinh suất”. Có thể thấy rơ mức độ nghiêm trọng của vụ việc khi một số quan chức Nhà Trắng đă phải vội vă thông báo với Cơ quan T́nh báo Trung ương (CIA) và Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) về việc thông tin mật bị tiết lộ.
Ông Trump có nguy cơ bị đảng Cộng ḥa tẩy chay nếu cứ lặp lại các lỗi lầm tương tự. Ảnh: GETTY IMAGES
Dấu hỏi về năng lực
Vụ việc lần nữa đặt câu hỏi về năng lực xử lư thông tin nhạy cảm của ông Trump. Theo chuyên gia Steve Aftergood, thuộc Liên đoàn Các nhà khoa học Mỹ, đây không phải vấn đề về pháp lư mà là về năng lực và nhận thức an ninh quốc gia của một vị tổng thống.
Đây cũng là một phép thử cho đảng Cộng ḥa. Chỉ vài giờ sau bản tin của The Washington Post, Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan đă yêu cầu ông Trump nhanh chóng giải thích. Nghị sĩ Cộng ḥa Bob Corker, lănh đạo Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cũng lên tiếng bày tỏ quan ngại. Một số thành viên Cộng ḥa không loại trừ khả năng ông Trump bị chính đảng của ḿnh tẩy chay “nếu các vụ việc tương tự cứ tiếp tục xảy ra mỗi ngày”.
C̣n theo Reuters, thời điểm ông Trump để lộ thông tin với phía Nga “đặc biệt không thích hợp”, ngay trước thềm cuộc gặp giữa ông Trump và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan, một đồng minh đánh IS, vào ngày 16-5. Sau đó, ông Trump c̣n có các chuyến công du tiếp xúc với một loạt đồng minh khác trong cuộc chiến chống IS là Saudi Arabia và NATO.
Tổng thống Mỹ giờ sẽ phải t́m cách đối phó với những bàn tán ở nước ngoài rằng ông là người thiếu năng lực “quản trị” Nhà Trắng. Đồng thời, ông cũng phải t́m cách trấn an các nước rằng bản thân ông và chính phủ Mỹ đủ khả năng giữ bí mật cho các đồng minh. Đây không chỉ là vấn đề bảo vệ danh tiếng của bản thân ông Trump mà c̣n cả uy tín của nước Mỹ.