Hai nhà sản xuất pin mặt trời hàng đầu Trung Quốc đă thông báo về việc họ sẽ tạm dừng một số hoạt động sản xuất ở Đông Nam Á. Trong đó có Việt Nam.
Diễn biến này đến ngay sau khi Bộ Thương mại Mỹ mở cuộc điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với pin quang điện silicon tinh thể từ Campuchia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam.
Tạm dừng hoạt động nhà máy ở Đông Nam Á?
Theo tạp chí Người đưa tin, ngày 8/6 Công ty Longi Green Energy Technology của Trung Quốc cho biết họ đă tạm dừng sản xuất tại một nhà máy pin ở Việt Nam. Trong khi đó, Trinasolar hôm 7/6 cũng cho hay các cơ sở ở Thái Lan và Việt Nam sẽ "bắt đầu giai đoạn bảo tŕ".
SCMP nhận định, điều này đang cho thấy những bất ổn đối với tương lai của các nhà sản xuất pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc ở Đông Nam Á. Các công ty lo ngại về việc ở lại hay rời đi khi Mỹ có động thái chặn t́nh trạng né thuế quan.
Theo đó, các doanh nghiệp tạm dừng sản xuất với việc mượn lư do "nâng cấp cơ sở vật chất" hoặc "bảo tŕ", hoặc cho công nhân nghỉ phép. Diễn biến này đến ngay sau khi Bộ Thương mại Mỹ mở cuộc điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với pin quang điện silicon tinh thể từ Campuchia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam.
Hoa Kỳ thực hiện bước đi này sau khi các công ty năng lượng mặt trời trong nước cáo buộc phía Trung Quốc đang cố gắng lách thuế bằng cách chuyển sản xuất sang các quốc gia Đông Nam Á.
Theo các nhà phân tích, các cuộc điều tra thể hiện rơ thách thức mà các nhà sản xuất Trung Quốc phải đối mặt, cũng như tầm quan trọng của việc t́m kiếm thị trường thay thế, bởi lẽ Liên minh châu Âu (EU) hoặc các quốc gia phương Tây khác cũng có thể làm theo.
Terence Chong Tai-leung, phó giáo sư kinh tế tại Đại học Hồng Kông, cho rằng nếu Trung Quốc không có thị trường Mỹ, Bắc Kinh nên nắm bắt nhu cầu ở Trung Đông hoặc các nước đang phát triển lớn khác.
Công ty luật quốc tế Kilpatrick trước đó đă công bố báo cáo cho biết, lệnh miễn thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp 200% do Mỹ ban hành hồi năm 2022 đối với một số pin và mô-đun năng lượng mặt trời từ Campuchia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam đă hết hạn vào ngày 7/6.
Các công ty lớn của Trung Quốc đang lắp ráp các sản phẩm năng lượng mặt trời và pin ở 4 nước nói trên để xuất khẩu sang Mỹ cho biết, họ đang điều chỉnh lại kế hoạch sản xuất để đối phó với nguy cơ ngừng sản xuất hàng loạt.
Longi, công ty Trung Quốc đang điều hành các nhà máy ở Malaysia và Việt Nam, nói rằng việc điều chỉnh sản xuất là do kế hoạch nâng cấp nhà máy, nhưng không nêu rơ điều này có bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động hay không.
Trina Solar (trụ sở ở Giang Tô) th́ cho biết các nhà máy ở Thái Lan và Việt Nam đă ngừng hoạt động để "bảo tŕ định kỳ". Nói với SCMP, công ty này cho hay các sản phẩm từ nhà máy được cung cấp cho thị trường Mỹ, và doanh nghiệp cũng không lạ ǵ với những thay đổi chính sách và biến động của thị trường.
"Đây không phải là lần đầu tiên và chúng tôi sẽ điều chỉnh kế hoạch sản xuất cho phù hợp", đại diện Trina Solar chia sẻ thêm.
Hiện có trên 20 công ty quang điện của Trung Quốc đang đặt cơ sở sản xuất trên khắp Đông Nam Á. Nguyên nhân được cho là do khu vực này có chi phí sản xuất rẻ, gần Trung Quốc và được miễn thuế quan của Mỹ.
"Mỹ rơ ràng quyết tâm củng cố chuỗi cung ứng và ngành công nghiệp năng lượng mặt trời trong nước, v́ vậy câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta nên đóng cửa các nhà máy ở Đông Nam Á hay giữ chúng ở đó để dự pḥng", Li Zhenguo – nhà sáng lập Longi đánh giá.
Công ty Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng nhà máy ở Mỹ?
Trong bối cảnh hiện nay, một số nhà sản xuất Trung Quốc như Trina Solar đang tăng tốc xây dựng các nhà máy mới ở Mỹ.
Công ty Jinko Solar có trụ sở tại Thượng Hải đă xây dựng các nhà máy ở Mỹ với tổng sản lượng 2 gigawatt và hiện đang xin trợ cấp từ Chính phủ Mỹ sau khi Nhà Trắng tuyên bố sẽ cung cấp hỗ trợ tài chính cho các sản phẩm năng lượng mặt trời sản xuất trong nước.
Tại một diễn đàn tổ chức ở Bắc Kinh hồi tháng trước, Liu Yiyang – Phó Giám đốc Hiệp hội Công nghiệp Quang điện Trung Quốc – cho rằng các động thái của Mỹ chống lại hàng xuất khẩu từ Đông Nam Á là một chiến thuật để ngặn chặn "lỗ hổng" trong việc ḱm hăm các lĩnh vực năng lượng mới của Trung Quốc.
Mỹ và EU đă chú ư tới vấn đề sản xuất quy mô lớn của Trung Quốc trong các ngành năng lượng mới và đă tiến hành các cuộc điều tra và biện pháp đối phó. Chưa hết, Mỹ và EU cũng chỉ trích xe điện và pin lithium của Trung Quốc trong nỗ lực bảo vệ các ngành công nghiệp địa phương.