Cảnh báo đỏ cho Trung Quốc - Hoạt động vay và cho vay trì trệ

[vuitoichat]

Theo như sự thiếu hụt về nguồn tài chính mà nền kinh tế cần cho tăng trưởng sẽ gây khó khăn cho giới lãnh đạo ở Bắc Kinh. Hoạt động vay và cho vay suy giảm phản ánh những thách thức lớn đối với Bắc Kinh, trong lúc các biện pháp kích thích không đạt hiệu quả. Điều này đặc biệt có vấn đề vì nó đang diễn ra bất chấp việc ngân hàng trung ương cung cấp thanh khoản hào phóng cho thị trường tài chính

Ô tô chờ được xếp lên tàu xuất khẩu tại cảng Yên Đài, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, vào ngày 2/1/2024. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)

Một cảnh báo đỏ khác đang cho thấy những rắc rối trong nền kinh tế Trung Quốc. Hoạt động vay và cho vay tiếp tục suy giảm. Mô hình này cho thấy những căn bệnh sâu sắc về kinh tế và tài chính của đất nước này. Đó là một tín hiệu nữa về những thách thức và thất bại của Bắc Kinh.

Theo dữ liệu do Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) công bố gần đây, tổng nguồn tài chính ngân hàng và phi ngân hàng, cái mà các quan chức tại ngân hàng gọi là “tổng nguồn tài chính xã hội”, đạt 12,93 nghìn tỷ CNY (nhân dân tệ) (1,78 nghìn tỷ USD) trong thời kỳ từ tháng 1 tới tháng 3. Con số này giảm 1,61 nghìn tỷ CNY hay khoảng 11% so với quý đầu tiên của năm ngoái. Các ngân hàng đã phát hành các khoản cho vay trị giá tổng cộng 9,46 nghìn tỷ CNY trong ba tháng đầu năm 2024, cũng giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2023. Tất cả các số liệu đều thấp hơn kỳ vọng của các nhà kinh tế.

Sự thiếu hụt về nguồn tài chính mà nền kinh tế cần cho tăng trưởng sẽ gây khó khăn cho giới lãnh đạo ở Bắc Kinh. Điều này đặc biệt có vấn đề vì nó đang diễn ra bất chấp việc ngân hàng trung ương cung cấp thanh khoản hào phóng cho thị trường tài chính. Theo PBOC, thước đo cung tiền M2 đã tăng trưởng ở mức khá nhanh 8,3% trong 12 tháng tính đến tháng 3, giảm nhẹ so với mức 8,7% được ghi nhận trong 12 tháng tính đến tháng 2 nhưng vẫn đang cho thấy sự mở rộng. Tuy nhiên, nguồn tài chính của doanh nghiệp tiếp tục giảm. Rõ ràng, lượng cho vay và đi vay ít ỏi phản ánh sự thiếu hụt về cầu chứ không phải cung, và thực tế đó chỉ ra các vấn đề cơ bản nhất của kinh tế Trung Quốc.

Phần lớn sự thiếu hụt nhu cầu này có thể bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng bất động sản của đất nước này. Nó đã trở nên tồi tệ kể từ năm 2021 khi nhà phát triển khổng lồ Evergrande thông báo rằng họ không thể trả nợ. Sự sụp đổ và biến mất của các nhà phát triển bất động sản quan trọng không chỉ làm giảm hoạt động xây dựng - thấp hơn 33% so với mức của năm trước tính đến tháng 2 - mà sự biến động này còn khiến những người mua nhà tiềm năng sợ hãi đến mức doanh số bán nhà đã giảm khoảng 30% so với năm trước tính đến tháng 2. Nổi bật trong bức tranh đáng tiếc này là hàng triệu chủ nhà tương lai phải gánh nợ thế chấp để trả trước cho những căn hộ mà do sự sụp đổ của những nhà phát triển, chúng có thể không bao giờ được xây dựng.

