Sự chậm trễ và mức lăng phí của Hoa Kỳ trong việc giới hạn cấp thẻ xanh (green card) là đặc điểm của hệ thống này trong cả một thế kỷ qua và nay đă trở nên tồi tệ hơn theo luật nhập cư có nhiều phần chia rẻ về mặt chính trị.
Mới đây, tại cuộc họp do
Dịch Vụ Truyền Thông Thiểu Số (EMS) đứng ra tổ chức, các chuyên gia về chính sách nhập cư có thảo luận về cách làm thế nào để vượt qua cuộc khủng hoảng này, với các giải pháp hợp lư về mặt kinh tế và chi phí nhân lực của hệ thống giải quyết nhập cư hiện tại.
Vào năm 2024, dự kiến sẽ có 1,1 triệu người sẽ nhận được thẻ xanh từ 35 triệu đơn ghi danh đang chờ được các giới thẩm quyền giải quyết. Như vậy, chỉ có khoảng 3% số người nộp đơn sẽ nhận được thẻ xanh để trở thành là thường trú nhân.
Ông David J. Bier, Phó Giám Đốc Nghiên Cứu Nhập Cư tại Viện Cato, cho biết tỷ lệ chấp thuận thấp này không phải do quá tŕnh hay các thủ tục phức tạp, mà do số lượng thẻ xanh đang bị giới hạn. Ông cho rằng việc cho tăng số người nhập cư hợp pháp là ch́a khóa để giải quyết cuộc khủng hoảng về nạn di dân
"lậu" ở biên giới.
Vào giữa những năm 1920, tỷ lệ đơn nộp xin được chấp thuận là khoảng 50% do
Đạo Luật Nhập Cư của năm 1924, đặt ra
"các giới hạn về số lượng rất thấp dựa trên quốc gia nơi sinh, đặc biệt là hạn chế nhập cư hợp pháp từ Đông Âu và Á châu".
"Vào đầu những năm 30, chúng ta đă áp dụng quy tắc về gánh nặng xă hội theo từng giai đoạn nhưng sau đó, đă cấm hầu hết tất cả người nộp đơn", ông Bier giải thích. Tỷ lệ phê duyệt chấp thuận vẫn ở mức dưới 20% trong và sau Thế Chiến Thứ Hai, và đây là cách mà chúng ta đi từ biên giới mở đến những ǵ xảy ra hiện nay, gần như là đóng cửa hoàn toàn biên giới, tỷ lệ phê duyệt từ 98% xuống chỉ c̣n 3% trong vài năm qua.
Đơn xin cấp thẻ xanh của năm 2019 và 2023-24. (H́nh: David Bier/The Cato Institute)
Mặc dù trong thực tế là số đơn xin cấp thẻ xanh đă tăng hơn gấp ba lần từ khoảng 10 triệu hồ sơ năm 1996 lên 35 triệu hiện nay, nhưng mức hạn chế hiện đại, ban đầu được quy định bởi Đạo Luật Nhập Cư hồi năm 1990, hầu như không có tăng, từ 357,000 thẻ xanh hàng năm vào năm 1922 lên chỉ hơn 575,000 vào năm 1922-2024.
Ông Bier nói:
"Mức giới hạn được Tổng thống tùy tiện xác định sau khi đă tham khảo ư kiến của Quốc Hội, không có cơ sở trên thực tế. Tỷ lệ tăng dân số Hoa Kỳ là 0.1% vào năm 2021 và tính đến nay là khoảng 0.25% trong thập niên này. Rất thấp! Ngay cả sau khi chấp nhận cấp 35 triệu thẻ xanh như số đơn xin trong hiện tại, số lượng nhập cư hợp pháp nếu có tăng lên gấp 5 lần, vẫn không thể bắt kịp tỷ lệ tăng dân số sinh ra ở nước ngoài của Canada. Mỹ là một quốc gia rộng lớn, không có lư do ǵ lại có những rào cản về mức phát triển dân số".
Mức tăng trưởng dân số trung b́nh hàng năm của Hoa Kỳ theo thập niên. (H́nh: David Bier/The Cato Institute)
Ông Jack Malde, phân tích gia về chính sách nhập cư và nguồn nhân lực cao cấp tại Trung Tâm Chính Sách Lưỡng Đảng (
Bipartisan Policy Center-BPC) cho biết, việc giải quyết t́nh trạng tồn đọng thẻ xanh bằng cách chào đón nhiều người nhập cư hợp pháp sẽ có ư nghĩa kinh tế lớn.
Ông giải thích thêm, v́ 89% số lượng tồn đọng hồ sơ c̣n dựa trên việc làm có liên quan đến những người hiện đang ở Hoa Kỳ với visa thị thực tạm thời, hạn chế đi làm việc,
"Việc cho loại bỏ những hạn chế này trên thị trường nhân lực, sẽ cho phép họ được thăng tiến hơn trong những nghề nghiệp có tay nghề cao".
