VBF-Một ông di dân gốc Việt đă bị chết dưới tay cảnh sát. Người này được mô tả là người tâm thần nên khi cảnh sát ra lệnh ông không làm theo đă dẫn đến việc tiếc nuối. Không cảnh sát nào sẽ bị truy tố trong vụ bắn chết ông.
Cảnh tưởng niệm Tony Du Na Phương trong tháng 11, 2014 tại Vancouver, Canada. (Vancouver Sun)
VANCOUVER – Vào tháng 11 năm 2014, ông Du Na Phương, 51 tuổi, c̣n có tên là Tony Du, đă bị cảnh sát bắn chết tại góc đường Knight Street và East 41st Avenue. Vụ bắn này là hậu quả của một cuộc đụng độ giữa ông Phương và các nhân viên công lực thuộc sở cảnh sát Vancouver, Gia Nă Đại.
Một nhân chứng từng thấy sự việc xảy ra hơn hai năm trước là anh Kieran Fogarty. Anh này nói với báo The Georgia Straight rằng ông Phương đă cầm một thanh cây (2x4 mà thợ mộc thường dùng trong việc xây cất) để đập vào một hàng rào trước một căn nhà.
Ông Phương, hay Tony Du, là người mắc bệnh tâm thần từ lâu. Cũng theo lời của nhân chứng, cảnh sát đă đến can thiệp, và chỉ trong ṿng không tới hai phút sau họ bắn chết di dân gốc Việt này.
Sau cái chết của ông Phương, cảnh sát đưa ra một thông báo nói rằng các nhân viên công lực có dùng “túi bean-bag không nguy hiểm” mấy lần “trong nỗ lực tước vũ khí của ông ấy và bắt ông một cách an toàn, nhưng rồi ông ta bị bắn.”
Biểu t́nh tháng 11, 2015 tưởng niệm một năm sau ngày Tony Du Na Phương bị bắn chết tại Vancouver, Canada. (Samantha Truong)
Trong ṿng một tháng sau đó, nhiều người trẻ Canada gốc Việt đă tổ chức những buổi tưởng niệm, biểu t́nh nằm phản đối sự việc cảnh sát dùng phương pháp quá nặng tay đối với ông Du Na Phương, một người được các người trẻ gốc Á Châu mô tả là “đang bị quẫn trí.”
Cũng nhân cái chết này, những cuộc biểu t́nh của cộng đồng gốc Á Châu đă nêu ra nhiều vấn đề cần được giải quyết trong cộng đồng, từ bạo động, bệnh tâm thần, thiếu đối thoại giữa chính quyền địa phương và người dân, cho đến sự kỳ thị chủng tộc và hành động tàn bạo của cảnh sát đối với dân.
Thế nhưng bất kể sự lên tiếng của cộng đồng, vào ngày thứ Năm vừa qua, 9 tháng 2, 2017, nhánh tư pháp h́nh sự thuộc Bộ Tư Pháp tiểu bang đă thông báo rằng công tố viện sẽ không khởi tố bất cứ cảnh sát viên nào từng có dính líu đến vụ bắn chết ông Du Na Phương.
Kèm với thông báo trên, nhánh h́nh sự đă nhắc lại những sự việc xảy ra trong ngày hôm đó, rằng khi cảnh sát đến nơi th́ “nghi can đang cầm một thanh cây 2x4 chĩa vào hướng các cảnh sát viên với h́nh tướng đe dọa.”
Nghi can đă không tuân lệnh cảnh sát khi họ yêu cầu ông phải bỏ thanh cây xuống ngay lập tức. Ông ta đă “bắt đầu tiến tới phía họ.”
Một cảnh sát viên đă bắn túi bean-bag mấy lần nhưng ông không dừng lại, theo tường thuật của nhánh tư pháp h́nh sự. Thế rồi một cảnh sát viên khác đă bắn ba phát đạn vào ông Phương.
Cũng theo tường tŕnh của cơ quan tư pháp: “Sự ước lượng khác nhau, với nghi can đến gần các cảnh sát viên trong ṿng một thước hoặc trong hai thước” trước khi súng nổ.
Sau khi bị bắn, nghi can bị cảnh sát c̣ng tay và chở vào bệnh viện cấp cứu, nơi ông tắt thở trong lúc được giải phẫu để lấy đạn ra ngoài.
Trong văn bản giải thích sự việc không truy tố các cảnh sát viên, nhánh tư pháp h́nh sự nói: “Trước khi dùng vũ lực có thể gây chết người một cách chính đáng, một cảnh sát viên phải tin tưởng một cách chủ quan rằng vũ lực này cần thiết để bảo vệ bản thân cảnh sát viên hay bất cứ ai đang cần được bảo vệ, để tránh cho người đó không bị giết chết hoặc bị thương, và sự tin tưởng chủ quan của cảnh sát viên phải được xem là hợp lư một cách khách quan.”
Cảnh sát viên từng nổ súng trong vụ này đă được giấu tên. Ông từng nói rằng nghi can đă có chủ ư muốn tấn công các cảnh sát viên, cầm thanh cây 2x4 đưa lên cao “tương tự như cầm một cây búa ŕu để chặt cây.”
Nhánh tư pháp h́nh sự kết luận rằng nếu xử vụ này trước ṭa, th́ hành động dùng súng để bắn nghi can sẽ được xem là “hợp lư một cách khách quan.” Thế nên cơ quan này xem hành động của cảnh sát là chính đáng chiếu theo Luật H́nh Sự về hành động tự vệ của cảnh sát.