"Hỏa Ḷ" là tên một nhà tù từ thời Pháp, được xây ở giữa trung tâm Thủ đô Hà Nội. Thực dân Pháp đă giam cầm các yuf nhân chính trị. Thời chiến tranh với Mỹ, những phi công Mỹ cũng được nghỉ ngơi tại đây và cái tên "Khách sạn Hilton Hà Nội" được ra đời từ đó. Đến nay Hỏa Ḷ được xếp vào di tích lịch sử, hàng ngày mở của cho khách đến tham quan.
Theo Touropia, đảo Alcatraz (Mỹ), tháp London (Anh), lâu đài If (Pháp), Hỏa Ḷ (Việt Nam)… là những nhà tù lịch sử nổi tiếng nhất thế giới.
1. Đảo Alcatraz - Mỹ. Đây là nhà tù nổi tiếng nhất của Mỹ nói riêng và toàn thế giới nói chung. Nhà tù Alcatraz cũng là nơi xảy ra vụ vượt ngục tai tiếng nhất trong lịch sử nước Mỹ, đó là cuộc đào tẩu của ba tên tù nhân Frank Lee Morris Clarence và John Anglin.
2. Tháp London (cung điện và pháo đài của Nữ hoàng) - Anh. Nó từng là một nhà tù từ thế kỷ 11 đến giữa thế kỷ 20. Nơi đây từng giam giữ những tù nhân nổi tiếng như luật sư Thomas More, Vua Henry VI, Anne Boleyn và Catherine Howard (vợ của vua Henry VIII) và Rudolph Hess…
3. Đảo Quỷ - Guyane thuộc Pháp. Được xây dựng vào năm 1852 dưới triều đại của Hoàng đế Napoleon III. Đây là một trong những nhà tù khét tiếng nhất trong lịch sử. Trong suốt 94 năm hoạt động, nhà tù lịch sử này là quê hương của tất cả các tù nhân chính trị với tội phạm nguy hiểm.
4. Lâu đài If - Pháp. Được xây dựng năm 1524-1531 theo lệnh của vua Francis I của Pháp như là một bảo vệ chống lại các cuộc tấn công từ biển. Từ đầu thế kỷ 16 đến cuối thế kỷ 19, đây là nơi giam giữ các tù nhân tôn giáo và chính trị.
5. Đảo Goree - Senegal. Đây là khu vực buôn bán nô lệ lớn nhất ở bờ biển Đại Tây Dương ở châu Phi từ thế kỷ 15 đến 19. Nơi đây từng bị cai trị bởi những người Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh và Pháp với kiến trúc đặc trưng, tương phản giữa một bên là khu vực tồi tàn dành cho nô lệ và khu vực với những ngôi nhà sang trọng của thương nhân, những người buôn bán nô lệ.
6. Đảo Robben (đảo ngăn cách) - Nam Phi. Nơi đây là nhà tù quân sự, nơi giam giữ những tù nhân chính trị (trong đó có cả lănh tụ của dân tộc Nam Phi - Nelson Mandela), nơi thể hiện sâu sắc chế độ phân biệt chủng tộc Apacthai (Apartheid) và cũng là nơi chứng kiến chiến thắng, dân chủ, tự do trước áp bức, phân biệt chủng tộc.
7. Lâu đài Elmina - Ghana. Được người Bồ Đào Nha xây dựng năm 1482. Trong hơn 300 năm, nó phục vụ cho nhu cầu buôn bán nô lệ của giai cấp tư bản.
8. Port Arthur - bang Tasmania, Australia. Là một trong những khu vực di sản quan trọng nhất của Australia, đồng thời cũng là bảo tàng ngoài trời, địa điểm khảo cổ học quan trọng. Nhà tù này là một phần của di sản chuỗi nhà tù Australia đă được UNESCO công nhận là di sản thế giới.
9. Bảo tàng diệt chủng Tuol Sleng - Thủ đô Phnom Penh, Campuchia. Là bảo tàng tội ác diệt chủng của Khmer Đỏ trong thời gian cầm quyền từ 1975 đến 1979. Trong thời gian 4 năm cầm quyền của Khmer Đỏ, nơi đây giam giữa khoảng 17.000 tù nhân.
10. Hỏa Ḷ (nhà pha Hỏa Ḷ) - Thủ đô Hà Nội, Việt Nam. Là nhà tù được thực dân Pháp xây năm 1896 ở Hà Nội. Nới đây từng giam giữ rất nhiều nhà Cách mạng lớn của Việt Nam như Phan Bội Châu, Lương Văn Can, Nguyễn Quyền, Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Lương Bằng, Nguyễn Văn Cừ, Trường Chinh, Lê Duẩn, Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười…
Vietbf @ sưu tầm.