Lỗi sai khi đi giày đôi khi lại có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là cắt bỏ bàn chân như trường hợp dưới đây.
Ông Chu (42 tuổi, Trung Quốc) cách đây không lâu có một đôi giày mới, tuy mũi chân hơi chật nhưng ông vẫn rất thích đôi giày này, luôn mang nó khi đi dạo trong công viên vào ngày đầu tiên của kỳ nghỉ. Buổi tối sau khi về nhà, ông phát hiện các ngón chân ở bàn chân phải bị sưng tấy, đen và hơi găy.
"Có thể là đôi giày mới cọ vào chân, mấy ngày nữa sẽ giăn ra và chân cũng không có ǵ đáng lo cả", ông Chu thầm nghĩ. Sáng hôm sau, ngón chân của ông đă bắt đầu bị loét và đầy mủ, đau đến mức không thể đi lại được.
Gia đ́nh vội vă đưa ông Chu đến bệnh viện, tại đây, các bác sĩ chẩn đoán ông bị chấn thương ngón chân và nhiễm trùng do bệnh tiểu đường gây ra. Khai thác bệnh sử, được biết ông Chu mắc bệnh tiểu đường và cao huyết áp nhiều năm. Tuy nhiên, ông không chú ư nhiều đến việc kiểm soát lượng đường trong máu. Ông thường xuyên hút thuốc, uống rượu và không có chế độ ăn hợp lư, thường xuyên ra ngoài ăn vặt vào đêm khuya.
Ông Chu ngay lập tức được tiến hành phẫu thuật cắt bỏ mô, điều trị chống viêm và các phương pháp khác để cứu ngón chân bị bệnh. Không may là do t́nh trạng nghiêm trọng nên ngón chân của ôngvẫn có nguy cơ phải cắt cụt.
Bàn chân đái tháo đường - t́nh trạng mà ông Chu gặp phải, là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh tiểu đường. Nó đề cập đến nhiễm trùng chi dưới, h́nh thành vết loét và/hoặc phá hủy mô sâu do bệnh nhân tiểu đường kết hợp với bệnh lư thần kinh và các mức độ khác nhau của bệnh mạch máu ngoại biên. Bản thân bệnh nhân tiểu đường có sức đề kháng tương đối kém, bệnh tiểu đường sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của chi dưới. Một khi bàn chân hoặc bắp chân bị găy, vết thương sẽ khó lành. Vi khuẩn trên cơ thể sẽ hoạt động và gây nhiễm trùng. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng toàn cơ thể, phải cắt cụt chi, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Bệnh tiểu đường có thể nói là một trong những căn bệnh măn tính ảnh hưởng đến sức khỏe con người trên thế giới và bàn chân đái tháo đường là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của nó. Theo thống kê của Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế, cứ sáu bệnh nhân tiểu đường th́ có một người mắc bàn chân đái tháo đường.
Nguyên nhân chính gây ra bàn chân đái tháo đường bao gồm: nhiễm trùng bên ngoài, chấn thương thực thể (các vết thương thực thể thường gặp bao gồm trầy xước, bỏng, tê cóng, bầm tím...), tăng đường huyết lâu dài, các yếu tố chuyển hóa (rối loạn chuyển hóa lipid), tổn thương mạch máu và da ở bàn chân. Phổ biến nhất là t́nh trạng tăng đường huyết, cơ thể ông Chu rơi vào t́nh trạng tăng đường huyết lâu dài sau những tổn thương về thể chất, dẫn đến nhiễm trùng mô mềm và cuối cùng h́nh thành bàn chân đái tháo đường.
Các triệu chứng của bàn chân đái tháo đường thường bắt đầu bằng chứng đau cách hồi (nghĩa là sau khi đi bộ, bạn cảm thấy đau ở chân và cần nghỉ ngơi, nhưng cơn đau lại quay trở lại khi bạn đi bộ); mạch của động mạch mu bàn chân yếu đi hoặc biến mất, bàn chân nhợt nhạt, ngón chân lạnh, nhiệt độ da thấp chứng tỏ tuần hoàn máu ở bàn chân kém, lượng oxy cung cấp cho các mô tại chỗ giảm và thiếu máu cục bộ.
Môi trường nhiều đường trong cơ thể bệnh nhân tiểu đường là “nơi sinh sản” của vi khuẩn, vi trùng. Lúc này, một khi vết thương ở bàn chân xuất hiện, vết loét và nhiễm trùng sẽ nhanh chóng xuất hiện, sẽ không lành trong một thời gian dài và cuối cùng lan rộng. Hoại tử bàn chân do bàn chân đái tháo đường gây ra là không thể hồi phục. Ngay cả khi được điều trị bằng phẫu thuật, vết thương phẫu thuật cũng rất khó lành trong t́nh trạng cơ thể có lượng đường cao của bệnh nhân tiểu đường. V́ vậy, nhiều bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường nặng chỉ có thể dựa vào phẫu thuật cắt cụt để ngăn chặn sự lây lan của nhiễm trùng. Đây là lư do tại sao một khi phát hiện ra bàn chân đái tháo đường th́ cần phải điều trị y tế càng sớm càng tốt.
Những lưu ư khi đi giày dép đối với bệnh nhân tiểu đường
1. Tránh đi dép xăng đan
Dép sẽ lộ các ngón chân, dễ gây tổn thương bàn chân do va chạm với vật cứng. Ngoài ra, kết cấu của dép nh́n chung tương đối cứng, dễ ma sát vào bàn chân hoặc làm tăng áp lực cục bộ lên bàn chân, dẫn đến một số vết loét. Dép dày hơn không đủ thoáng khí, và nếu bạn đổ mồ hôi nhiều hơn có thể dễ dẫn đến nhiễm nấm bàn chân. V́ vậy, người bệnh tiểu đường không nên đi dép xăng đan chỉ để mát vào mùa hè.
2. Chọn tất phù hợp
Những đôi tất đi vào mùa hè nên rộng răi. Không nên chọn những đôi tất có dây thun ở miệng. Tốt nhất là những đôi tất cotton nguyên chất hoặc chất liệu thấm hút mồ hôi và thoáng khí. Không nên mang những đôi tất nylon thường xuyên để giữ cho bàn chân luôn khô ráo.
3. Giữ bàn chân sạch sẽ và khô ráo
Nhấn mạnh ngâm chân trong nước ấm khoảng 37 độ mỗi ngày. Sau khi rửa, hăy dùng khăn bông sạch để lau khô nhẹ nhàng và quan sát xem có vết thương nhỏ nào không.
4. Khử trùng giày để pḥng bệnh nấm bàn chân
Vào mùa hè, bàn chân có xu hướng sinh sôi vi khuẩn. Chúng ta có thể xịt một lượng nhỏ giấm vào giày để khử trùng, hoặc xịt tolnaftate hoặc miconazole để ức chế sự phát triển của nấm. Bạn có thể vỗ nhẹ vào chi dưới thường xuyên và xoa bóp để cải thiện lưu thông máu ở bàn chân.
Ngoài ra, bệnh nhân tiểu đường cũng cần khám sức khỏe bàn chân định kỳ và không nên đi bộ chân trần trên đường rải sỏi.
VietBF@ Sưu tập