Nhiều vấn đề cơ bản hơn đã xuất hiện. Những sự sụp đổ của Evergrande và một danh sách dài các nhà phát triển bất động sản lớn và nhỏ khác đã làm suy yếu hiệu quả tổng thể của nền tài chính Trung Quốc. Nhiều người trong số những người trả trước cho những căn hộ hiện chưa hoàn thiện đã từ chối trả các khoản thế chấp mà họ đã vay để mua căn hộ. Theo đó, các ngân hàng và những người cho vay khác phải gánh chịu một số lượng đáng kể các khoản nợ đáng ngờ trên sổ sách của họ. Sự thất bại của các nhà phát triển cũng đã để lại một di sản nợ đáng ngờ trong nền tài chính Trung Quốc.

Dưới gánh nặng này, những người cho vay tiềm năng sẽ cảnh giác hơn về tình hình tài chính của bất kỳ người đi vay tiềm năng nào. Những nghi ngờ như vậy cũng tạo ra sự do dự trong giao dịch và các luồng giao dịch bình thường hàng ngày giữa các tổ chức tài chính. Điều gì đó tương tự đã xảy ra ở Hoa Kỳ trong cuộc khủng hoảng tài chính 2008–09. Hậu quả ở Hoa Kỳ lúc đó và ở Trung Quốc hiện nay là khả năng thị trường tài chính hỗ trợ tăng trưởng kinh tế nói chung bị suy giảm.

Trước những vấn đề sâu xa như vậy, việc cắt giảm lãi suất của PBOC mang lại rất ít đòn bẩy. PBOC đã cắt giảm lãi suất năm lần trong khoảng một năm qua. Nhưng mỗi bước đều là một bước nhỏ. Ví dụ, một trong những công cụ quan trọng của ngân hàng, lãi suất cho vay cơ bản, chỉ giảm 4/10% trong toàn bộ thời gian. Xét rằng trong cùng thời gian đó, Trung Quốc đã chứng kiến mức lạm phát khiêm tốn khoảng 2% một năm chuyển sang giảm phát khiêm tốn, việc cắt giảm của ngân hàng trung ương đã khiến thị trường tài chính Trung Quốc chịu một mức lãi suất thực cao hơn so với khi ngân hàng bắt đầu chính sách cắt giảm (do kinh tế giảm phát). Đây không phải là một động lực để đi vay. Trên thực tế, đó là một rào cản. Không có gì ngạc nhiên khi chính sách tiền tệ của Bắc Kinh đã không thể thúc đẩy hoạt động kinh tế.

Ngay cả khi PBOC sẵn sàng hành động táo bạo theo yêu cầu của hoàn cảnh, Bắc Kinh vẫn cần phải đối mặt trực tiếp với cuộc khủng hoảng bất động sản. Sẽ có ích nếu chính quyền hành động nhanh chóng vào năm 2021 khi vấn đề lần đầu tiên nảy sinh. Việc không hành động cho đến năm 2023 đã tạo điều kiện cho các vấn đề có thời gian làm suy yếu hoạt động của thị trường tài chính như đã mô tả. Chẳng hạn, nếu chính quyền tuyên bố ngay lập tức rằng chính phủ sẽ hỗ trợ xây dựng những căn hộ chưa hoàn thiện mà hàng triệu người mua Trung Quốc đã trả tiền, thì điều đó sẽ có nhiều tác động trong việc giảm bớt những ảnh hưởng xấu do những thất bại của các nhà phát triển bất động sản. Nhưng Bắc Kinh đã không làm gì cả. Và khi chính quyền hành động, đưa ra hỗ trợ cho những căn hộ chưa hoàn thiện và những khu phát triển nhạy cảm khác, số tiền họ cam kết là không đủ so với yêu cầu. Ở biện pháp gần đây nhất, Bắc Kinh chỉ gánh chịu hơn 5% khoản lỗ ban đầu của Evergrande, ít hơn nhiều so với khoản lỗ của các nhà phát triển đã phát sinh.