Ông Jack Malde thảo luận về tầm mức quan trọng của việc thay đổi quan điểm về nhập cư và bảo đảm rằng người Mỹ sẽ nắm hiểu chính xác về tác động của vấn đề đó đến nền kinh tế và sức mạnh của Hoa Kỳ. Tấm thẻ xanh sẽ cho phép họ đóng góp cho nền kinh tế bằng cách đóng thuế và gia nhập lực lượng nhân công, vốn rất cần nguồn nhân lực mới đang thiếu hụt trong nhiều ngành kỹ nghệ, cùng với t́nh trạng dân số ngày càng già đi, lại sống phụ thuộc vào mức trợ cấp của chính phủ.
Tính cho đến tháng Ba, 2023, số lượng tồn đọng việc làm là dựa trên công việc là 1,4 triệu (trên tổng cộng 1,8 triệu việc làm mới, ở các độ tuổi khác nhau) và số lượng công việc c̣n dựa trên tỷ lệ gia đ́nh là 4 triệu, theo báo cáo của
BPC.
Việc giải quyết các vấn đề tồn đọng về việc làm và gia đ́nh hiện tại, không bao gồm các công việc trong tương lai, dẫn đến dự báo vừa phải về mức tăng GDP là 3,9 ngàn tỷ USD trong 10 năm sắp tới, mặc dù ở mức thấp nhất từ 2,8 ngàn tỷ hoặc cao đến 4,9 ngàn tỷ USD.
Số tồn đọng thẻ xanh dựa trên việc làm và dựa trên gia đ́nh tính cho đến tháng Ba, 2023. (Nguồn: Jack Malde / BPC)
Những người nhập cư hợp pháp đến Hoa Kỳ lúc 25 tuổi phải bỏ học ở cấp trung học có bị ảnh hưởng đến mức thu nhập ṛng là +216,000 USD, không tính con cháu, điều này làm giảm mức thu nhập ch́nh của họ xuống +57,000 USD.
Để tiện so sánh, những người sinh ra ở Mỹ bỏ học cùng độ tuổi có mức thu nhập ṛng là -32,000 USD và giảm xuống c̣n -177,000 USD, tính luôn con cháu của họ. Malde nói:
"Nhiều người có nhận định sai lầm về một số công ăn việc làm cố định trong nền kinh tế. Thực tế những người nhập cư đă kiếm được nhiều việc làm hơn cho những người làm việc sinh ra ở Hoa Kỳ".
Luật sư về nhập cư Cyrus Mehta, là đối tác sáng lập và quản lư
Cyrus D. Mehta & Partners, có thảo luận về t́nh trạng tồn đọng đơn xin thẻ xanh và tác động lâu dài đối với việc nhập cư vào Hoa Kỳ. Ông cho biết:
"Những người nhập cư hợp pháp đang làm việc và con cái của họ có nguy cơ sẽ bị mất địa vị trong t́nh trạng nhập cư lấp lửng không bao giờ kết thúc".
Theo ông Mehta, những thị thực tạm thời dưới h́nh thức công nhân lành nghệ H1 khiến
"cho họ rơi vào t́nh trạng hồ sơ xin thẻ xanh bị tồn đọng kéo dài măi măi, cứ hết gia hạn lần này đén lần khác. Rốt cuộc, v́ bị thất vọng, họ chuyển sang các quốc gia có hệ thống và phúc lợi nhập cư hấp dẫn hơn nhiều, như Canada, và thế là Hoa Kỳ có thể không duy tŕ được vị trí dẫn đầu thế giới trong việc thu hút những người giỏi nhất và thông minh nhất".
Ông Mehta giải thích, cùng với vợ hoặc chồng, con cái của những người nhập cư được bảo trợ này sẽ nhận được visa thị thực H4 tạm thời cho đến 21 tuổi, khi đó rất có thể họ sẽ già đi. C̣n các sinh viên du học theo diện F1 cũng đ̣i hỏi chúng phải có ư định không nhập cư và phải trở về nước.
Trong khi đó, có giới hạn H1 dành cho nhân viên có bằng thạc sĩ Hoa Kỳ nếu các em tiếp tục học cao học và nếu những người này đủ may mắn để có được bằng đó, họ sẽ bắt đầu lại quy tŕnh nộp đơn mới xin cấp thẻ xanh lại. Ngày ưu tiên của phụ huynh không thể được chuyển nhượng qua con cái.
Để khắc phục chính sách nhập cư khó khăn và không hợp lư này, ông Mehta đề xuất việc tính toán theo gia đ́nh thống nhất thay v́ từng thành viên gia đ́nh riêng biệt để có giảm bớt giới hạn về xin việc làm và các danh mục dựa trên gia đ́nh, hoặc cho phép những người có thị thực tạm thời ở Hoa Kỳ nộp đơn xin điều chỉnh t́nh trạng sớm trước ngày ưu tiên của họ, để con cái của họ có thể được hưởng theo điều kiện thuận lợi này.
Ông nói:
"Hăy tưởng tượng ra xem, toàn bộ hệ thống này không thể hoạt động tốt được, không thể bảo vệ được cho gia đ́nh, bất hợp lư đến mức nào, đặc biệt là đối với những thanh thiếu niên ở đây cả đời mà chẳng được hưởng quyền lợi ǵ. Vấn đề này mang nặng tính chính trị, và để giải quyết tồn đọng này là điều khó khăn, nhưng nếu Quốc hội có thể ban hành một chính sách hành chính hợp lư nếu thành công, th́ sẽ có không ít người sẽ biết ơn Quốc Hội".
Theo SGN