Nhiều người cảm thấy bất ngờ khi biết rằng khối tài sản khổng lồ của Ḥa Thân chỉ bằng một nửa của một vị phú hào sống ở triều đại trước đó.
Ḥa Thân được biết đến như là một đại tham quan nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc. Nhờ sự khôn khéo và hiểu biết của ḿnh Ḥa Thân được Càn Long rất tín nhiệm, trọng dụng. Bởi vậy, tới năm Càn Long thứ 38 (năm 1773), Ḥa Thân được giữ chức Đại thần Quản khố, chuyên lo việc quản lư tiền bạc. Từ đây, dưới sự ưu ái của Càn Long, Ḥa Thân đă vơ vét và thao túng, ăn hối lộ, tham nhũng của cải của nhà nước.
Theo sử sách chép lại, khi nhà Ḥa Thân bị lục soát, người ta đă phát hiện khoảng 800 triệu lượng bạc cùng nhiều cửa hàng, ruộng đất với tổng tài sản khoảng 1,1 tỷ lượng bạc. Con số này lúc bấy giờ tương đương với ngân khố của nhà Thanh tích góp trong 15 năm.
Của cải của Ḥa Thân nhiều đến mức trong dân gian có tương truyền rằng "Cái Càn Long có Ḥa Thân có, cái Càn Long không có chưa chắc Ḥa Thân không có". Sở Văn lục đời sau viết: "Đời Thanh Cao Tông Càn Long, Ḥa Thân làm quan, quyền thế khuynh đảo thiên hạ, kết bè kết đảng, đi lệch chính đạo mà kẻ sĩ trong triều chẳng dám ngăn trở".
Theo một số nhà sử học, nếu quy đổi ra nhân dân tệ, số tiền Ḥa Thân nắm giữ rơi vào khoảng 253 tỷ nhân dân tệ (40,9 tỷ USD).
Dù khối tài sản của Ḥa Thân lên tới hàng chục tỷ đô la Mỹ nhưng trong lịch sử Trung Quốc từng có một vị phú hào giàu gấp đôi đại tham quan nhà Thanh. Người đó là ai?
Đại phú hào giàu nhất thời nhà Minh
Đó chính là Thẩm Vạn Tam, một đại phú hào cuối triều Nguyên và đầu triều Minh ở Trung Quốc. Ông đă sử dụng cách thu mua ruộng đất và triển khai thông thương với nước ngoài, tích lũy được khối tài sản khổng lồ không kể xiết. Ông sở hữu 2/3 ruộng đất ở vùng Tô Châu, trong thời đại nông nghiệp hưng thịnh của Trung Quốc xưa. Điều này cho thấy mức độ giàu có của ông.
Thẩm Vạn Tam đă sử dụng cách thu mua ruộng đất và triển khai thông thương với nước ngoài, tích lũy được khối tài sản khổng lồ không kể xiết. (Ảnh: Sohu)
Theo "Trương Tam Phong toàn tập", Thẩm Vạn Tam từng là học tṛ của Trương Tam Phong, một người tu luyện trong núi sâu rừng già. Trước khi bái sư, ông đă nói: "Tôi sẵn sàng học Đạo để giúp dân, không dám mong ḿnh được giàu sang phú quư." Trương Tam Phong đă dạy ông bí quyết luyện kim, và ông đă thành công trong việc tích lũy tài sản khổng lồ.
Tuy nhiên, vận mệnh của Thẩm Vạn Tam không luôn thuận lợi. Ông đă gặp nhiều khó khăn và thử thách trong cuộc đời. Một lần, ḷ luyện kim của ông bốc cháy, khiến tất cả ḷ luyện đan và ngôi nhà đều bị thiêu rụi. Thẩm Vạn Tam không nản ḷng và tiếp tục nỗ lực. Ông đă bán thuyền đánh cá và lưới đánh cá để luyện kim. Cuối cùng, ông đă thành công và trở thành một trong những người giàu có nhất thời Minh.
Ngoài việc sở hữu ruộng đất, Thẩm Vạn Tam c̣n vận chuyển tơ lụa, đồ sứ và thủ công mỹ nghệ từ Giang Nam ra nước ngoài, kiếm được vô vàn lợi lộc. Nhờ những hoạt động này, ông đă gây dựng nên một cơ ngơi khổng lồ và nổi tiếng khắp vùng trung nguyên. Thẩm Vạn Tam trở thành một trong những người giàu có phát đạt đến mức Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương áp dụng chế độ thu thuế khác hẳn đối với gia đ́nh và cơ ngơi kinh doanh của ông.
Dù vậy, sự giàu có không phải là tất cả. Thẩm Vạn Tam luôn ghi nhớ lời hứa của ḿnh, quyên góp vàng luyện được cho người nghèo khổ. Ông đă từ bỏ của cải và gia đ́nh để tu luyện Đạo. Vào một ngày, Trương Tam Phong đă dự đoán rằng ông Thẩm sẽ gặp đại họa trong tương lai.
Quả thực, Thẩm Vạn Tam đă gặp họa bởi sự hào phóng của ḿnh. Đó là khi Chu Nguyên Chương bắt đầu phát động xây dựng và tu bổ tường thành Nam Kinh, Thẩm Vạn Tam đă hào phóng bỏ ra số tiền đủ xây 1/3 tường thành, hơn nữa đội ngũ xây dựng của Thẩm Vạn Tam c̣n hoàn thành nhiệm vụ sớm hơn ba ngày so với đội ngũ xây dựng của Chu Nguyên Chương. Thế nhưng, điều này đă khiến Chu Nguyên Chương không vui.
V́ vậy, vị hoàng đế này đă nhiều lần t́m cách ép Thẩm Vạn Tam giao ra gia sản của ḿnh. Sau đó, khối tài sản của Thẩm gia chỉ c̣n một nửa so với trước. Từ đó về sau, gia tộc họ Thẩm không c̣n cơ hội để gượng dậy. Tới năm 1386, hai cháu trai của Thẩm Vạn Tam là Thẩm Chí và Thẩm Trang bị bỏ tù.
Thẩm Vạn Tam và gia tộc của ḿnh đều không thoát khỏi kết cục bi thảm. (Ảnh: Sohu)
Thẩm Chí bị bắt do tội danh trốn thuế khóa lao dịch, c̣n Thẩm Trang bị quy là đồng lơa của "Hồ đảng" (tức phe phái của Hồ Duy Dung – Tể tướng từng định ám sát Chu Nguyên Chương). Họ phải bỏ ra không ít tiền của mới thoát khỏi lao ngục. Tới năm 1389, con dâu của Thẩm Vạn Tam lại bị khép vào tội đồng lơa cùng "Hồ đảng". Do tội danh này, phần lớn gia tài của nhà họ Thẩm bị tịch thu, con dâu cũng bị triều đ́nh xử tử.
Lần đả kích cuối cùng của triều đ́nh với gia tộc họ Thẩm xảy ra vào năm 1398. Thẩm gia bị triều đ́nh khép vào tội tư thông cùng "Lam đảng", con trai và cháu đích tôn của Thẩm Vạn Tam đều bị tử h́nh, c̣n liên đới tới hơn 80 người trong gia tộc. Cuối cùng, Thẩm Vạn Tam và gia tộc của ḿnh đều không thoát khỏi kết cục bi thảm.
Theo cuốn "Mai phố dư đàm," Thẩm Vạn Tam lúc bấy giờ có tài sản khoảng 2 tỷ lượng bạc. Như vậy, gia sản của vị phú hào này nhiều gấp đôi Ḥa Thân.
VietBF@ Sưu tập