La Nina thế chỗ El Nino

[Romano]

El Nino gây ảnh hưởng tiêu cực lên Trái đất trong thời gian vừa qua.

Tuy nhiên, các chuyên gia khí hậu dự đoán nó sẽ rút đi trong thời gian tới, nhường chỗ cho hiện tượng trái ngược - La Nina.

El Nino và La Nina là gì?
Những dấu hiệu của mô hình khí hậu toàn cầu El Nino mạnh mẽ đã trở nên rõ ràng trong thời gian gần đây, bao gồm cháy rừng gây chết người ở Nam Mỹ và ngập lụt ở California. Tuy nhiên, các nhà khoa học dự đoán mô hình này có thể biến mất trong vài tháng sắp tới.

Hôm 8/2, các chuyên gia khí tượng tại Cơ quan Thời tiết quốc gia Mỹ dự đoán khoảng 55% khả năng hiện tượng La Nina, mô hình trái ngược với El Nino, sẽ phát triển vào tháng 8/2024. Như vậy, La Nina sẽ thay thế El Nino tác động lên khí hậu Trái đất.

Trước tiên, cần tìm hiểu La Nina và El Nino là gì mà lại ảnh hưởng nhiều đến Trái đất như vậy. Thời tiết Trái đất chịu ảnh hưởng của El Nino hay La Nina phụ thuộc vào điều kiện dọc theo vùng xích đạo ở Thái Bình Dương.

Khi gió mậu dịch thổi từ Đông sang Tây trở nên yếu đi hoặc thậm chí đảo chiều, các dòng nước ấm sẽ chảy dọc theo bề mặt trung tâm và phía Đông Thái Bình Dương.

Hiện tượng dẫn đến El Nino và gây ra hiệu ứng dây chuyền đối với thời tiết trên khắp thế giới. Đơn cử, miền Nam nước Mỹ, bao gồm Nam California, sẽ ấm hơn bình thường hay mùa bão Đại Tây Dương yếu đi; Indoneisa và phía Nam châu Phi gặp hạn hán cháy rừng.Còn theo hiện tượng La Nina, gió mậu dịch Thái Bình Dương đẩy vùng nước ấm về phía Tây. Kết quả là thời tiết ẩm ướt hơn bình thường ở phía Tây Thái Bình Dương.

La Nina có xu hướng tạo ra điều kiện khô ráo và ôn hòa ở miền Nam Mỹ khi nó đạt đỉnh điểm vào những tháng mùa Đông. Sự phát triển của La Nina sẽ gây ra hậu quả lớn đối với thời tiết tại Mỹ nói riêng và toàn thế giới. Nó có thể tạm thời làm chậm sự ấm lên toàn cầu do El Nino gây ra từ 9 tháng trước.

Tháng 1 vừa qua là tháng Giêng ấm nhất từng ghi nhận trên Trái đất và cũng là tháng thứ 8 liên tiếp nhiệt độ toàn cầu ở mức cao kỷ lục. Nó cũng đánh dấu sự kết thúc của giai đoạn 12 tháng mà hành tinh nóng lên 1,5 độ C so với mức trung bình thế kỷ 19.

Theo đánh giá của Cơ quan phụ trách vấn đề biến đổi khí hậu thuộc Liên minh châu Âu (EU), đây là mức tăng đáng lo ngại sau khi việc tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch trở nên phổ biến ở Trái đất.

La Nina cũng có thể khiến mùa bão tăng sức mạnh và độ tàn phá ở Đại Tây Dương, tăng điều kiện khô hạn ở Nam California và vùng Trung Tây nước Mỹ. Nó có xu hướng làm giảm nhiệt độ toàn cầu. Mặc dù, nó không ngăn chặn được sự gia tăng nhiệt độ đã kéo dài hàng thập kỷ trên hành tinh của chúng ta, nhưng nó có thể làm giảm mức độ nóng lên cực hạn mà các nhà khoa học quan sát gần đây.

Ảnh hưởng của La Nina
Hồi tháng 2, các chuyên gia dự đoán khí hậu tại Cơ quan Thời tiết quốc gia Mỹ ghi nhận độ ấm ở khu vực phía Đông và Trung Đông Thái Bình Dương giảm đi trong tháng 1 và mô hình gió gắn liền với El Nino cũng vậy.

Trong khi đó, mô hình dự đoán khí hậu cho thấy El Nino sẽ tiếp tục suy yếu trong những tháng mùa Xuân. Họ dự đoán 79% khả năng điều kiện trung hòa, nghĩa là vắng bóng cả hiện tượng El Nino và La Nina, từ tháng 4 đến tháng 6/2024.

Ngoài ra, khó dự đoán El Nino hay La Nina sẽ diễn biến như thế nào trong những tháng mùa Xuân vì các mô hình này có xu hướng chuyển đổi vào thời điểm đó, dẫn đến việc phát hiện trở nên khó khăn hơn. Nhưng sự chuyển biến nhanh sang La Nina khá phổ biến sau thời kỳ El Nino mạnh kỷ lục, tương tự đợt El Nino hiện nay.

Ông Tom Di Liberto, chuyên gia khoa học khí hậu tại Cục Đại dương và Khí quyển quốc gia Mỹ, cho biết, việc La Nina xuất hiện sau một đợt El Nino diễn ra mạnh mẽ là điều “không có gì lạ”.

Ông lấy ví dụ điều này từng xảy ra trong các đợt El Nino lớn vào năm 1982 - 1983 và 1997 - 1998. Bất kể El Nino suy yếu nhanh đến mức nào, nó có thể tiếp tục tác động đến các kiểu thời tiết trên toàn cầu trong nhiều tháng tới. “Dù đã qua cao trào, hiện tượng này vẫn có thể tạo ra một cú hích”, ông Di Liberto nhận định.

Các nhà khoa học sẽ theo dõi chặt chẽ sự chuyển đổi từ mô hình El Nino làm nóng hành tinh sang La Nina làm mát hành tinh và điều đó có thể ảnh hưởng đến nhiệt độ trung bình toàn cầu như nào. Nó có thể giúp trả lời câu hỏi quan trọng rằng: Tốc độ nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu có đang gia tăng không?

Việc chuyển sang La Nina có thể điều hòa nhiệt độ toàn cầu trong năm 2024 và ngăn chúng ta thiết lập kỷ lục nóng lên toàn cầu mới sau năm 2023. Ông Gavin Schmidt, Giám đốc Viện Nghiên cứu Vũ trụ Goddard thuộc Cơ quan Vũ trụ và Hàng không Mỹ (NASA), cho biết, nếu dự đoán trên là thật, nó sẽ củng cố giả thuyết rằng năm 2023 là mốc đánh dấu lộ trình ổn định đối với nhiệt độ toàn cầu.

Nhưng nếu năm 2024 kết thúc ấm hơn dự đoán của các nhà khoa học, bất chấp sự tồn tại của mô hình La Nina, điều đó có thể tăng thêm bằng chứng hệ thống đã thay đổi.