Với dân số hơn 1,3 tỷ dân, với nền kinh tế phát triển Trung Quốc đang muốn thống saois kinh tế toàn cầu. Người Trung Quốc hiện có cuộc sống khá giả, trong dịp nghỉ Tết nguyên đán họ chọn kỳ nghỉ kéo dài này để đi du lịch. Với khoảng 6 triệu người đi du lịch, du khách Trung Quốc quả là một nguồn thu nhập đáng kể của ngành du lịch các nước khác ở châu Á.
Du khách Trung Quốc đợi đi du thuyền ở Bangkok. Ảnh 11/01/2017, Reuters
Bắc Kinh biết rơ điều đó, và không ngần ngại dùng du khách Trung Quốc làm công cụ gây sức ép trên các chính phủ dám làm phật ư họ. Hàn Quốc và Đài Loan đang là nạn nhân của chính sách "ngoại giao du lịch" này.
Trường hợp Đài Loan là lộ liễu nhất. Theo hăng tin Anh Reuters, lượng du khách đến từ Hoa Lục đă giảm mạnh với tỷ lệ 36% kể từ khi Tổng thống Thái Anh Văn nhậm chức vào tháng Năm 2016.
Trung Quốc luôn tố cáo nữ tổng thống Đài Loan là muốn giành độc lập cho hải đảo mà Bắc Kinh luôn tuyên bố là lănh thổ không thể tách rời của Trung Quốc.
Đối với các hăng du lịch Đài Loan, ư đồ gây sức ép của Bắc Kinh đă rơ như ban ngày.
Chủ nhân một hăng du lịch Đài Loan đại diện cho một lobby vận động hành lang để Tổng thống Thái Anh Văn cải thiện quan hệ với Trung Quốc đă thừa nhận với hăng Reuters: "Trung Quốc sử dụng du khách của họ như một vũ khí ngoại giao… Hiện có rất nhiều lo ngại rằng ngành công nghiệp du lịch Đài Loan sẽ không sống được nếu t́nh h́nh tiếp tục như thế này".
Đài Loan không phải là nạn nhân duy nhất hiện nay của chính sách dùng du khách làm vũ khí ngoại giao của Trung Quốc. Ngành du lịch Hàn Quốc đă trở thành đối tượng bị Bắc Kinh tấn công từ khi Seoul đồng ư cho Mỹ triển khai hệ thống lá chắn chống tên lửa THAAD trên lănh thổ của ḿnh.
Một quan chức chính phủ Hàn Quốc – xin giấu tên - cho biết là các hăng du lịch Trung Quốc và Hàn Quốc đă tiết lộ với ông rằng Cục Du Lịch Quốc Gia Trung Quốc đă chỉ thị cho các công ty du lịch Trung Quốc cắt giảm các tour du lịch đến Hàn Quốc theo tỷ lệ tối thiểu là 20% từ tháng 11/2016 cho đến tháng 02/2017.
Theo quan chức này, Hàn Quốc đă mất đi hàng ngàn du khách tiềm năng sau khi Bắc Kinh bác bỏ tám đơn xin tăng chuyến bay charter giữa hai nước trong tháng Giêng và tháng Hai.
Phía Trung Quốc giải thích rằng những biện pháp hạn chế các chuyên bay charter chỉ nhằm giảm bớt số lượng chuyến bay giá rẻ chất lượng thấp, vốn đă quá nhiều.
Dĩ nhiên là chính quyền Trung Quốc không đời nào thú nhận là họ đă t́m cách hạn chế khách du lịch đến Hàn Quốc hoặc Đài Loan để bày tỏ thái độ không hài ḷng với đường lối của các chính phủ sở tại, mà cho rằng chính du khách Trung Quốc đă tránh đến hai nước đó.
Thế nhưng dụng tâm lợi dụng du khách để phục vụ ư đồ chính trị của Bắc Kinh đă lộ rơ ra ánh sáng khi xem xét hai ví dụ ngược lại là Philippines và Malaysia, với lượng du khách Trung Quốc tăng vọt trong thời gian gần đây.
Cả hai nước này đều đă công khai thể hiện ư muốn xích lại gần Trung Quốc, với hai chuyến thăm cấp Nhà Nước của tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và thủ tướng Malaysia Najib Razak qua Trung Quốc vào cuối năm ngoái.
Đường lối của hai lănh đạo này dĩ nhiên đă làm cho Bắc Kinh hết sức hài ḷng, và hệ quả là lượng du khách Trung Quốc đổ vào hai nước này lập tức tăng vọt, nhờ một loạt biện pháp hành chánh như hủy bỏ cảnh báo du lịch, nới lỏng quy định cấp visa.
Du khách Trung Quốc đến Malaysia đă tăng 83% trong giai đoạn từ tháng Ba đến tháng Mười Hai năm 2016, trong lúc lượng khách Trung Quốc du lịch Philippines cũng tăng 40% trong 10 tháng đầu năm 2016.